EKOLOJİ VE ÇEVRE BİLGİSİ

1970’li yılların başında önemli çevresel sorunlar ile karşı karşıya kalan dünya ülkeleri, sorunun tek başlarına üstesinden gelemeyeceklerini anlamışlardır. Ülkelerin ortak girişimlerinin miladı olarak kabul edilen Stockholm Konferansı ile birlikte küresel çevre politikalarının oluşturulmasında da ciddi adımlar atılmıştır. Doğru cevap B'dir.

Kentsel mekânlardaki yığılmanın, hava, su, toprak kirlenmesine yol açmakla beraber tarihi kentsel dokunun yok edilmesi, ormanların tahribi, çölleşme, toprak erozyonu gibi sorunlar da, insanların yaşam koşullarını olumsuz yönde etkilemektedir. Kentleşme, toplumun ekonomik ve toplumsal gelişime katkı sağlarken hava ve su kirlenmesine, gürültü kirliliğine, sanayi ve üretim faaliyetleri ile toprağın aşırı derecede kullanılmasına yol açmaktadır. Konut ve işyerlerinde ortaya çıkan evsel ve endüstriyel atıksular ve katı atıkların kent merkezlerinden uzaklaştırılması ve bertarafı sorunları, konut yoğunluğuna bağlı artan altyapı ihtiyaçlarının artmasına, otomobil sayısındaki artışla birlikte hava kirliliğinin artmasına yol açmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sera gazlarının atmosferde olması gereken miktarlar belli iken bu miktarların zamanla artması küresel ısınma ve iklim değişikliğinin en önemli nedenidir. Küresel ısınma ve iklim değişikliğine neden olan gazlar temel olarak Karbondioksit (CO2) %50-60, Klorlu-Florlu Karbon Bileşikleri (CFC) %22, Metan (CH4) %14, Ozon (O3) %7 ve Azot oksit (N2O) %4 şeklindedir. Doğru cevap D'dir.

Asit yağmurlarının etkilerinin önlenmesine yönelik alınması gereken önlemler şöyledir: Araçların periyodik bakımları aksatılmadan yapılması ile oluşan emisyon miktarları azaltılabilir. Tarım bitkilerinde hava kirliliğe dayanıklı türlerin ekilmesi ile ürün verimi azalma etkileri minimize edilebilir. Kışın yaprağını döken bitkiler ekilerek asit yağmurlarının doğrudan toprağı etkilemesinin bir nebze olsun önüne geçilebilir. Kentlerin yerleşim koşullarında hava kirliliği etkileri göz önüne alınarak hava koridorlarının oluşturulduğu şekilde bir yapılaşmaya gidilmesi gereklidir. Yakıtlardaki kükürt oranlarında mümkün olduğunca azaltım sağlanmalı ve alternatif yakıt tercihleri yapılmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Canlıların tür veya birey sayıları, tür kombinasyonu sayısı, canlıların genetik karakteristikleri, gelişim dereceleri ve yaşam şekillerini ifade eden kavram “ekolojik çeşitlilik” olarak adlandırılır. Bir yaşam ortamındaki tüm bitki, hayvan ve mikroorganizmalara ait canlı türlerin sayı bakımından zenginliğini ifade eden terim “tür çeşitliliği”dir. “Biyolojik Çeşitlilik” ise bir yaşam ortamındaki canlı türlerin, bunlara ait genetik özelliklerin, habitatların ve bu habitatlarda cereyan eden ekolojik ilişkilerin zenginliğini ifade eden bir kavramdır. Doğru cevap C'dir.

Evsel Atıklar, mutfak ve yemek artıkları, kâğıt, ambalaj malzemeleri gibi organik kökenli atıklar olabilmektedir. Ayrıca kül cüruf, cam, metal gibi inorganik kökenli atıkları da ihtiva edebilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Çevre yönetiminin en önemli üç unsuru insan, bitki ve hayvan varlığıdır. Doğru cevap A'dır.

Nükleer enerji gibi kaynaklarda oldukça maliyetli ve çevre ve insan üzerindeki etkilerinin geri dönülemez düzeyde olması nedeniyle alternatif enerji kaynaklarına yönelim artmıştır. Güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, biomas enerji, hidro enerji ve jeotermal enerji alternatif enerjiler içerisinde yer alır. Doğru cevap D'dir.

Çevreye uygun ekonominin temel koşulu “sürdürülebilir kalkınma”dır. Bu ifadenin anlamı, doğayı tüketmeden kullanarak elde edilecek ekonomik kalkınmadır. Çevre ve sürdürülebilir kalkınma için öncelikli alanlar arasında; Sürdürülebilir Kalkınma, Su Yönetimi, Enerji, Toprak yönetimi, Biyolojik Çeşitlilik, Kimyasallar ve İklim Değişikliği bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

1987 yılında yayımlanan Brundlant raporu ile “Sürdürülebilir Kalkınma” kavramı teknik olarak tanımlanmış, 1992’de Rio Çevre ve Kalkınma Konferansında kabul edilen “Gündem 21” ile yol haritası çıkartılmış ve 2002’de Johannesburg’da Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Konferansında 15 yıllık uygulama iş planı oluşturulmuş ve pek çok ülke tarafından kabul edilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Bugüne kadar çevre kirliliği, nüfus artışı, çölleşme, sağlıksız yapılaşma, iklim değişikliği vb. gibi sorunların küresel etkileri birbirlerinden bağımsız olarak ele alınırken, sorun artık tüm insanları etkilemektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

1970’li yılların başında önemli çevresel sorunlar ile karşı karşıya kalan dünya ülkeleri, sorunun tek başlarına üstesinden gelemeyeceklerini anlamışlardır. Ülkelerin ortak girişimlerinin miladı olarak kabul edilen Stockholm Konferansı ile birlikte küresel çevre politikalarının oluşturulmasında da ciddi adımlar atılmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Trafikte metan gazı ortaya çıkmadığı için doğru yanıt A seçeneğidir. Diğer bütün seçenekler metan gazının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Canlıların tür veya birey sayıları, tür kombinasyonu sayısı, canlıların genetik karakteristikleri, gelişim dereceleri ve yaşam şekillerini ifade eden kavram "ekolojik çeşitlilik" olarak adlandırılır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Evsel atıklar, mutfak ve yemek artıkları, kâğıt, ambalaj malzemeleri gibi organik kökenli atıklarlardan oluşabileceği gibi kül cüruf, cam, metal gibi inorganik kökenli atıkları da ihtiva edebilmektedir. Bu atık türü tehlikeli olmamasına rağmen atıkların uygun biçimde toplanması bertaraf edilmemesi önemli çevresel sorunları ortaya çıkarmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

1987 yılında yayımlanan Brundlant raporu ile “sürdürülebilir kalkınma” kavramı teknik olarak tanımlanmış, 1992’de Rio Çevre ve Kalkınma Konferansında kabul edilen “Gündem 21” ile yol haritası çıkartılmış ve 2002’de Johannesburg’da Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Konferansında 15 yıllık uygulama iş planı oluşturulmuş ve pek çok ülke tarafından kabul edilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

2004 yılında kurulan Çevre ve Güvenlik Girişimi, (Environment and Security Initiative, ENVSEC) sınır ötesi ve küresel çevre sorunlarını ele almaktadır. Bu kapsamda çeşitli projeler yürütülmekte olup projelerin kapsamı ağırlıklı olarak; doğal kaynaklar ve güvenli risk yönetimi; tehlikeli atıklar ve çevre ve güvenlik risk azatlımı; çevresel güvenlik üzerinde nüfus baskısı ve iklim değişikliği uyumu; ve çevre ve güvenlik konusunda bilgi ve risk yönetimine katılımdır.  Doğru cevap D seçeneğidir.

Günümüzde korunan alanlar sadece doğal korunma işlevinin yanı sıra insan refahının arttırılması, sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlayan alanlar olarak tanımlanmaktadır. Bu alanlarda turizm ve rekreasyon olanaklarının arttırılması gibi ekonomik faydalar bulunmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sürdürülebilir kalkınma doğayı tüketmeden gerçekleştirilen kalkınmadır. Böylelikle doğanın kendini yenileyebilme hızını aşmayacak bir üretim süreci çevreye uygun bir ekonomi yaratacaktır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Fosil yakıtlar yenilenebilir enerji kaynağı olmadığı ve yanma sırasında karbondioksit ve azot oksit gibi zararlı gazları çıkardığı için doğayı diğer enerji tiplerine kıyasla daha fazla kirletmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.