EĞİTİM SOSYOLOJİSİ

Toplumsal yaşamda sahip olduğumuz statülerin bir bölümü sonradan kazanılmaktadır. Bireylerin kendi çabaları, becerileri, yetenekleri ve başarıları ile elde ettikleri toplumsal konumlara kazanılmış statü adı verilmektedir.

Kast sistemi dinsel bir temele dayalıdır.

Kast sisteminde dört temel kast vardır. Bunlar sırasıyla Brahmanlar (üst düzey din adamları, rahipler), Kişatriyalar (soylu savaşçılar, prensler), Vaişyalar (tüccarlar, iş adamları, toprak sahipleri), Sudralardır (köleler, işçiler).

Katman sisteminde 5 tabaka bulunmaktadır. Bunlar; kraliyet ailesi, soylular, özgür yurttaşlar, serfler ve köylülerdir.

Brahmanlar (üst düzey din adamları, rahipler).

Toplumsal hareketliliğe açıktır. Bu hareketliliği sağlayan en önemli değişkenlerden biri eğitimdir.

Bu yaklaşımlara göre, eğitim de olumlu bazı işlevlerine karşın, kapitalist toplumdaki eşitsizliklerin ve sömürüye dayalı ilişkilerin yeniden üretilmesini sağlayan bir araçtır. Zira kapitalist toplumlarda eğitimin en önemli işlevi, çalışma yaşamında kullanılacak emek gücünün yeniden üretilmesini sağlamaktır.

Sosyal bilimcilerin önemli bir bölümü, modern toplumlarda, mesleki statülerin giderek liyakat sistemine -başarının kişisel beceri, yetenek, kabiliyet ve benzeri özelliklerce belirlendiği bir sisteme- dayalı olarak kazanıldığı öne sürmektedirler.

Nitekim toplumsal hiyerarşinin en üst mertebelerine erişmiş olanların önemli bir bölümünün varlıklı ailelerden gelmesi bu durumu desteklemektedir. Bu nedenle Giddens’›n (2000) “İngiltere’de, zengin olmanın en emin yolu hâlâ, zengin olarak doğmuş olmaktır.” ifadesinin günümüz toplumlarının çoğu için geçerli olduğunu söylemek pek de yanlış olmasa gerekir.

Sınıf ve statü sistemi modern toplumların hemen hemen tümünde görülen evrensel bir tabakalaşma sistemidir. Bu katman sistemi için söylenemez.

Toplumsallaşma ilk önce ailede başlar. Daha sonra yakın akraba çevresi, akran grupları, okul, çalışma yaşamı gibi süreçlerden geçerek bireyin yaşamı sona erene kadar devam eder. Doğru cevap A'dır.

Bireylerin kendi çabaları, becerileri, yetenekleri ve başarıları ile elde ettikleri toplumsal konumlara kazanılmış statü adı verilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Dikey hareketlilik, bireylerin ya da grupların farklı sosyal ve ekonomik konumlar arasındaki hareketliliğini ifade etmede kullanılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kast sistemi, evrensel bir tabakalaşma biçimi değildir. Hindistan'da birkaç bin yıl süresince varlığını devam ettirmiş olan kast sistemi, 20. yüzyılın başlarında yasaklanmış olmasına karşın, bazı kırsal bölgelerde azalarak da olsa varlığını devam ettirmektedir. Doğru cevap A'dır.

Dokunulmazlar katman sisteminde değil, kast sisteminde bulunan bir tabakadır. Doğru cevap E'dir.

Sınıf ve statü sistemi modern toplumların hemen hemen tümünde görülen evrensel bir tabakalaşma sistemidir. Doğru cevap D'dir.

En genel anlamda demokrasi, devlet yönetiminin halkın elinde bulunduğu bir siyasal yönetim şekli olarak tanımlanır. Doğru cevap A'dır.

Bu yaklaşıma göre, egemen sınıf, üretim araçlarının özel mülkiyetini ve kontrolünü elinde tutmanın verdiği avantajla, toplumun maddi, sosyal, kültürel, eğitimsel ve siyasal nitelikteki tüm kaynaklarından her zaman daha fazla yararlanma fırsatlarına sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Liyakat sistemine dayalı toplumlara meritokratik adı verilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Türkiye'de okullaşma oranı 2006 yılı itibarıyla %96'lar düzeyindedir. Doğru cevap A'dır.