EĞİTİM SOSYOLOJİSİ

Ziya Gökalp, kültür karşılığı olarak Arapça “hars” sözcüğünü önermiş; harsın milli, medeniyetin ise evrensel olduğunu ileri sürmüştür. Cemil Meriç ise Fransızcadan geçen kültürün karşılığını “irfan”, İngilizceden aktarılan kültürün karşılığını ise “medeniyet” olarak ifade etmiştir. Bazıları da maddi kültürü medeniyet karşılığı olarak ele almıştır. Sosyoloji ve antropoloji alanlarında çalışanlar, genelde medeniyet yerine kültür kavramını tercih ederler. İbni Haldun ise bu iki kavramı “ümran” sözcüğü ile karşılamıştır.

Bireysel açıdan kültür, insan zihninin programlanmasını ve bunun düşünsel, duygusal, davranışsal sonuçlarını kapsar.

Yapısal-işlevsel Açıdan Kültür: Belirli bir çevrede, belirli bir sosyal sistem içinde yer alan insanların sosyal yaşamlarını düzenli bir biçimde sürdürebilmesi için gerekli olan uyarlayıcı bir mekanizma olarak görülür.

İşlevsel Açıdan Kültür: Bireylerin biyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarının karşılanması sırasında ortaya çıkan problemleri çözme aracı olarak görülür.

Sosyal bütünleşme ve kontrol dışında bir sosyal sistem içinde kültürün işlevleri özetle şöyle sıralanabilir:

Küreselleşme Sürecinde Milli Kültürler: Küreselleşme sürecinde milli kültürlerle ilgili üç eğilim ortaya çıkmaktadır. Bunlar, kendi kültürünü bir tarafa bırakarak küresel kültürle bütünleşmeyi savunanlar; dış dünyadan soyutlanmayı ve kendi içine kapanmayı savunanlar; küresel kültür içinde yerel kültür ve kimliklerin sürdürülmesi gerektiğini savunanlardır.

Antropolojik Açıdan Okul: İnsan gibi belirli bir kişiliği ve ihtiyaçları olan, bilişsel süreçlere sahip bir varlıktır.

Bireysel gerçek, insanların her birinin başkalarıyla paylaşmadığı kendilerine özgü kabul ettikleri gerçektir.

Ziya Gökalp, kültür karşılığı olarak Arapça “hars” sözcüğünü önermiş; harsın milli, medeniyetin ise evrensel olduğunu ileri sürmüştür. Cemil Meriç ise Fransızcadan geçen kültürün karşılığını irfan”, İngilizceden aktarılan kültürün karşılığını ise “medeniyet” olarak ifade etmiştir.

Bilişsel açıdan kültür, herhangi bir insan grubu tarafından paylaşılan düşünce, bilgi, inanç ve davranış sistemi olarak tanımlanır.

Küreselleşme, teknik, iktisadi, politik, kültürel, eğitsel ve insani boyutları olan bir konudur.

Okul, rasyonel, politik, ekonomik, antropolojik, biyolojik, sosyolojik, insani, sembolik ve kültürel açılardan yaklaşıldığında farklı biçimlerde analiz edilir, farklı konulara vurgu yapılır.

Paradigma basitçe bir dünya görüşü olarak tanımlanır.

*İnsanın doğası hakkındaki sayıtlılar.
• insan ilişkilerinin doğası hakkındaki sayıtlılar.
• İnsan ve çevre ilişkilerinin doğası hakkındaki sayıtlılar
• Gerçeğin doğası hakkındaki sayıtlılar
• İnsan eylemlerinin doğası hakkındaki sayıtlılar

Gerçek kavramı, fiziksel, sosyal, bireysel olmak üzere üç boyutta ele alınabilir.

Normlar, olay, olgu ve durumları açıklama ve yorumlamada sosyal sistemin üyelerine yol gösteren sosyal kurallardır.

Sembollerin çeşitli işlevlerinden söz edilebilir:
• Paylaşılan değerleri ifade eder.
• Bütünleşme ve sorun çözme aracıdır
• Kontrol ve etkileme aracıdır
• Sosyalleşme ve öğrenme aracıdır
• Okulu tanımlama aracıdır
• Değişme ve dönüşüm aracıdır

Kültürle ilgili araştırmalar genel olarak üç grupta toplanabilir: Betimsel araştırmalar, deneysel araştırmalar, ilişkisel ve karşılaştırmalı araştırmalar.