EĞLENCE PAZARLAMASI

Boş zaman pek çok kişi pek çok şey anlamına gelmektedir. Boş zaman teriminin İngilizce
karşılığı olan “leisure” kelimesi, Fransızcada boş zaman anlamına gelen “loisir” kelimesi,
yine İngilizcede “izin vermek” anlamına gelen “license” ve “özgürlük” anlamına gelen “liberty” kelimeleri de, Latincedeki “licere” kelimesinden gelmektedir (Akyıldız, 2010).

Boş zaman ise bu serbest zaman içerisinde kişinin
tamamen kendi isteği ile tamamen kendisinin iradesi içinde özgürce kullandığı zaman
dilimidir. Literatürde boş zamana ilişkin çeşitli tanımlamalar vardır. Bu tanımlara göre
boş zaman (Mieczkowski, 1990);
• Boş zaman (leisure) özel uğraşlarla harcanan zamandır ve serbest zamanın (free
time) bir parçasıdır.
• Boş zaman, kişinin çalışma saatlerini ve zorunlu olarak kendisine ayıracağı zamanın dışında kalan ve özgürce kullanabilme ve seçme şansına sahip olduğu bir zaman parçasıdır

• Boş zaman, zorlama duygumuzun en az olduğu, kendi yargı ve seçimlerimize göre
kullanılan isteğine bağlı zamandır.
• Boş zaman, kişinin sorumluluklarına, kendisinin ve ailesinin bakımına ayırdığı zamanın dışında kalan, dolayısıyla zorunluluklarının olmadığı özgür bir zaman birimidir

Boş zamanı anlamak ve tanımlamak için literatürde altı farklı görüş yer almaktadır
(Kraus, 1984). Bu görüşler;
1. Klasik görüş,
2. Sosyal sınıfın sembolü olarak boş zaman,
3. Bir aktivite olarak boş zaman,
4. Yarı boş zaman ve serbest zaman,
5. Özgürlük olarak algılan boş zaman ve
6. Ruh hali olarak boş zaman
Sebastian de Grazia ve Josef Pieper tarafından ortaya konan klasik görüş, boş zamanın çalışma zamanının tam tersi olduğunu; dinlenmenin, yenilenmenin çalışma için olmadığını savunmaktadır.

Ruh hali olarak boş zaman görüşünde, boş zaman, dini değerler ya da bireyin kendini rahatlatıcı bir durumu için ayırdığı zaman olarak tanımlanır. Örneğin 20. yy’ın başlarında oyun ve rekreasyon deneyimleri insanın ruhu iyileştirici ve dinlendirici olmasından
dolayı kutsal olarak görülüyordu. Bu dönemde yapılan peryodik çalışmalarda boş zaman
ile din arasında açık bir ilişki olduğu ve çalışmalardaki bu ilişki tanrı, Hıristiyanlık, ilahi
sonsuzluk ile ifade edilmiştir (McLean vd., 2007).

Boş Zamanın Temel Fonksiyonları
Boş zamanın üç temel fonksiyonu olduğu ifade edilmektedir. Bu fonksiyonlar, dinlenme,
eğlenme ve kendini geliştirmedir (Karaküçük, 2008). Bu fonksiyonlar aşağıda kısaca açıklanacaktır.
Dinlenme fonksiyonu: Temel bir fonksiyon olarak dinlenme, kişilerin 12-15 saat
çalıştıkları sanayi devriminin ilk dönemlerinde, insanların çalışma hayatlarında yorulmalarından sonra, bir sonraki gün çalışmaya daha dinç şekilde gitmeleri için yaptıkları
bir eylemdi. Günümüzde ise farklı bir durum söz konusu olmuştur. Bugün insanlar dinlenmek için bir takım etkinliklere katılabilmektedirler. Spor, sanat veya alışveriş etkinliği
deneyiminden sonra insanlar kendilerini dinlenmiş hissedebilmektedirler. Bu etkinlikler
insanlar için dinlendirici etkinlikler olarak görülmektedir.
Eğlenme fonksiyon: Eğlenme insanların sıkıldıklarında veya hoş vakit geçirmek istediklerinde yaptıkları faaliyetler olarak değerlendirilmektedir. Eğlenmek sadece can sıkıntısının giderilmesi için değil, aynı zamanda bir sorunu unutmak gibi nedenlerle de
yapılabilmektedir.
Gelişim fonksiyonu: Büyük oranda insanların sosyalleşmesi, yeni durumlarla tanışması, yeni durumlara göre hareket tarzı geliştirilmesinin öğrenilmesi gibi unsurları kapsar. İnsan boş zamanı etkili kullandığında, farklı kültürleri öğrenme veya mevcut kültür
içinde gelişebilme şansı yakalar

1. Boş zaman tüketicisi iki günden fazla evinden uzakta seyahat ediyorsa TURİSTTİR.
2. Güzel sanatlar, tiyatro ve sinemadan bir şeyler öğreniyorsa ya da bu aktivitelerle
zaman geçiriyorsa ARTİSTTİR.
3. Yiyecek, içecek ve hizmet tüketiyorsa GURMEDİR.
4. Boş zaman deneyimi olarak alışveriş yapıyorsa, ALIŞVERİŞÇİDİR.
5. Bahçesi ile uğraşıyor, evinde TV seyrediyor ya da bilgisayar ya da konsol oyunları
oynuyorsa EVİNDE VAKİT GEÇİRMEYİ SEVENDİR.
6. Kapalı mekanlarda ya da açık havada rekreasyonla ilgili deneyimler yaşamayı seviyorsa, SPORU SEVEN BİREYDİR.
7. Dini gerekliliklerini yerine getiriyor ve bundan keyif alıyorsa DİNDARDIR.
8. Yeni bilgiler öğrenmeyi ve kendini geliştirmeyi seviyorsa ÖĞRENCİDİR.
9. Kendi isteklerini ve arzularını yerine getirmekten hoşlanıyorsa, HEDONİSTTİR

Aşağıda boş zaman tüketici kimlikleri ile tüketim olayları ve yerleri ile ilgili bazı örnekler verilmiştir.
• Turistler; oteller, SPA’lar, ziyaretçi alanları, seyahat ve tur şirketleri,
• Öğrenciler; kitaplar, kütüphaneler, kurslar,
• Hedonistler; eğlence kulüpleri, kumarhaneler, alışveriş merkezleri,
• Artistler; sinema, CD, DVD, tiyatro
• Alışverişçiler; hiper marketler, AVM’ler, çeşitli mağazalar,
• Gurmeler; restoranlar, cafeler, ev dışında yemek yenilecek yerler,
• Sporu seven bireyler; spor küpleri, rekreasyon alanları, oyun merkezleri,
• Evinde vakit geçirmeyi sevenler; her türlü hobi mağazası, internet, video ve bilgisayar oyunları satan mağazalar

Literatürde dört temel ziyaretçi alanı vardır. Bunlar;
1. Kumsal, mağara, orman ve nehir gibi doğal yapıda olan alanlar.
2. Katedral, kale, cami, saray gibi genellikle tarihsel olarak değeri de olabilen ve ziyaretçi alanı olarak tasarlanmamış insan yapımı alanlar.
3. Temalı parklar gibi ziyaretçileri cezp etmek amacıyla yapılmış insan yapımı alanlar.
4. Özel olaylar ve festivaller için yapılmış alanlar

Konaklamada fiyatlandırmayı etkileyen belli faktörler vardır. Bu faktörler;
• Lokasyon,
• İşletmenin özellikleri,
• Sunulan hizmet düzeyi,
• Konaklama zamanı.

6. Nostalji ve yansıma. Rekreasyon faaliyetleri kişilere geçmişle ilgili bir takım duyguları yaşama ve yansıma şansı verebilir.

Çalışma saatlerinin azalması boş zamanın artmasını doğurmaktadır

Boş zamanın üç temel fonksiyonu olduğu ifade edilmektedir.  Bu fonksiyonlar, dinlenme, eğlenme ve kendini geliştirmedir.

Boş zaman tüketicisi iki günden fazla evinden uzakta seyahat ediyorsa turisttir.

Belediyeler dışındaki diğer kamu kuruluşları boş zaman sektörüne yöneliktir. Belediyeler, boş zaman sektörüne yönelik kuruluşların yapımına destek veren önemli bir kamu kuruluşudur. Fakat doğrudan boş zaman sektörüne yönelik bir kuruluş değildir.

Konaklama verilen hizmetin türüne göre sınıflandırılır. Konaklama hizmetleri tam pansiyon, yarım pansiyon ve pansiyon olarak üç sınıfa ayrılır. Dördüncü sınıf ise son yıllarda sık olarak kullanılan ve ülkemizde de yoğun bir şekilde uygulanan her şey dahil ve ultra her şey dahil oluşturmaktadır. Konaklamanın pek çok türü vardır. Bu türler; otel, motel, pansiyon, hosteller, yurtlar, tatil köylerinde oluşan resort kompleksleri ve butik otel, çiftlik evleri, cruise gemileri, uyuyarak seyahat etmeyi sağlayan otobüsler ve trenler, kamplardan oluşan kulüplerden ve kurumlardan oluşur.

Sözü edilen faktörler konaklama sektöründe fiyatı etkileyen unsurlardır.

Verilen örnekler içerisinde sadece ‘Cruise seferleri’ deniz taşımacılığına örnek teşkil etmektedir. Diğer örnekler, hava, tren ve kara taşımacılığına örnek oluştururlar.

Eğlence sektörü boş zamanın artışını arzulamaktadır. Dolayısıyla emeklilik yaşının yükseltilme isteği kişilerin boş zamanını azaltacak çalışma zamanlarını uzatacaktır. Bu durum eğlence sektörü için olumlu olarak görülmemektedir.

Boş zamanla ilgili diğer bir sektör ev dışında yemek ve yiyecek tüketimi ile ilgili organizasyonlardır. Dışarıda yemek yemek bir boş zaman aktivitesi olarak değerlendirilir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, rekreasyonu insanların boş zamanlarında yaptıkları, zorunlu çalışma faaliyetlerinden bağımsız olarak, kişinin boş zamanını serbest olarak ve dilediği gibi kullandığı fiziksel gücünü onarmaya ve ruhsal kapasitesini zenginleştirmeye yönelik zorunlu faaliyetlere karşıt, özgürce seçilen ve fiziksel sosyal çevrenin değişmesi anlamına gelen faaliyetler olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla işçilik hayatı devam ettirmek için zorunlu bir faaliyet olduğu düşünüldüğünde rekreasyon türü olarak görülmemektedir.