EĞİTİM TARİHİ

M.de Condorcet Fransız İhtilali’nden sonra eğitim politikasını ve yapısını belirleyen kişilerden biridir. Hazırladığı “Millî Eğitim Üzerine Rapor”da devletin bir “eğitim devleti” olmasını, laik bir “eğitim politikası” izlemesini ve parasız eğitimi savunmuştur.

Okulların ve öğretimin demokratlaştırılması son 150 yıl içerisinde bütün alanlarda kendini göstermektedir. Öğretim metodu, ders programları, ders materyalleri, okul binalarının organizasyonu, öğretmenlerin ve öğrencilerin hak ve görevleri, sınıf yönetimi gibi birçok alanda demokratikleşme görülmektedir. Ayrıca tüm sosyal sınıflara, cinsiyete, coğrafi bölgelere eşit eğitim imkânları sunulmaktadır. Herkes öğrenim hakkına sahip olup bu durum tüm ülkelerin anayasa ve eğitim yasalarında yerini almıştır.

Kır eğitim yurdu akımı, 19. yüzyılın son çeyreğinde ortaya çıkmıştır. Bu akım, çağın büyük şehir kültürüne, yani onların deyimiyle “asfalt kültürüne” ve özellikle de entelektüalizmine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bilgi kazandırma işi ikinci plana itilip, karakter şekillendirme ön plana alınmıştır.

Roma Üniversitesi Tıp Fakültesi “geri zekâlı çocuklar bölümü”nde çocuk doktoru olarak çalışan Montessori, daha sonra buradan ayrılarak kurduğu Çocuklar Evi’nde (Casa dei Bambini) kendi eğitim teorisini uygulamaya çalışır. Onun çocuklara sağladığı özel eğitim çevresi ve Montessori oyuncakları denilen özel eğitim araçlarıyla özgün bir okulöncesi eğitim modeli oluşturmuştur. Bunu yaparken uzun süre çocukların neleri isteyip neleri istemediklerini araştırmıştır. M. Montessori, çağdaş eğitim reformcuları arasında, öğretimi çocuğun kendi kendine etkinliği ilkesine dayandırarak kendine has bir öğretim sistemi yaratan kişidir. M. Montessori’nin büyük başarısı, E. Seguin’in geri zekâlılar üzerine geliştirdiği eğitim sistemini normal çocuklar üzerinde uygulamasıdır. Daha sonraları bu metod esas alınarak, çeşitli ülkelerde normal okullara uygulandı ve bu suretle de “Montessori Okulları” açılmaya başlandı.

C.W. Washburn, geliştirdiği öğretim planını, Chicago’daki Winnetka’da uyguladığı için, buna “Winnetka Planı” adı verilmiştir. Burada eğitim danışmanlığı yapan Washburn, denemelerini dört okulda uygulamıştır. Bunlardan üç tanesi ilkokul, dördüncüsü ise iki sınıflı bir ortaokul idi. Winnetka Planı, katı sınıflar sistemine bağlı olan okul anlayışına karşı gelerek öğretimin, öğrencinin ferdî yapısına göre esnekleştirilmesini öngörmektedir.

J. Dewey, 20.yüzyılın en büyük eğitim filozoflarından biridir. Dünyanın her tarafında düşünceleri etkili oldu ve uygulanmaya çalışıldı. 1924’te Türk eğitim sisteminin çağdaşlaştırılması sırasında Atatürk tarafından Türkiye’ye çağrılmıştır. Türk Eğitim Sistemi hakkında bir rapor hazırlamıştır.

O. Decroly, bir tıp doktoru olarak geri zekâlı çocuklarla uğraşılarından, eğitim ve öğretimin bireyselleştirilmesi ve ‘ilgi merkezleri’ konusundaki teorisini geliştirdi. Decroly, 1907’de de dünyaca tanınan, “L’Ermitage” adlı okulunu kurdu. Normal çocuklar için olan bu okulda Decroly, kendi reform düşüncelerini uyguladı. Decroly’nin eğitim metodu (Decroly metodu) “hayat yoluyla, hayat için okul” şeklinde karakterize edilir. Okul, hayat yoluyla, hayata hazırlamalıdır. Decroly metodunda “hayata gerçek yakınlık” birinci temel ilkeyi teşkil eder. Onun okulunda “insan hayatının dört temel ilkesi” (dört temel ilgi merkezi) şunlardır: Beslenme ihtiyacı, soğuktan korunma ihtiyacı, düşmandan korunma ihtiyacı, toplum içinde çalışma, yükselme ve dinlenme ihtiyacı.

P. Goodman, günümüzde postmodern eğitimcilerin de sık sık değerlendirdiği şekilde, okul eğitiminin, bireyin damgalandığı, derecelendirildiği, belgelendiği ve topluma geri gönderildiği bir süreç hâline geldiğini ileri sürmüştür. Eğitimin insan becerilerini derecelendirmek ve pazarlamaktan başka iş yapmadığından şikâyet etmiştir.

Amerikan eğitimcisi J.C. Holt ve J.T.Gatto da okulsuz toplum ve ev okulculuğu (homeschooling) taraftarıdırlar. Gerçek eğitim ancak toplumdaki okulları kaldırarak gerçekleştirilebilecektir. Bunun yerine nesneler, örnekler, eşler ve büyükler olarak dört ana eğitim kurumu oluşturulmalıdır:
1. Eğitsel amaçlara yönelik kaynak hizmetleri
2. Beceri değiş-tokuşu: Bir “beceri örneği” o beceriye sahip olup bunu göstermeye gönüllü birine denir. Herkes için eğitim, herkes tarafından eğitim demektir.
3. Eşleme: Kulüpler işte bu işe yarar. Burada etkin bir iletişim ağına gerek
vardır. Bilgisayara destek olarak bültenler, gazete ilanları ağı ile bilgisayarın
eş bulamayacağı etkinlik türleri işlenebilir.
4. Meslekten eğitimciler: Sanatların ustaları, usta-çırak (usta-çömez) ilişkisi

Postmodernizmde temel ilke, düzen yerine belirsizliktir. Eğitim, elektronik gelişmelerle okulların dışında oluşmaya başlamakta, alışveriş merkezleri, sokak grupları, video salonları, kafeler, televizyon kültürü ve diğer popüler kültür öğeleri, okul bilgisinin ciddi nesneleri olmakta, eskiden sadece okulların kontrol ettiği bilgiler kontrol edilememekte, ulusal kimlikler yerine melez kimlikler ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla eğitimde otoritenin olmaması, çoğul bakışlar, farklı anlatımlar ve konular, farklılıkların ve çelişkilerin bile hoş görüldüğü kaotik bir ortam söz konusudur.