EĞİTİM TARİHİ - Deneme Sınavı - 10

P. Goodman, günümüzde postmodern eğitimcilerin de sık sık değerlendirdiği şekilde, okul eğitiminin, bireyin damgalandığı, derecelendirildiği, belgelendiği ve topluma geri gönderildiği bir süreç hâline geldiğini ileri sürmüştür. Eğitimin insan becerilerini derecelendirmek ve pazarlamaktan başka iş yapmadığından şikâyet etmiştir.

Amerikan eğitimcisi J.C. Holt ve J.T.Gatto da okulsuz toplum ve ev okulculuğu (homeschooling) taraftarıdırlar. Gerçek eğitim ancak toplumdaki okulları kaldırarak gerçekleştirilebilecektir. Bunun yerine nesneler, örnekler, eşler ve büyükler olarak dört ana eğitim kurumu oluşturulmalıdır:
1. Eğitsel amaçlara yönelik kaynak hizmetleri
2. Beceri değiş-tokuşu: Bir “beceri örneği” o beceriye sahip olup bunu göstermeye gönüllü birine denir. Herkes için eğitim, herkes tarafından eğitim demektir.
3. Eşleme: Kulüpler işte bu işe yarar. Burada etkin bir iletişim ağına gerek
vardır. Bilgisayara destek olarak bültenler, gazete ilanları ağı ile bilgisayarın
eş bulamayacağı etkinlik türleri işlenebilir.
4. Meslekten eğitimciler: Sanatların ustaları, usta-çırak (usta-çömez) ilişkisi

Postmodernizmde temel ilke, düzen yerine belirsizliktir. Eğitim, elektronik gelişmelerle okulların dışında oluşmaya başlamakta, alışveriş merkezleri, sokak grupları, video salonları, kafeler, televizyon kültürü ve diğer popüler kültür öğeleri, okul bilgisinin ciddi nesneleri olmakta, eskiden sadece okulların kontrol ettiği bilgiler kontrol edilememekte, ulusal kimlikler yerine melez kimlikler ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla eğitimde otoritenin olmaması, çoğul bakışlar, farklı anlatımlar ve konular, farklılıkların ve çelişkilerin bile hoş görüldüğü kaotik bir ortam söz konusudur.

M.de Condorcet Fransız İhtilali’nden sonra eğitim politikasını ve yapısını belirleyen kişilerden biridir. Hazırladığı “Millî Eğitim Üzerine Rapor”da devletin bir “eğitim devleti” olmasını, laik bir “eğitim politikası” izlemesini ve parasız eğitimi savunmuştur.

G.W. Hegel, Alman idealistlerinin “eğitim, insanı ahlaklı yapmak sanatıdır” görüşünü savunur. Rousseau’ya karşı görüşler savunur; insanı insan yapan doğaya uygunluğu değil bir kültür varlığı olmasıdır, insan doğadan uzaklaştıkça insan olur der. Eğitimi, devletin bir fonksiyonu olarak değerlendirir.

Kır eğitim yurdu akımı, 19. yüzyılın son çeyreğinde ortaya çıkmıştır. Bu akım, çağın büyük şehir kültürüne, yani onların deyimiyle “asfalt kültürüne” ve özellikle de entelektüalizmine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bilgi kazandırma işi ikinci plana itilip, karakter şekillendirme ön plana alınmıştır.

Bu akımın temsilcilerinden E. Key’e göre, geleneksel okullarda kişiliğin yapısı bozulmakta, sinirler yıpranmakta, orijinallikler engellenmekte, girişimcilik yetenekleri zayıflamaktadır.

M. Montessori, çağdaş eğitim reformcuları arasında, öğretimi çocuğun kendi kendine etkinliği ilkesine dayandırarak kendine has bir öğretim sistemi yaratan kişidir. M. Montessori’nin büyük başarısı, E. Seguin’in geri zekâlılar üzerine geliştirdiği eğitim sistemini normal çocuklar üzerinde uygulamasıdır. Daha sonraları bu metod esas alınarak, çeşitli ülkelerde normal okullara uygulandı ve bu suretle de “Montessori Okulları” açılmaya başlandı.

Meşhur sınıf düzenlerinin başında Helene Parkhurst’un Dalton Planı gelir. Montessori ile birlikte çalışmış olan Parkhurst, önce Laboratuvar Planı ile özürlü çocuklara bireysel eğitim uygulaması yaptı. Sonra bunu uzun süre çalıştığı Dalton Lisesinde uyguladı ve düzenlemeye “Dalton Planı” dedi.

Bu modelde her bir ders için özel “Laboratuvarlar” kurulmuştur. Bu nedenle akıma “Laboratuvar Planı”da denilmiştir. Laboratuvarlarda, öğrencilere yalnızca yardım ve rehberlik etme tarzında çalışan bir “ders öğretmeni” bulunmaktadır. Yer yönünden
gerekli olanaklara sahip olmayan okullarda ise bunların yerine geçmek üzere “ders köşeleri” kurulmuştur. Okulda ayrıca din, beden eğitimi, müzik gibi belirli konular için de birer “sınıf öğretmeni” yer almaktadır. Uygulamada geleneksel ders planı terkedilmekte ve bir yılda yapılacak çalışma, on çalışma ayına karşılık gelmek üzere on parçaya, yani on sözleşmeye (kontrat) ve bunlar da kendi içerisinde haftalık çalışma
planlarına bölünmektedir. Öğrenci, öğretmenden her ders alanından belirli bir ödev konusunu, bununla ilgili önergeleriyle birlikte almakta ve bu dersi hazırlamayı, imza vererek üstlenmektedir. Üzerinde çalışma yapılacak ödevler, güçlük derecelerine göre yüksek, orta ve düşük seviyeli çalışma planları hâlinde kademelendirilmiştir.

Baltacıoğlu içtimai mektep anlayışını beş ana ilke ile temellendirir. Bunlar; kişilik, çevre,
çalışma, verim ve başlatma ilkeleridir.