EĞİTİM TARİHİ

Osmanlı eğitim mirasının güçlü tarafları şunlardır: Batı tipi/modern bir eğitim sistemi kuruldu; Fransız eğitim sisteminden örnek alınan 1869 Nizamnamesi’yle öğretim birliği için hukukî zemin oluşturuldu;  Modernitenin temel değerleri eğitim sistemini etkilemeye başladı; Eğitim alanındaki felsefi ve kuramsal gelişmeler yakından izlendi. Eğitimciler telif ve tercüme eserler vermeye,süreli yayınlar neşredilmeye başlandı.

Mustafa Kemal Atatürk Türk Kurtuluş Savaşı’nın en kritik günlerinde, Sakarya Muharebesi arifesinde, Ankara’da bir Maarif Kongresi toplayarak, eğitimci ve öğretmenlerin ülkenin eğitim sorunlarını tartışmalarına ve geleceğe yönelik çözümler üretmelerine zemin hazırlamıştı.

Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun da içinde bulunduğu üç yasa 3 Mart 1924 tarihinde çıkmıştır.

Kız ve erkek öğrencilerin aynı mekânda öğrenim gördüğü eğitim durumuna karma eğitim denir.

Azerbaycan 1922 yılında Latin alfabesine geçen ilk Türk devleti olmuştur. 1926’da toplanan Bakü Türkoloji Kongresi’nde bütün Türk topluluklarının Latin esaslı tek bir alfabeyi kabul etmesi kararlaştırılmıştı. Bu karar, başta Özbekistan olmak üzere, diğer Türk Cumhuriyetlerinde uygulama yoluna girmişti.

1933 yılında yapılan yasal düzenlemelerle Darülfünun kapatıldı ve yerine İstanbul Üniversitesi kuruldu. Bu reform sırasında, eski öğretim kadrosundan 71’i profesör olmak üzere 157 kişi açıkta bırakıldı. 180 kişilik yeni öğretim kadrosunda 38’i ordinaryüs profesör ve 4’ü profesör olmak üzere toplam 42 yabancı bilim adamı da görev almıştı.

AB tarafından yürütülen Eğitim Programları Socrates, Comenius, Erasmus ve da Vinci'dir.

TBMM tarafından 3 Mart 1924 günü kabul edilen Tevhîd-i Tedrisat Kanunu ile Türkiye’deki bütün eğitim ve bilim kurumları Maarif Vekâletine bağlanarak Osmanlı’dan kalan eğitimdeki idari ikilik / ikili sistem sona erdirilmiştir.

Maarif Teşkilatına Dair Kanun, okul sistemi, öğretmenlik ve öğretmen yetiştirme konularında da önemli düzenlemeler getirmiştir. Yasanın hazırlanmasında Amerikalı eğitimci John Dewey’in raporunun etkisi vardır. Maarif Vekili Mustafa Necati Bey Mecliste bu gerçeği birkaç kez ifade etmiştir. Buna rağmen sistemi yapılandırırken Cumhuriyet hükûmeti de İmparatorluk gibi Fransa’yı model almıştır.

Millî Eğitim Bakanlığı kurulduğu günden beri sekiz kez isim değişikliğine uğramıştır. Bu isimler, kronolojik sıraya göre şöyledir: Maarif Vekaleti (1920- 1935), Kültür Bakanlığı (1935-1941), Maarif Vekilliği (1941-1946), Millî Eğitim Bakanlığı (1946-1950), Maarif Vekaleti (1950-1960), Millî Eğitim Bakanlığı (1960-1983), Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı (1983-1989), Millî Eğitim Bakanlığı (1989 - ). Eğitim Bakanlığı ismi tek başına şimdiye kadar hiç kullanılmamıştır.

Osmanlı Eğitim Mirasının Güçlü Tarafları

• Batı tipi/modern bir eğitim sistemi kuruldu.

• Fransız eğitim sisteminden örnek alınan 1869 Nizamnamesi’yle öğretim birliği için hukukî zemin oluşturuldu.

• Modernitenin temel değerleri eğitim sistemini etkilemeye başladı.

• Eğitim alanındaki felsefi ve kuramsal gelişmeler yakından izlendi. Eğitimciler telif ve tercüme eserler vermeye, süreli yayınlar neşredilmeye başlandı.

Osmanlı Eğitim Mirasının Güçlü ve Zayıf Tarafları

Osmanlı Eğitim Mirasının Zayıf Tarafları

• Okullaşma oranı çok düşüktü (ilköğretimde %20’den az, diğer kademelerde daha düşük)

• Medreseler hariç bütün genel okullar Maarif Nezaretinin çatısı altında toplandı. Fakat devlet yabancılar ve gayrimüslimler tarafından açılan okulları kontrol altına alamadı.

• Medreseler 1910’lu yıllara kadar hiçbir yenileştirme programına tabi tutulmadı ve âdeta kendi kaderlerine terk edildi.

• Modern eğitim kurumlarının toplam içindeki oranı oldukça düşüktü.

Doğru cevap a'dır.

Türkiye Cumhuriyeti eğitim sisteminin dayandığı esaslar: Kemal Atatürk’ün görüşleri; Türk eğitimini yeniden yapılandıran yasal düzenlemeler ve uygulamalar; parti ve hükûmet programları; eğitim şuraları ve bunlara öncülük eden kongre ve komisyonların kararları; AB Müktesebatı'dır. Doğru cevap e'dir.

Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet’in ilanından sonra verdiği söylev ve demeçlerde kurulacak yeni eğitim sisteminin nasıl olması gerektiğine dair düşüncelerini açıklamış; bilhassa millîlik, laiklik, bilimsellik, ferdin ve toplumun ihtiyacına göre- lik, eşitlik ve cumhuriyetçilik gibi ilkelere vurgu yapmıştı. Doğru cevap b'dir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin üzerine inşa edildiği değerler moderniteye özgü laiklik, akılcılık, bilimcilik, millî egemenlik vb. idi. Hedeflenen devlet modeli ise ulus devletti. Doğru cevap c'dir.

Tevhid-i tedrisat “bir milletin irfan ve genel eğitim siyasetinde milletin fikir ve duygu yönünden birliğini temin için [...] en doğru, en ilmî ve asrî ve her yerde faydaları ve iyilikleri görülmüş bir ilke” olarak açıklanmaktadır. Doğru cevap d'dir.

Kız ve erkek öğrencilerin aynı mekânda öğrenim gördüğü eğitim durumuna kar ma eğitim denir. Doğru cevap a'dır.

Darülfünun’un çalışmalarını yeterli bulmayan Cumhuriyet hükûmeti, 1932 yı- lında İsviçreli Prof. Albert Malche’i Türkiye’ye davet ederek, Darülfünunun düzel- tilmesi için çözüm önerilerini içeren bir rapor hazırlamasını istedi. Prof. Malche hazırladığı raporda Türkiye’nin geleceği için bu kurumda köklü bir reform yapıl- ması gerektiğini belirtti. Bu görüş ve gelişmelere paralel olarak 1933 yılında yapılan yasal düzenlemelerle Darülfünun kapatıldı ve yerine İstanbul Üniversitesi kuruldu. Doğru cevap b'dir.

Millî Eğitim Sisteminin Temel İlkeleri;

Eğitim hakkı
Genllik ve eşitlik
Atatürk inkılapları ve Türk Milliyetçiliği, Bilimsellik
Okul ile ailenin iş birliği
Ferdin ve toplumun ihtiyaçları
Fırsat ve imkân eşitliği
Demokrasi eğitimi
Planlılık
Her yerde eğitim
Yöneltme
Süreklilik
Laiklik
Karma eğitim'dir. Doğru cevap e'dir.

Millî Eğitim Şûrası: Bakanlığın en yüksek danışma kuruludur. Eğitim ve öğretim ile ilgili gerekli görülen konuları tetkik etmek ve tavsiye niteliğinde kararlar almakla görevlidir. Doğru cevap c'dir.

Örgün eğitim; belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bireylere, amaca göre ha- zırlanmış programlarla, okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir. Ör- gün eğitim; okulöncesi, ilkokul, ortaokul, ortaöğretim ve yükseköğretim kurum- larını kapsamaktadır. Aşağıda bu kurumların gelişimi hakkında bilgi verilecektir. Doğru cevap d'dir.