EKOLOJİ VE ÇEVRE BİLGİSİ

Yağışların az olduğu yerlerde kuraklık yaşanabilmektedir. Yıllık yağış miktarı 400 mm’nin altında olduğu yerler “kurak yerler” olarak tanımlanır. Bu bölgelerdeki bitkiler genellikle bodur olmakta, kuraklık zamanı yavaş bir büyüme göstermekte olup yağmur yağdığında ise büyümeleri hızlanmaktadır.

"Uzun süreli az yağışlar" 3 saati aşan sürede 5 mm, 5 saati aşan sürede 10 mm’den az olan yağışlardır. Toprağa işleyen su miktarı daha fazla olduğu için belirli hızın üstünde (5 mm/gün) tarımsal yönden en yararlı olan yağışlardır. Yağan su miktarı, buharlaşan su miktarından fazla ve buharlaşma kaybının az olduğu uzun süreli az yağışlar daha faydalıdır. Bu açıdan kar yağışı bitkiler için faydalı bir yağış türüdür.

Bitkinin fotosentez hızının düşük sıcaklıklarda bitkilerde meydana gelen tepkilerle bağlantısı bulunmamaktadır. Düşük sıcaklığın bitkilerde farklı tepkilere neden olmasında; düşük sıcaklığın miktarı ve süresi, sıcaklık düşmesinin ani ya da zamana yayılmış bir biçimde oluşu, bitki morfolojisi, bitkinin büyüme hızı ve gelişme devresi, bitki bünyesindeki besi elementi ve su miktarı, bitkinin bölge koşullarına uyma özelliği gibi konular önemli rol oynamaktadır.

Ülkelerin su havzalarının doluluk oranı yağış miktarına bağlı olduğu için iklim değişikliğinin su havzaları ve akiferler üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olması beklenmektedir. Gerçekleştirilen iklim senaryolarında iklim değişikliğinin yeryüzüne düşen yağış miktarını azaltacağı sonucuna ulaşılmaktadır. Diğer tüm seçenekler doğrudan etkiler arasında sıralanmaktadır.

Bir yerin iklimini oluşturan güneşlenme süresi, sıcaklık, basınç, rüzgar, nem ve yağış gibi hava olaylarının tamamına iklim elemanı denilmektedir. İklim etmenleri ise enlem derecesi, kara ve denizlerin etkisi, toprak yapısı, yükseklik, rüzgar yönü, yer şekilleri, bitki örtüsü ve deniz akıntıları gibi faktörlerden oluşmaktadır.

Deney sonucunda, bakterilerin en fazla mavi ve mor, daha sonra kırmızı ışınların bulunduğu bölgelerde toplandığı görülmüştür. Bunun nedeni bu bölgelerde daha çok fotosentez yapılması ve sonucunda daha çok oksijen üretilmesidir. Bakteriler en az yeşil ışığın bulunduğu bölgede toplanmıştır. Bunun nedeni yeşil ışıkta fotosentez hızının daha yavaş olmasıdır.

5. Bölge (510-400 nm, görünür ışık): Klorofil tarafından en yüksek absorpsiyonun gerçekleştiği bölgedir ve vejetatif büyüme ve fotosentez üzerinde çok büyük etkisi vardır.

Işık şiddetinin artmasıyla bitkilerde bodurlaşma, tüyleşme ve renk değişimi görülür ve terleme artar. Işık şiddetinin azalması ise bitkinin cılızlaşmasına, sararma, beyazlaşma ve yapraklarda küçülmeye neden olur.

Güneşin doğuşu ve batışı arasındaki sıcaklık değişimlerine karşı bitkiler uyum sağlamışlardır. Bitkilerin bu şekilde nöbetleşe olarak gece ve gündüz sıcaklıkları arasındaki değişim istemelerine termoperiyodizm denir.

Yüksek nispi nem terlemeyi azaltır, bitkilerin ısı yükünü artırır, stomal kapanmaya neden olur ve karbondioksit alınımını azaltır. Yüksek nispi nem ayrıca meyve kabuklarının incelmesine, meyvelerin sulu ve yumuşak, sebzelerin gevrek ve iri olmasına, mantari hastalıkların çıkmasına ve şiddetinin artmasına, tozlanmanın engellenmesine, hasadın gecikmesine ve ürünlerin depolama sürelerinin kısalmasına neden olur.

Ürünün tarlada olduğu zaman gelen yağış, nadas zamanında gelen yağıştan; generatif dönemde gelen yağış, vejetatif dönemde gelen yağıştan; Mayıs-Haziran döneminde gelen yağış, Ocak- Şubat döneminde gelen yağıştan daha faydalıdır. Ayrıca bitkilerin tozlanma ve döllenme dönemlerinde gelen yağış döllenmeyi azaltacağından verim düşüklüğüne sebep olmaktadır.

Rüzgârın fizyolojik etkileri;
• Transpirasyonu artırarak bitkileri kurutur
• Dalların eğilip bükülmesi ile hücreler arasında bulunan suyun dışarı atılmasını
sağlar.
• Toprakta bulunan suyu buharlaştırdığından bitki, kökleri vasıtasıyla su ihtiyacını
karşılayamaz ve kurur.

Doğru yanıt B'dir.

İklim değişikliğine; enerji üretimi, ulaşım, endüstriyel faaliyetler, tarımsal faaliyetler, orman yangınları ve atıklarından kaynaklanan CO₂ ve metan(CH₄) gazları neden olmaktadır. Kuraklık ise iklim değişikliği neticesinde ortaya çıkmaktadır.

Metan, büyük oranda çeltik tarımı ve hayvancılıktan kaynaklanmaktadır. Tarımda organik gübre kullanılması da bu gübrenin oksijensiz bozunması sonucunda metan açığa çıkmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

İç Anadolu Bölgesi: Yarı kurak iklim nedeniyle buğday, arpa gibi tahıllar ile fasulye, nohut gibi baklagiller yetiştirilir.

Erzurum-Kars Bölümü: Yazların kısa ve serin geçmesi tarımsal

faaliyetleri sınırlamıştır. Buğday, arpa gibi tahıllar yetiştirilir.

Doğu Anadolu ve dağlık yerler: Tahıl tarımı yapılır. Sebze ve meyve üretimi önem taşımaz.

720-610 nm, görünür ışık: Klorofil tarafından çok hızlı absorbe edilir. Vejetatif büyümeyi, fotosentez, çiçeklenmeyi ve tomurcuklanmayı kuvvetli bir sekilde etkler.

280 nm den daha kısa dalga boyundaki bölge bitkiler için çok zararlıdır.

Bitkiler üzerinde özel boy uzatıcı etkileri olan UV bölgesi 100-720 UV bölgesidir.

C-3 bitkileri: Yüksek karbondioksit konsantrasyonuna ve düşük sıcaklığa ihtiyaç duyan, ışık şiddetini kullanma yeteneği düşük, ılıman bölge bitkileridir.

Üç saatten fazla devam edip 10 mm’den, 5 saatten fazla devam edip 15 mm’den daha fazla su bırakan yağışlardır. Bitkisel üretim için en yararlı yağış grubu olup aşırı oldugu zaman ise zararlı olabilen yağışlardır.