EKİP YÖNETİMİ VE LİDERLİK - Deneme Sınavı - 9

Doğru Süreç Hakkı; bireylerin tarafsız haber alma ve adil davranma hakkı bulunmalıdır.

Programlanabilir kararlar sürekli birbirini tekrarlayan durumlar içindir.İşletmede benzer durum ve koşullarda tekrar­lanarak alınan kararlardır. Rutin kararlar da deni­lir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sorunun nasıl sunuldu­ğu kişilerin olayı nasıl algılayacaklarını ve hangi çö­züm önerileri sunacaklarını etkiler. Bu etki, özellik­le risk koşullarında insanların karar verme davranışı üzerinde etkilidir. Bu konu karar verme üzerindeki “Çerçeveleme Etkisi” olarak bilinmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Gordon Tekniğinde katı­lımcılar hangi sorunu çözmek için toplandıklarını bilmezler. Yönetici anahtar sözcük ve cümle ile baş­layarak görüşleri yönetir. Genellik­le üç saat sürer ve beş ile on iki üye katılır. Ele alı­nıp değerlendirilen sorunun gerçek niteliğini grup lideri olan yönetici bilir. Grup lideri sorunla ilgili genel bir tartışma başlatır. Sonra gittikçe olanak­larla ilgili bilgileri vererek sorunu çerçeveler. Lider iyi bir moderatörlük yaparsa, bu sırada çok yararlı fikirler çıkar. Amaç kısa sürede yüzeysel çözümler yerine daha iyi irdelenmiş çözümler elde etmektir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Alternatif sonuçların orta­ya çıkma olasılıklarını belirlemeye yönelik bilginin mevcut olmadığı durumlar tam belirsizlik olarak ele alınmakta ve bu duruma karşılık gelen nicel karar verme teknikleri arasında oyun teorisi ve Yazı-Tura atma bulunmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Eş olasılık (Laplace): Bu ölçütün temelini “olaylar hakkında hiçbir şey bilmeme duru­munda tüm olayların gerçekleşme olasılık­larının eşit olması” ilkesi oluşturur. Laplace ölçütü, sözü edilen ilkeden yola çıkarak, çeşitli koşulların ortaya çıkma olasılıkları hakkında hiçbir bilgi edinilemiyorsa her birine ayrı olasılık değeri atanarak seçenek­lerin belirlenmesinin en iyi karar davranışı olduğunu ileri sürmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Likidite oranları: İşletmenin kısa vadeli yükümlülüklerini ne derece karşıladığını gösterir. İşletme­nin likidite yeterliliği üç rasyo ile ölçülür: Cari Oran, Asit Test Oranı ve Nakit Oran. Cari Oran işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme gücünü gösterir. Cari oranın 2 olması beklenir. 1.5 civarında olması yeterli kabul edilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kaldıraç oranları, işletmenin finansal durumu hakkında bilgi sahibi olmak amacıyla hesaplanan oranlardır. İşletmenin mali gücünü gösterir. Yatırımların hangi kaynak­larla finanse edildiğini, özkaynakların yeterli olup olmadığını ve borç ödeme gücünü gösterirler. Borç-Özsermaye Oranı ve Borç-Varlık Oranı kullanılır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Bulunabilirlik: Yargılarımızı bulunabilen bil­giyle temellendirme eğilimimizdir. Özellikle duy­guları harekete geçiren olayla daha canlıdır ve ha­fızamızda daha kolay bulunabilirler. Bu nedenle yöneticiler performans değerlendirmesi yaparken çalışanın altı ya da dokuz ay önceki davranışlarına değil de yakın zaman önceki davranışlarına ağırlık verdiği görülmektedir. Bu durumun benzeri kimi zaman “halo etkisi” olarak da adlandırılmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Güç aralığı yüksek kültürlerde güç dağılımın­daki eşitsizlik kabul edilir. Bu kültürlerde unvan, pozisyon, statü vb. öğelere fazla önem verilir. Saygı duyulur. İşyerinde işçi ve işveren arasındaki mesa­fe hissedilir ve korunur. Sözgelimi güç aralığının “yüksek” olduğu toplumlarda bireyler yönetimde hiyerarşiyi tam anlamı ile kabul ederler ve üstle­rinin verdikleri emirleri tartışmasız kabul ederler. Üste karşı gelmek, emirleri tartışmak söz konusu değildir. Toplumun üst katmanlarındaki kişiler/ yöneticiler ile alt katmanlarındaki kişiler/çalışan­lar arasında aşılmaz bir mesafe bulunmaktadır ve bu geniş “güç aralığı” toplumun tüm bireylerince “normal” görülmekte ve kabul edilmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İnsanların temel hak ve özgür­lüklere sahiptir ve bu haklar başkalarının kararlarıyla ellerinden alınmamalıdır. Bu nedenle ahlaki olarak doğru bir karar, bu karardan etkilenecek olan kişilerin haklarını korumaya de­vam eden karardır. Mahremiyet Hakkı ise bireyin özel yaşamına ilişkin bilgilerin gizliliğine ve kontrolüne sahip olması ve bu bilgileri iş yaşantısından uzak tutabilmelidir. Yöneticilerin de karar alırken bu hakka saygı göstermesi gereklidir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

İşletmelerin hedef belirleme faaliyetleri misyon ile başlar amaçlar ile devam eder.

Misyon, örgüt açısından “varoluş nedeni” olarak görülmekte ve önemli bir başlangıç noktasını oluşturmaktadır (Ülgen ve Mirze, 2010).

Misyon açıklandığı ve özellikle üst kademe yönetim tarafından benimsendiği durumlarda, işletmelerin gereksiz büyümeleri ve ilgisiz sektörlere girmeleri önlenmektedir.

tratejik yönetimin ne gibi özellikler taşıyabileceğine baktığımızda (Baraz, 2019); • Analitik düşünme yöntemi olduğu, bir diğer anlamda açık sistem yaklaşımında faktörler arası mantık ilişkileri ve ilişkiler üzerine kurulmuş karar verme, aynı zamanda kararların verilmesine engel olan konuların kaldırılmasına yönelik analitik bir yöntem olduğu, • Doğrudan amalar ile ilgili olduğu ve özellikle genel amaçları temel aldığı, • İşletmelerin çevresi ile ilişkilerini düzenlediği, değişimleri gözlemediğini ve uyum sağlamaya (adaptasyon) odaklandığını, • Uzun dönemi temel aldığını, • İşletmenin bütün finansal ve İnsan Kaynağını (İK) uyumlu ve teşvik edici bir güç olduğu günlük kararlara yol gösterdiği, belirsizliği azaltarak izlenecek yol ve yöntemleri açığa kavuşturmaya çalıştığı, • Karmaşık ve dinamik bir alanda işletmelerin faaliyet alanlarını belirlediği, kaynakların kim, ne zaman ve nasıl kullanılacağına yol gösterdiği, • Dinamik ve karmaşık bir yapıda çalışanları cesaretlendirme ve eyleme geçmeye itebileceği, bu yolla kişi ve örgüt amaçlarını uyumlaştırmaya çalıştığını söyleyebilmek mümkündür.

Yol ve amaç kuramları ile ilgili diğer yaklaşım Hose ve Evans’ın yol-amaç kuramı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bizim için önemli olan bu model, liderin bireysel güçler ile örgüt amaçları arasında nasıl bir yol izleyeceğini araştırmaktadır (Eren, 2000).

Liderlikte, etkileşimci ve yetki verici (bu yaklaşım personeli güçlendirmeyi değil yetkiyi devretmeyi ele alır) gibi yaklaşımlar olmasına rağmen bizim için önemli olan yaklaşımlardan biri takım liderliğidir. Buradaki temel konu, liderin çalışanları ile arasındaki statü farkını indirebilmesidir.

Amaçlarına göre yönetimde işletme ya da organizasyonlarda üst ve astların amaçlarını birlikte belirledikleri, sorumluluk alanlarını ve ulaşılacak sonuçları birlikte kararlaştırdıkları, belirli bir dönemde ya da dönemlerde bu amaç ve sonuçların gerçekleşip gerçekleşmediğini birlikte inceledikleri bir süreci oluşturmaktadır.

Amaçlarına göre yönetimde yapılanların performansa dayalı olarak çalışandan ileriye yönelik hedeflerini belirleme ve bunlara ulaşması amaçlanır. Çalışanın işi gereği yaptıklarının ötesinde verimliliğinin arttırılması amaçlanmaktadır.

AGY (amaçlarına göre yönetim) işletmelere hiyerarşik yapıya canlılık getirmesi, planlama ve kontrol fonksiyonunu canlandırması, amaçların ortak belirlenmesi nedeni ile yönetici ve çalışanın (ya da ekibin) birbirlerinden ne beklediklerinin belirlenmesi, yöneticilerin kendi kendilerini kontrollerini sağlaması ve onları planlama yapmaya zorlaması, sorunların daha kolay ve zamanında teşhisi açısından avantaj sağlamaktadır.