EĞİTİM PSİKOLOJİSİ

Motivasyon, davranışa enerji verip bireyi bir amaç için harekete geçiren güç anlamına gelmek­tedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Motivasyonun en az iki bileşene sahiptir. İlk bileşen olan gereksinim, organizmayı uyarıp faaliyete geçirirken, ikinci bileşen olarak güdü, organizmanın davranışını belirli bir amaca doğru yöneltir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

İçsel motivasyonun kaynağını bireyin ilgileri, merak etmesi sonucu açığa çıkan öğrenme ihti­yacı, belli bir alanda yeterlik ve gelişme duygusu kazanma oluşturabilir. İçsel motivasyon insanların gönüllü olmasını, ilgilerine ve hobilerine saatler ayırmasını ya da kişisel proje­ler üzerinde saatlerce hatta kimi zaman günlerce çalışmasını açıklar. Dışsal motivasyon, teşvik veya dışsal ödüller almamıza yardımcı olan ya da biyolojik gereksinimleri azaltan belli bazı davranış ve faaliyetlere katılmayı kapsar. Bir işin, göre­vin ya da etkinliğin gerçekleştirilmesi için bireye başkaları tarafından sağlanan ödüllerle oluşturulan bir motivasyon şeklidir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Kapsam te­orilerinin başlıcaları İhtiyaçlar Hiyerarşisi, ERG, İki Faktör ve Başarma İhtiyacı Teorileridir. Süreç Teorile­rinin başlıcaları ise Davranış Şartlandırma, Beklenti, Eşitlik ile Amaç Teorileridir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Beklenti teorisine göre, kişi davranışının kendisine ödül ya da arzu ettiği bir çıktı olarak döneceğine inanması durumunda motive olmaktadır. Bir bireyin motivasyonu, bazı amaçların başarılması üzerine gerçek veya algılanabilen mevcut ödüllerin bir sonucudur. Soruda ifade edilen öneriler beklenti teorisine dayalıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Girdi ve çıktı tanımlarını akılcı biçimde değiştirmede kişi, savunma mekanizmaları geliştirebilir. Örneğin, eşitsizliğin geçici olduğuna ya da çok fazla çalışmadığına kendini inandırıp, durumu çok daha akılcı hale getirmeye çalışabilir. Soruda verilen örnekte ailesi Kemal’in gerçekte ne kadar çalıştığını belirleyerek, düşük not aldığında arkadaşına karşı geliştirdiği eşitsizlik algısını akılcı biçimde değiştirmeyi amaçlamaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Motivasyon süreci öğre­nilenleri eyleme geçirmeyi sağlayan bir süreç olduğundan, özellikle okul öğrenmelerinde en önemli öğelerin başında gelmektedir. Motivasyon öğrenmede öğrencinin etkinliklere karşı ilgisini ve dikkatini artırmakta, sorumluluk alma ve gelişimini sürdürme gibi ders içi olumlu davranışlarına ve başarı düzeyinin yükselmesine yarar sağlamaktadır. Ancak motivasyonun yüksek olması zeka düzeyini yükseltmeye etki etmemektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Uyarım, dikkat çekerek sürekliliğinin sağlanması ve öğrencinin katılımıyla ilgilidir. Uyarımla canlılığın sağlanması için sesler, hareketler, mimikler ve jestler kullanılmalıdır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Etki öğrencinin duygu, değer, ilgi ve arzularını dikkate alma ile ilgilidir. Dersin işleni­şinde öğrencinin duygu ve düşüncelerine, öğretmen duyarlı ve uygun bir duygusal ortam oluşturmalıdır. Derste ele alınan içerikle öğrencinin ne hissettiği bütünleştirilmeli, içerik ile öğrencinin yaşamı arasında bir bağ oluşturulmalıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Öğrencinin ders içi etkinliklere katılımının sağlanması, konu anlatımında ses tonu, jest ve mimiklerden yararlanarak dikkat çekilmesi, yöntem ve teknik kullanımında çeşitliliğe gidilmesi, konuların günlük yaşamla ilişkisi kurulmalı dersin işlenişinde öğretmen tarafından motivasyonu artırmak için alınabilecek önlemler arasındadır. Ancak istenmeyen davranış gösteren öğrencinin bu durumu ait olma ihtiyacından kaynaklanması olasıdır. Öğrenciyi görmezden gelmek istenmeyen davranışı daha da artırabilir ve öğrencinin motivasyonunu tamamen düşürebilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Gereksinmeleri, ilgileri, korkuları ve istekleri kapsayan genel bir kavram olan motivasyon, davranışa enerji verip bireyi bir amaç için harekete geçiren güç anlamına gelmektedir. Doğru cevap B'dir.

Bir öğrencinin bir dersi anne-babasının zoruyla çalışmak için ortaya koyduğu davranışlar durumluk güdüye; dersi sevdiği ve ilgi duyduğu için derse çalışması ise sürekli güdüye örnek olarak verilebilir. Gerçekleştirdiğimiz çoğu eylemi, temel gereksinimlerimiz motive eder: Mutfağa gidip bir bardak su alırız; bunu susadığımız için yaparız. Vücudumuzdaki sıvı seviyesi normalin altına düşmüş, bu da vücudumuzda bir dizi fizyolojik mekanizmayı harekete geçirmiştir. Görüldüğü gibi birincil güdüler, dürtü kaynaklı fizyolojik temelli öğrenilmemiş güdülerdir. Doğru cevap A'dır.

Hem insanlar hem de hayvanlar üzerinde yapılmış araştırmalar, dışsal motivasyonun zamanla içsel motivasyonu arka plana itip yok edebildiğini göstermiştir. Bu duruma aşırıya gitme (overjustification) adı verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Davranış Şartlandırma Teorisi, Süreç Teorilerinden birisidir. Doğru cevap A'dır.

Adams, eşitsizliğe verilen tepkilerin kişiden kişiye değişmesine karşılık, eşitsizliği azaltmak diğer bir ifadeyle algılanan eşitsizliği, algılanan eşitlik durumuna çevirmek için genel olarak davranışsal ya da psikolojik yönelimli altı yöntem tanımlamıştır. Bunlardan biri olan çıktıları değiştirme: Kişi girdilerini değiştirmeksizin çıktılarını değiştirebilir. Örneğin; düşük not alanlar daha iyi sınıf koşulları, daha iyi kitaplar ya da daha iyi öğretmenler isteyebilirler. Doğru cevap C'dir.

Edwin A. Locke ve Gary P. Latham tarafından 1960-2002 yılları arasında gerçekleştirilen yüzlerce araştırma sonucunda geliştirilen Amaç Teorisinde, insanların kendileri için saptadıkları amaçlar ve bu amaçları başarmanın kendileri için ödül olacağından, eyleme bu amaçlar için motive oldukları görüşü savunulmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Amaç Teorisi'ne göre, amaç belirlemenin dört temel öğesi, amaçların “belirginliği, zorluğu, kabul edilebilirliği ve amaç belirlenmesine katılımdır. Doğru cevap C'dir.

Psikolojik ihtiyaçlar bağlamında ise, her insanın kabul edilmek, sayılmak ve güvende olmak gibi çeşitli duygusal ve psikolojik ihtiyaçları vardır. İşte bu sebeple öğrenciler, sınıfta psikolojik ve fiziksel olarak kendilerini güvende hissetmelidirler. Aksi takdirde öğrencide öğrenme eylemi engellenir. Öğrenci hata yaptığında buna gülünmesi veya kızılması söz konusu oluyorsa, öğrenci daha sonra risk almak istemeyecektir. Bu durum sadece o öğrenci ile sınırlı kalmayıp, diğer öğrenciler de bundan az veya çok etkilenecektir. Doğru cevap C'dir.

Öğrencilerinizin kendi gelişmelerini izlemelerini sağlayın. İyi bir öğrenmenin gerçekleşmesi için öğrencilerin ne kadar öğrendikleri konusunda bilgilendirilmeleri gerekir. Öğrencilere kendi ilerlemelerini ya da tamamladıkları çalışmaları kaydetmeye teşvik ediniz. Örneğin, tamamladıkları ev ödevlerini ya da çeşitli derslerin testlerinden aldıkları sonuçları gösteren grafikler çizebilirler. Öğrenci tarafından sergilenen performansla ödüllendirme
politikalarınızı ilişkilendirin. Doğru cevap B'dir.

Maslow’un teorisine dayanılarak Clayton Alderfer (1972) tarafından yapılan araştırmalar sonucunda ihtiyaçların üç büyük kümede toplanma eğilimi gösterdiği anlaşılmıştır. Elde edilen bu araştırma sonuçlara dayanılarak benzer bir teori olan ERG Teorisi geliştirilmiştir. Alderfer’in işaret ettiği insan ihtiyaçları varlık ihtiyaçları, ilişki ihtiyaçları ve gelişme ihtiyaçları kümelerinde toplanmaktadır. Doğru cevap D'dir.