Hedef Belirleme ve Hedefe Yönlendirme

Hedef kelimesi, kelime anlamı olarak Türk Dil Kurumu’nda şu şekilde açıklanmaktadır:

1. İsim: Nişan alınacak yer, Nişangah.
2. İsim, Mecaz: yapılması tasarlanan iş, amaç.
3. İsim, mecaz: Varılacak yer, ulaşılacak son nokta.

Amaçlar için belirlenen hiyerarşik sıralama aşağıdan yukarıya doğru şu şekildedir:

1. Planlar, programlar, bütçeler.
2. Stratejiler, politikalar, taktikler.
3. Amaçlar, hedefler.
4. Vizyon, misyon.

Planlama içerisinde yer alan vizyon kavramı, “örgütsel faaliyetlerin yönünü belirleyen sonuçlar veya geleceğe ilişkin bekleyişler” olarak tanımlanmaktadır.

Misyon, örgüt açısından “varoluş nedeni” olarak görülmekte ve önemli bir başlangıç noktasını oluşturmaktadır. Bu kavram, çalışanlara amaçlar konusunda yol gösterirken, paydaşlara örgüt/organizasyon ya da işletmenin işini, sahip olduğu değerleri veya felsefesini bildirmektedir.

Politika, belirlenmiş amaçlara ulaşmak için izlenen yol veya genel planı ifade etmektedir ve sürekli planlar içerisinde değerlendirilmektedir. Yani, belirlenen ilkelerin ve kurallar dizisinin toplamını ifade eder.

Taktikler de politikalar gibi planlama içerisinde yer alıp “stratejilerin uygulanması süresinde karşılaşılan rekabete ve değişen şartlara uygun olarak yapılan dinamik ve kısa dönemleri kapsayan, genellikle nihai sonuca odaklı olmayan, ama olası rakip davranışlarını dikkate alan faaliyetler ve kararlar”dır.

Motivatör dediğimiz itici güç, bireyi harekete zorlayan mekanizmadır. Bu mekanizma yoluyla güç hedefler ve hedeflere ulaşma önemli bir faktör olacaktır.

Kişilik tanım olarak bireyin belirgin, değişmeyen ve devamlı olarak devam eden özelliklerinin toplamı olarak ifade edilmektedir.

Liderlik, belirli bir amaç doğrultusunda kitleleri peşinden sürükleyebilmektir.

Hedef Teorisi veya Hedef Belirleme Teorisi esasında motivasyon teorilerine dayanmaktadır. Hedeflerin hem birey hem de takım performansını etkileyebileceği fikrine odaklanmaktadır.

Yol-Amaç Kuramında önemli olan liderin organizasyon ile birey ya da takımların amaçlarını nasıl uyumlaştıracağına dönüktür. Bekleyiş teorilerinden yola çıkarak geliştirilen bu yaklaşımda, liderlik yaklaşımlarının önemli olduğu vurgulanmaktadır.

Amaç zorluğu: Çalışanı zorlayabilecek amaçlar oluşturun ama bu onların yeteneklerine göre olsun.

SMART hedefler şunlardır:

1. Belirli – tam olarak neyin takip edildiğini tanımlamak,
2. Ölçülebilir – tamamlanmayı takip etmek için bir sayı var mı?
3. Ulaşılabilir - hedefe ulaşılabilir mi?,
4. Gerçekçi – iş açısından yapılabilir ve
5. Zamanında – makul sürede tamamlanabilir mi?

Amaçlara göre yönetim, planlama, karar verme, inisiyatif kullanma, performans değerleme, yönetime katılma, kişisel gelişme, ödüllendirme, motivasyon, eğitim ve kariyer geliştirme gibi kavramları bünyesinde toplayan bir tekniktir.

Amaçlara göre yönetim bir süreci kapsadığını söyleyebiliriz. Burada performans değerlendirme, birleştirme ve uzun dönemli planlama gibi aşamalar bulunmaktadır.

Amaçlara göre yönetim, çalışanlar tarafından sadece bir yönetime katılma amacı olarak görülür ise pasif direniş yaratabilir.

Eğer amaçlara göre yönetim uygulamasının başarılı olması isteniyorsa, yeni ve yaratıcı amaçlar belirlenmeli aynı zamanda ödüllendirilmelidir. Açık konuşma ve dinleme gibi iletişim kanallarının oluşturulması gerekmektedir.

Amaçlara göre yönetimin özelliklerini şu şekilde sınıflandırabiliriz; her şeyden önce bir felsefeyi temsil ettiği, yönetime katılma imkânı vermesi, bir planlama ve kontrol aracı olması, bir performans değerlendirme aracı olarak kullanılabileceği ve personel ya da çalışan geliştirmeye önem vermesidir.

Amaçlarda, ölçülebilir ve gerçekleştirilebilir olmak önemlidir.

Amaçlara göre yönetimde yapılanların performansa dayalı olarak çalışandan ileriye yönelik hedeflerini belirleme ve bunlara ulaşması amaçlanır. Çalışanın işi gereği yaptıklarının ötesinde verimliliğinin arttırılması amaçlanmaktadır.