EKOLOJİ VE ÇEVRE BİLGİSİ

Ülkelerin ortak girişimlerinin miladı olarak kabul edilen Stockholm Konferansı ile birlikte küresel çevre politikalarının oluşturulmasında da ciddi adımlar atılmıştır. Ülkemizde de çevre kirliliğine yönelik planlamalar Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı ile birlikte başlamış olmakla birlikte gelişmekte olan ekonominin getirmiş olduğu baskılar ve doğal kaynakların bilinçsiz şekilde tüketilmeye devam etmesi gibi gelişmeler çevre sorunlarının çözümünü geciktirmiştir. AB’ye uyum çalışmalarının hızlanması ise yaşanan sürece farklı bir boyut katmıştır. Kyoto sözleşmesi küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle ilgili olup çok daha sonra imzalanmıştır. 1961 anayasası ise bahsi geçen planlamalarla ilgisizdir.

Küresel çevre problemlerini:
Nüfus artışının neden olduğu sorunlar,
Küresel iklim değişikliği,
Biyolojik çeşitliliğe yönelik tehditler,
Asit yağmurları,
Atıklar ve doğal kaynakların tükenmesi,
Radyoaktivite ve radyoaktif kirlilik şeklinde sıralayabiliriz.

CO2 % 50 - 60, CFC % 22, CH4 % 14, O3 %7 ve N2O % 4’lük katkı sağlamaktadırlar.

Yukarıdaki yargıların hepsi çevre ve canlı sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri arasında yer alır. Bunlar dışında yazların daha sıcak olması, Kışın nem oranının artması, Denizlerin ekolojik dengelerinin bozulması, fitoplankton gibi türlerin zarar görmesi, Okyanusların su seviyesinin yükselmesi ve kasırgaların daha sık ve şiddetli görülmesi, Kuraklıklar ve su taşkınlarının yaygınlaşması da yine bu etkiler arasında yer alır.

Canlıların tür veya birey sayıları, tür kombinasyonu sayısı, canlıların genetik karakteristikleri, gelişim dereceleri ve yaşam şekillerini ifade eden kavram “ekolojik çeşitlilik” olarak adlandırılır. “Biyolojik Çeşitlilik” ise bir yaşam ortamındaki canlı türlerin, bunlara ait genetik özelliklerin, habitatların ve bu habitatlarda cereyan eden ekolojik ilişkilerin zenginliğini ifade eden bir kavramdır. Tür çeşitliliği ise; bir yaşam ortamındaki tüm bitki, hayvan ve mikroorganizmalara ait canlı türlerin sayı bakımından zenginliğini ifade eden terimdir.

Endüstriyel Atıklar, her türlü endüstriyel üretim sonucunda ortaya çıkan çeşitli katı ve çamur formundaki atıklardır. Bu atık grubunda biyolojik, kimyasal, toksik, yanıcı, patlayıcı, radyoaktif atıkları içerebilir. Bunların yanı sıra çeşitli ambalaj atıkları da bulunabilir. Evsel Atıklar; mutfak ve yemek artıkları, kâğıt, ambalaj malzemeleri gibi organik kökenli atıklar olabilmektedir. Ayrıca kül cüruf, cam, metal gibi inorganik kökenli atıkları da ihtiva edebilmektedir. Kimyasal ve Tehlikeli Atıklar, üretim sürecinde kullanılan kimyasal maddelerin çeşitlenmesi ve yeni yeni sentezlenen çeşitli kimyasalların kullanımı sonucu tehlikeli atıklar da oluşmaya başlamıştır. Bu atık tiplerinden başka zirai atıklar, atık su arıtma tesisi atıkları, yol ve park atıkları ticari atıklar gibi atık tipleri de bulunmaktadır. Tıbbi Atıklar; hastanelerin kullandığı tıbbi malzeme, ilaçlar ve ameliyat malzemeleri ve atıklarından oluşan atıklardır. Tıbbi atıkların patojen mikroorganizma üremesine müsait yapısı nedeniyle diğer katı atıklardan ayrı şekilde toplanması ve ayrı şekilde bertarafının yapılması gereklidir.

Arazilerin özelliklerine ilişkin kullanılamaması, Ormanların çeşitli nedenlerle tahrip edilmesi, Eğimli tarım arazilerinde erozyona karşı gerekli önlemlerin alınmaması, Meraların düzensiz ve aşırı kullanılması ve gerekli ıslah tedbirlerinin alınmaması, Toprağın korunması için gerekli fiziki, kültürel ve bitkisel tedbirlerin alınmaması, Çok dik yerlerde ağaçlandırma yerine bilinçsiz tarımsal faaliyet yapılması, toprak erozyonunun sebeplerini oluşturmaktadır.

Televizyon, bilgisayar röntgen cihazları gibi araç-gereçler ile nükleer santraller, nükleer silah denemeleri gibi radyasyon kaynaklarına yapay radyasyon kaynakları denir.

Alternatif enerji kaynakları şöyle sıralanabilir; Biomas (Biyolojik Kütle) Enerjisi, Güneş enerjisi, Rüzgâr enerjisi, Jeotermal enerji, Hidro enerji şeklindedir.

Koruma alanları şu şekilde sıralanabilir:

Ülkelerin ortak girişimlerinin miladı olarak kabul edilen Stockholm Konferansı ile birlikte küresel çevre politikalarının oluşturulmasında da ciddi adımlar atılmıştır. Ülkemizde de çevre kirliliğine yönelik planlamalar Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı ile birlikte başlamış olmakla birlikte gelişmekte olan ekonominin getirmiş olduğu baskılar ve doğal kaynakların bilinçsiz şekilde tüketilmeye devam etmesi gibi gelişmeler çevre sorunlarının çözümünü geciktirmiştir. AB’ye uyum çalışmalarının hızlanması ise yaşanan sürece farklı bir boyut katmıştır. Kyoto sözleşmesi küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle ilgili olup çok daha sonra imzalanmıştır. 1961 anayasası ise bahsi geçen planlamalarla ilgisizdir.

Küresel çevre problemlerini:
Nüfus artışının neden olduğu sorunlar,
Küresel iklim değişikliği,
Biyolojik çeşitliliğe yönelik tehditler,
Asit yağmurları,
Atıklar ve doğal kaynakların tükenmesi,
•Radyoaktivite ve radyoaktif kirlilik şeklinde sıralayabiliriz.

CO2 % 50 - 60, CFC % 22, CH4 % 14, O3 %7 ve N2O % 4’lük katkı sağlamaktadırlar.

Yukarıdaki yargıların hepsi çevre ve canlı sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri arasında yer alır. Bunlar dışında yazların daha sıcak olması, Kışın nem oranının artması, Denizlerin ekolojik dengelerinin bozulması, fitoplankton gibi türlerin zarar görmesi, Okyanusların su seviyesinin yükselmesi ve kasırgaların daha sık ve şiddetli görülmesi, Kuraklıklar ve su taşkınlarının yaygınlaşması da yine bu etkiler arasında yer alır.

Canlıların tür veya birey sayıları, tür kombinasyonu sayısı, canlıların genetik karakteristikleri, gelişim dereceleri ve yaşam şekillerini ifade eden kavram “ekolojik çeşitlilik” olarak adlandırılır. “Biyolojik Çeşitlilik” ise bir yaşam ortamındaki canlı türlerin, bunlara ait genetik özelliklerin, habitatların ve bu habitatlarda cereyan eden ekolojik ilişkilerin zenginliğini ifade eden bir kavramdır. Tür çeşitliliği ise; bir yaşam ortamındaki tüm bitki, hayvan ve mikroorganizmalara ait canlı türlerin sayı bakımından zenginliğini ifade eden terimdir.

Endüstriyel Atıklar, her türlü endüstriyel üretim sonucunda ortaya çıkan çeşitli katı ve çamur formundaki atıklardır. Bu atık grubunda biyolojik, kimyasal, toksik, yanıcı, patlayıcı, radyoaktif atıkları içerebilir. Bunların yanı sıra çeşitli ambalaj atıkları da bulunabilir. Evsel Atıklar; mutfak ve yemek artıkları, kâğıt, ambalaj malzemeleri gibi organik kökenli atıklar olabilmektedir. Ayrıca kül cüruf, cam, metal gibi inorganik kökenli atıkları da ihtiva edebilmektedir. Kimyasal ve Tehlikeli Atıklar, üretim sürecinde kullanılan kimyasal maddelerin çeşitlenmesi ve yeni yeni sentezlenen çeşitli kimyasalların kullanımı sonucu tehlikeli atıklar da oluşmaya başlamıştır. Bu atık tiplerinden başka zirai atıklar, atık su arıtma tesisi atıkları, yol ve park atıkları ticari atıklar gibi atık tipleri de bulunmaktadır. Tıbbi Atıklar; hastanelerin kullandığı tıbbi malzeme, ilaçlar ve ameliyat malzemeleri ve atıklarından oluşan atıklardır. Tıbbi atıkların patojen mikroorganizma üremesine müsait yapısı nedeniyle diğer katı atıklardan ayrı şekilde toplanması ve ayrı şekilde bertarafının yapılması gereklidir.

Arazilerin özelliklerine ilişkin kullanılamaması, Ormanların çeşitli nedenlerle tahrip edilmesi, Eğimli tarım arazilerinde erozyona karşı gerekli önlemlerin alınmaması, Meraların düzensiz ve aşırı kullanılması ve gerekli ıslah tedbirlerinin alınmaması, Toprağın korunması için gerekli fiziki, kültürel ve bitkisel tedbirlerin alınmaması, Çok dik yerlerde ağaçlandırma yerine bilinçsiz tarımsal faaliyet yapılması, toprak erozyonunun sebeplerini oluşturmaktadır.

Televizyon, bilgisayar röntgen cihazları gibi araç-gereçler ile nükleer santraller, nükleer silah denemeleri gibi radyasyon kaynaklarına yapay radyasyon kaynakları denir.

Alternatif enerji kaynakları şöyle sıralanabilir; Biomas (Biyolojik Kütle) Enerjisi, Güneş enerjisi, Rüzgâr enerjisi, Jeotermal enerji, Hidro enerji şeklindedir.

Koruma alanları şu şekilde sıralanabilir:
Milli parklar
Doğayı Koruma Alanları
Biyogenetik Rezervler
Biyosfer Rezervleri
Doğa Parkları
Av Hayvanları Üretme ve Koruma Alanları ve İstasyonları
Anıt Ağaçlar