EĞLENCE PAZARLAMASI - Deneme Sınavı - 9

Geleneksel perakendecilik tüketicileri farklı kategoriler halinde incelemektedir. Benzer şekilde sınıflandırmanın e-tüketiciler için de yapılması işletmelerin daha etkili karar almalarında fayda sağlayacaktır. Elektronik alışveriş yapan tüketiciler kişiselleştirilmiş alışverişçiler, rekreasyonel alışverişçiler, ekonomik alışverişçiler, ilgilenimi yüksek alışverişçiler, kolaylığı temel alan rekreasyonel alışverişçiler, sosyal gruplara odaklanmış alışverişçiler ve genel anlamda kolaylık arayan alışverişçiler olarak sınıflandırılabilir (Brown ve diğ., 2001). Bu ayrımlara bakıldığında, eğlence etkeninin öne çıktığı sınıflandırmaların söz konusu olduğu görülmektedir.

Oyun, kendiliğinden ortaya çıkan hedefi olmayan, mutluluk getiren serbest bir aktivite olarak tanımlanmaktadır.

Oyun faaliyeti içerik açısından bir takım özellikler içerir. Bunlar (Akın, 2008);

Oyunun yukarıdaki özelliklerine bakıldığı zaman görülüyor ki; oyun, karmaşık bir insan davranışıdır. Oyun, dinamik bir süreçtir, ilgi, kendiliğindenlik ve eğlenceyi içerir.

Oyun kendi içerisinde beş oyun türüne ayrılmaktadır. Bunlar (Akın, 2008);

Motor-Fiziksel Oyunlar: Bireylerin bedensel gelişimlerinde büyük öneme sahip olan motor oyunları ile kaslar, sinirler ve beyin fonksiyonlarının bütünleşmesinin geliştirilmesi sağlanmış olunur (Akın, 2008).

Düşsel oyunlar bireylerin soyut düşünceler oluşturmalarını, yeni roller ve durumları denemelerini ve dili kullanmayı öğrenmelerini sağlayan türde oyunlardır. Bunların yanı sıra, esnek bir düşünce tarzı geliştirmeleri, şimdi ve şuandaki yaşamın ötesini hayal edebilmeleri, hayal güçlerini geliştirebilmeleri, yeni kelimeler ve kelime bileşimlerini kullanabilmeleri, düşünceler, kavramlar ve hikâyeler yaratırken kelime ve sayıları kullanmaları açısından geliştirici rol oynar (Akın, 2008).

Oyun bireyin fiziksel, zihinsel, dil ve sosyal kapasitesinin gelişmesine fırsat vererek toplum içerisinde sağlıklı birer birey olmasına katkı sağlamaktadır. Oyun içerisinde büyük ve küçük kas gruplarını çalıştırıcı, duyu ve kasların gelişmesini etkileyici, belleği çalıştıran, problem çözme becerisini geliştiren, duyu ve düşünceyi açığa çıkaran oyun materyallerinin kullanılması sağlık açısında oyunun gelişimsel bir takım adımlarını kapsamaktadır.

Oyun, oyuncuya da bir takım özellikler kazandırmaktadır. Bu bakımdan oyunun bireylere toplumsal hayata hazırlık açısından kazandıkları şunlardır (Onay, 2006);

Bilgisayar oyunları daha çok Microsoft, Windows, Mac ve Linux gibi işletim sistemi ile çalışan ve kişisel bilgisayarlarda oynanan oyunlardır. Video oyunları ise, oyun makinelerine konmuş ve portatif olarak taşınabilen oyunlardır. Örneğin, Nintendo Game Boy serileri ve portatif Sony playstation (PSP) gibi oyunlar portatif özelliğe sahiptir.

Bilgisayar ve video oyunları teknolojinin eğlence alanındaki en yaygın kullanımlarından birisi olarak nitelendirilebilir. Bilgisayar oyunları ile bilgisayar teknolojisinin birbirini etkilemesiyle her iki alanda da inanılmaz bir hızla ortaya çıkmıştır. Bilgisayar teknolojisi geliştirildikçe daha iyi oyunlar üretilmiş, bu oyunların ihtiyaçlarını karşılamak için bilgisayar teknolojisi geliştirilmiştir.

Bilgisayar ve video oyunları günden güne artan bir oranda insanlar arasında kabul görmektedir ve bu kabul görme de oyunların gerçekçi sanal ortamlara, ses ve görüntü kalitesine ve oyunculara yükledikleri rollere göre sahip oldukları özelliklerinden dolayı olmaktadır (Argan ve Akın, 2007).

Bilgisayar ve video oyunlarının özelliklerine bakıldığında;

Oyun-reklamın çıkış noktası Amerika’dır. 1990’lı yılların sonunda yavaş yavaş ortaya çıkan oyunreklam, 2007’ye gelindiğinde dev bir sektör haline gelmiştir. Oyun-reklamının özellikleri şöyle sıralanabilir (Akyol, 2010);

Tanımlayıcı Oyun-Reklamı: Tanımlayıcı oyun-reklamı, oyundaki ürünün kendisini açık bir biçimde göstermektedir. Tesadüfi bir yöntemle kullanılır. Markalar oyundaki lider aktörler değildir. Örneğin, bir macera oyununda, okula başlamadan önce kahvaltılık tahılını toplamak için zorlanan çizgi film kahramanı ile olaylar dizisi gösterilmiştir (Argan, 2007). Tanımlayıcı oyun-reklamı için etkileyici örneklerden biri “super monkey ball”dır. Oyun küpü için oyuncu, bir engelin üzerinde duran sevimli bir maymunu yönlendirmek zorundadır ve bu arada muzları toplayarak bonus (prim) elde etmeye çalışmaktadır. Her muz üzerinde Dole Food Company’nin bir etiketi bulunmaktadır. Dole, Japon pazarına lüks bir ürün olan muzu tanıtıyordu ve oyunda meyve gösteriliyordu. Mağazadaki gerçek muz satışları “super monkey ball” etiketini gösteriyordu ve bu oyun “dole” etiketi ile markalanmıştı.

Tesadüfi veya ara sıra oynayanlar, oyunları temel bir aktivite olarak görmezler. Bu kişiler, diğer daha önemli işlerini önceliklendirmeye daha yatkındırlar. Oyun süresi ile ilgili net bir şey söylemek mümkün değil, bazen uzun zaman oyun oynayabildikleri gibi çoğu durumda çok kısa süreli oynarlar. Ancak oyun öncelikli aktivite değildir.

Tesadüfi oyuncular ise kendi içinde dört gruba ayırmak mümkündür. Bunlar; yeni başlayanlar, zaman öldürücüler, stres atıcılar ve sosyal oyunculardır.

Gerginlik: Pek çok oyun türünde tansiyon veya gerginlik özellikle oyuna dahil edilen bir eleman olup, duygusal olarak da oyuncuya sirayet etmektedir. Bunun temel nedeni bir sonraki sahne veya bölümde oyuncunun karşısına ne çıkacağını bilmemesinden veya bilse bile baş edip edemeyeceğinden kaynaklanır. Bu gerginlik diğer medya türlerinden çok daha belirgindir. Bir film izleyicisi şunu bilir ki; başrol oyuncusu filmin ortasında ölmez ve asla film bu şekilde yarıda kesilmez. Ancak, oyunda durum böyle değildir. İlk dakikada bile oyun sonlanabilir.

Pek çok kişinin bildiğinin aksine televizyonun geliştirilmesi için büyük yatırımları sinema endüstrisi yapmıştır. Bunun nedeni milyonlarca dolara gerçekleştirilen filmleri sınırlı sinema salonlarından çıkarmak, dolayısıyla da daha fazla kâr elde etmektir. Bunun da çözümü herkesin evinde bir sinema salonu olması olarak öngörülmüştür.

TV 1800’lü yılların başından itibaren artarda yapılan birtakım buluşların sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde medya ile eş tutulmaktadır. Birçok araştırmacı ve eleştirmen televizyonun varlık nedenini, insanları eğlendirmek ya da onlara hoş vakit geçirildiği duygusunu yaratmak, yani oyalamak olarak göstermektedir.

Televizyonun özellikleri aşağıda sıralanmıştır. Okuma zorluğunu anlatma ile aştığı için zorlaştırmamış kolaylaştırmıştır.

Evreni küçültmüş, dünyayı küresel hale getirmiştir.

Popüler kültürün ve kitle kültürünün taşıyıcısı olmuştur.

Simgeleri genelleştirmiş, herkesin malı yapmıştır.

Okumanın zorluğunu anlatma ile aşmıştır.

Zaman ve yer olarak insanı edilgen kılmıştır.

Uzaktakilerle konuşma televizyonun değil telefonun işlevidir.

Film pazarlaması, diğer sektörlerde pazarlama yönetim süreçleri ile paralel olarak, yeni ürün geliştirme aşamasında başlar ve proje fikirlerinin oluşumu, üretim ile dağıtım ve gösterimi boyunca devam eder. Duriel ve arkadaşları (2005:2) film pazarlamasını bir filmin ömrü boyunca herhangi bir zamanda her hangi bir sinemada ya da televizyonda hedef aldığı izleyicisine ulaşmada filme yardımcı olan aktiviteler olarak tanımlamışlardır.

Ürün yerleştirme bir ürün, marka veya şirket isminin tutundurma amaçlarıyla bir sinema filmi veya televizyon programına yerleştirilmesi olarak tanımlamıştır. Ürün yerleştirme film pazarlama karmasının dört elemanından biri değildir.  

Film pazarlamasında kullanılan araçlar şunlardır: Test film gösterimi, Resmi Olmayan Film Gösterimi, Poster ve Afişler, Basın Materyalleri, Söyleşiler, Televizyon Reklamları, Gazete Reklamı, radyo reklamı, fragmanlar, internet ve çağrı merkezleri, Oscarlar, ağızdan ağıza iletişim, lisanslı ürünler ve satış tutundurma şeklindedir. Tiyatro salonları film değil tiyatro gösterimlerinin pazarlanması amacıyla kullanılan yerlerdir.

Sözü edilen olgu ürün yerleştirmedir. d’Astous ve Chartier (2000) ürün yerleştirmeyi bir ürün, marka veya şirket isminin tutundurma amaçlarıyla bir sinema filmi veya televizyon programına yerleştirilmesi olarak tanımlamıştır.

Ürün yerleştirme stratejileri şunlardır: Görsel ürün yerleştirme, sözel ürün yerleştirme, hem sözel hem görsel ürün yerleştirme, örtülü ürün yerleştirme, bütünleştirilmiş açık ürün yerleştirme, bütünleştirilmemiş açık ürün yerleştirme, yaratıcı olmayan yerleştirmeler, yaratıcı yerleştirmeler şeklindedir. Hayali ürün yerleştirme şeklinde bir strateji söz konusu değildir.