EKOLOJİ VE ÇEVRE BİLGİSİ

Genelde süksesyonlarda; • nudasyon (yerleşme ortamının oluştuğu başlangıç evresi), • göç (bitki üreme organlarının gelişme alanına taşınması), • yerleşme (çimlenme, büyüme ve üreme olaylarının gerçekleşmesi), • rekabet (dayanıklı türlerin duyarlı türlerin yerini alması ve baskın hâle gelmesi), • reaksiyon (tepkime; türlerin etkisi ile habitatın değişimi), • kararlılık (klimaks ya da doruk bitki örtüsünün meydana geldiği kararlı yapı), basamakları görülmektedir.  Doğru cevap C’dir.

Birincil (Primer) Süksesyon Doğal bitki örtüsünün oluşumu; çıplak kayalar üzerinde, durgun su yüzeylerinde, erozyonla birikmiş ve bitki örtüsü içermeyen materyallerde, kumullarda veya terk edilmiş tarım alanlarında zaman içerisinde ilkel bitkilerden yüksek çayır ve mera vejetasyonuna doğru oluşmuş ise birincil (primer) süksesyon adını almaktadır. Kısaca, hiçbir bitki örtüsü bulunmayan ortamlarda bitki topluluklarının ilerleyerek gelişmesi olayıdır. Doğru cevap A’dır.

Doğal yollarla oluşmuş bitki örtüsünün yangın, tarla açma, otlatma, erozyon gibi nedenlerden dolayı tahrip edilmesi sonucu oluşan alanlarda zamanla yeniden bitki örtüsünün gelişmesine subser denilmektedir. Tahrip olan alanlar terk edildiğinde, yapısı ve içeriği bozulmuş toprak üzerinde bölgenin florasına uygun bitki türleri yavaş yavaş gelişmeye başlar. Öncelikle tek yıllık, sonra iki yıllık ve daha sonra Gramineae familyasına ait çok yıllık bitki türlerinin gelişimi, ikincil (sekonder) süksesyonu oluşturmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Sinekoloji: Bir ekosistem içerisinde bulunan çeşitli türlerin ya da tür topluluklarının çevreleri ile arasındaki ilişkileri araştıran bilim dalıdır. Doğru cevap C’dir.

Çayırlar genellikle düz ve taban suyu yüksek olan taban arazilerde oluşmuştur ve bu tür arazilerde toprak uzun süre nemli olduğundan vejetasyonda suyu seven bitkiler hâkim durumdadır, bitki örtüsü sık ve yüksek boyludur. Bu tür bitki örtüsü sıkı bir çim kapağı oluşturarak toprağı sıkıca tutmakta ve aktif büyüme döneminde yapraklar tüm yüzeyi kapatmaktadır. Biçilerek değerlendirilen bu alanlardan elde edilen ot kış aylarında hayvanlara verilmektedir. Toprak yaklaşık biçim zamanına kadar ıslak olduğundan otlatma açısından elverişli değildir. Bu dönemde yapılacak otlatma hayvanların çiğnemesinden dolayı toprağın sıkışmasına, bu da toprak yapısının bozulmasına neden olmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Meralar, taban suyunun bulunmadığı veya derinde olduğu meyilli ve engebeli alanlarda oluşmaktadır. Engebe sebebi ile yağış sularının bir kısmı sızarak veya yüzey akışı ile kaybolmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Yaylalar: Orman içerisindeki açıklıklar veya ağaç sınırının üstünde bulunan ve genellikle yaz mevsiminde hayvanların otlatılmak üzere götürüldüğü, kış mevsiminde ise ulaşılamayan dağ meralarıdır. Doğru cevap C’dir.

Bitki örtüsü, toprak ve doğal kaynaklara zarar vermeden en fazla hayvansal ürünü elde etme amaçlı otlatma alanlarının kullanımının planlamasına ve planların uygulanmasına mera amenajmanı denilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Mera bitki örtüsünün nitel ve nicel olarak yükselmesini, değerli yem bitkilerinin hayvanlar tarafından optimum tüketilmesini, maksimum hayvansal ürünün elde edilmesini, toprak yapısının ve biyolojik çeşitliliğin korunmasını ve erozyonun engellenmesini amaçlayan tüm metotların belirli bir bölgedeki mera üzerinde uygulanmasına mera ıslahı adı verilmektedir.

Mera ıslah metotları içerisinde; otlatmanın kontrol altına alınması (otlatma zamanı, aralığı, kapasitesi ve vejetasyon tipine uygun hayvanların seçimi), aşılama (suni tohumlama, tür seçimi, ekim zamanı ve ekim şekli), gübreleme, yabani otlarla mücadele, erozyonla mücadele (teraslama, karık açma, derin yırtma, rüzgâr perdeleri, drenaj) yer almaktadır. Doğru cevap ‘C’dir.

Çıplak kayalar ve kumullar üzerinde başlayan ve doruk (klimaks) bitki örtüsü ile sonlanan kurak bitki gelişimine kurakçıl bitki süksesyonu denilmektedir.

Dağlık bölgelerde orman sınırlarının üzerinde gelişen meralara alp meraları denilmektedir.

Kuraklık, aşırı otlatma, yabancı bitki istilası ve yakma meraları tehdit eden faktörlerdendir. Endemik bitkiler ise bu faktörlerden birisi değildir.

Doğal yollarla oluşmuş bitki örtüsünün yangın, tarla açma, otlatma, erozyon gibi nedenlerden dolayı tahrip edilmesi sonucu oluşan alanlarda zamanla yeniden bitki örtüsünün gelişmesine subser denir.

Çayırlar taban suyunun yüksek olduğu nemli alanlar, meralar ise taban suyunun derin oldugu kurak alanlardır. Çayırlar düz, meralar ise engebeli alanlarda oluşmaktadır. Çayırlar biçilmeye, meralar ise otlatmaya uygun alanlardır.

Bir likeni oluşturan yapı veya gövdenin tamamına tallus denilmektedir.

Ekolojide kullanılan ekolojik piramit ya da enerji piramidi kavramının ilk basamagını üreticiler (yesil bitkiler, bazı bakteriler ve protistler) yani ototrof canlılar oluşturmaktadır ve bu canlılar güneş enerjisini fotosentez yolu ile kimyasal enerjiye çevirerek depolamaktadır.

Heterotrof organizmaların yani besinini dışarıdan alan organizmaların ilki birincil tüketiciler yani otoburlar (herbivor) piramidin ikinci basamagını olustururlar.

Enerji piramidinin üçüncü basamağını etçiller yani ikincil tüketiciler oluştururlar.

İlkbahar mevsiminde otlatmadan sonra tekrar büyüyerek biçilen çayırlara biçenekler denir.