EĞİTİM PSİKOLOJİSİ

Yapılandırmacılık bir öğretim yöntemi ya da öğretim stratejisi değildir. Yapılandırmacılıkta öğretimden çok öğrenme üzerinde durulduğu görülmektedir. Bu kuramın özü; bilginin, bireyin zihninde ve bireysel özelliklerine göre anlamlandırıldığı, yapılandırıldığıdır. Bilgi dışsal gerçekliğe karşılık gelen sunumdan daha çok varolan koşullarla ve toplulukla ilişkili olandır ve birey tarafından gerçekleştirilen bir yapılandırmadır.

Yapılandırmacılık, bir öğrenme kuramı gibi tanımlansa da bilimsel bilgi, biliş, etik, eğitim ve dünya görüşü olarak (Matthews, 2002), felsefeden matematiğe, sosyolojiden mimarlığa, yönetim ve organizasyona kadar birçok uygulamaya yönelik kapsamlı bir çerçeve çizmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Bu yaklaşımın önde gelen kuramcılarının Piaget, Bruner, Vygotsky ve Dewey olduğu bilinmektedir. Bu kavramın kökenleri Piaget’in genetik epistemolojisine; Kelly’in yapılandırmacılığına; yaparak öğrenme ve durumlu öğrenmenin önemli savunucularından John Dewey’in pragmatizmine, Vygotsky’nin bilginin sosyal olarak dil kullanarak yapılandırıldığı görüşüne; Bruner’in keşfedici öğrenmesine ve hatta Socrates’in kendisini bir öğretmen olarak değil de fikirlerini sunan, öğrenmeyi kolaylaştıran bir arabulucu olduğuna, öğrenmenin bireyin bilişselliğinde olduğunu iddia eden görüşlerine dayandırılmaktadır.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Yapılandırmacı yaklaşıma göre öğrenme, bireyin zihninde oluşan bir iç süreçtir ve bir buluşun veya keşfin sonucudur. Birey dış uyarıcıların edilgen bir alıcısı olmayıp, onların özümseyicisi ve davranışların etkin oluşturucusudur. Yapılandırmacılık, öğrenme sürecinde öğrenenlerin kendi deneyimlerini kullanarak, yapılandırdıklarını ön plana çıkarmaktadır. Öğrencinin ön bilgileri, öğrenmenin önemli bir kısmını oluşturur. Kendisine sunulan bilgi, zihninde var olan bilgilerle çatışmıyorsa onu yeniden formüle ederek, zihninde kalıcı olmasını sağlar ve anlamlı etkin öğrenmeyi oluşturur.  

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Bilginin özellikleri şunlardır: 

Bilgi, insanların kendisi tarafından yapılandırılır. 

Bilgi bilenden bağımsız olarak varolamaz.

 Bilgi kesin değildir, değişken bir yapıya sahiptir. 

Bilgi varsayımlara dayanır. Bilgi dinamik bir yapıda olup, bireylerin deneyimleri ile sürekli tamamlanmamış bir yapıya sahip olur. 

Bilgi birikimler sonucu oluşur. Her öğrenilen yeni bilgi bir sonrakine temel oluşturur.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Yapılandırmacı yaklaşımda öğretimin beş temel öğesi şu biçimde açıklanabilir:

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Yapılandırmacı bir sınıfta etkili bir öğrenme-öğretme ortamının gerçekleşmesinde öğrencinin de görev ve sorumlulukları olduğu belirtilmektedir. Bu görev ve sorumluluklar şu biçimde sıralanabilir (Demirel, 2002): 

1- Öğrenciler birbirlerini düşünmelerini sağlayacak açık uçlu sorular sorar. 

2- Öğrenciler grup içinde kendi görev ve sorumluluklarını yerine getirmeye özen gösterir.

3- Öğrenciler beraber çalıştıkları grup üyelerini ve kendilerini nesnel olarak değerlendirir. 

4- Sınıfta etkili bir öğrenci-öğrenci etkileşiminin kurulmasına yönelik çaba gösterir. 

5- Öğrendiklerini yeni ortamlarda kullanmak ve uygulamak için her türlü olanağı değerlendirir.

Yapılandırmacı eğitim ortamında öğretmen geleneksel öğretimde alışageldiği ve yıllardır sürdürdüğü sınıfta disiplin sağlayıcı, bilgi dağıtıcı gibi rollerinden sıyrılarak öğrenmeyi kolaylaştırıcı ve herhangi bir gereksinme anında yardımcı olabilecek bir rehber rolü üstlenmiştir. Sınıfta işbirliği ve etkileşimi kolaylaştırıcı tutum ve davranışlar sergiler. Öğrenilecek öğeleri, öğrenciler bakımından anlamlı ve ilginç kılacak olanaklar ve ortamlar oluşturur (Yaşar, 1998). Yapılandırmacı öğrenme kuramı öğrencilerin öğrenme süreçlerinde etkin bir rol alması gerektiğini ve öğretmenin tek bilgi kaynağı ve dağıtıcısı olduğu öğretmen merkezli öğrenme ortamlarında olduğu gibi pasif bir alıcı konumunda olmaması gerektiğini vurgulamaktadır. Yapılandırmacı öğrenme ortamlarında öğrenme süreci öğrenci merkezlidir ve öğrenci öğrenmeyi öğrenirken sürecin sonunda hangi bilgi ve beceriyi kazanacağını kendisi belirler.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Yapılandırmacı eğitim ortamlarında öğrencilerin sorumluluk almalarına, daha fazla etkin olmalarına, etkileşimde bulunmalarına ve kendilerini ifade etmelerine olanak sağlayacak uygulamalara yer verilmektedir. Bu uygulamalardan kimileri şunlardır: 

• İşbirliğine dayalı öğrenme 

• Probleme dayalı öğrenme 

• Proje tabanlı öğrenme 

• Örnekolaya dayalı öğrenme

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Ayrılıp Birleştirme (Jigsaw) Tekniği: Bu teknikte de takımlar 2 – 6 kişiden oluşmaktadır. Takımların karma olmasına ve birbirleri ile yakın özellikleri taşımasına dikkat edilmelidir. Öncelikle, ısınma etkinlikleri kapsamında, gruba ad verme, grubun sloganını belirleme ve düşün-tartış-yaz-paylaş çalışmalarına yer verilir. Daha sonra takımda konu ve görev dağılımı gerçekleştirilir. Konu alt bölümlere ayrılır ve öğrencilere bu alt konular verilir. Takım içerisinde görevler lider, kaynak sağlayıcı, denetçi, özetleyici, araştırmacı, kayıtçı, destekleyici, gözlemci-sorun giderici olarak belirlenir.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Yapılandırmacılığın temelleri konusunda alanyazında farklı düşünceler olmakla birlikte, bu yaklaşımı benimseyen ilk eğitimcinin 18. yüzyılda İtalya’da yaşayan Giambattista Vico olduğu ileri sürülmektedir. Vico, insanların kendi kendilerine ne yapılandırırlarsa onu anlayabildiklerini ifade ederek “bir şeyi bilen onu açıklayabilendir” diyerek yapılandırmacılığın tanımlanmasına temel oluşturacak açıklamaları ortaya koymuştur. Doğru cevap B'dir.

Vico ile birlikte, bu yaklaşımın önde gelen kuramcılarının Piaget, Bruner, Vygotsky ve Dewey olduğu bilinmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yapılandırmacılığın temelinde yer alan özellikler şöyle sıralanabilir (Özden, 2003).

• Öğretme değil, öğrenme ön plandadır. • Öğrencinin özerkliği ve girişimciliği cesaretlendirilir.

• Öğrencide öğrenme istek ve amacı yaratmak önemlidir.

• Öğrenci bilgiyi sorgulamalıdır.

• Öğrenmede yaşantı önemlidir.

• Öğrencinin doğal merakı desteklenmelidir.

• Öğrenme öğrencinin zihinsel modeli üzerine kurulur.

• Öğretmen öğrencinin sadece ne öğrendiği ile değil, nasıl öğrendiği ile ilgilenmelidir.

• Öğrenmenin içinde oluştuğu bağlam önemlidir.

• Öğrencilere kendi deneyimlerinden öğrenme fırsatı sunulmalıdır.

• Öğrenmede tahmin etme, yaratma ve analiz önemli yer tutar. Öğrencinin inanç ve tutumları onun öğrenmesini etkiler.
Doğru cevap E'dir.

Radikal yapılandırmacı yaklaşım, Ernst von Glasersfeld’in öncülüğünde ortaya çıkmıştır. Von Glasersfeld çalışmalarında epistemolojiksel ve ontolojiksel tartışmalara önem vermiştir. Radikal yapılandırmacılıkta biliş ve birey önemlidir. Von Glasersfeld yapılandırmacılığın neden radikal olduğunu şu biçimde açıklamıştır: “Radikal yapılandırmacılık, bilgi teorisini geliştirdiği ve gelenekselliği bıraktığı için radikaldir, ama yalnız kendi deneyimlerimizle tercih edilen ve organize bir dünya oluşur. Radikal yapılandırma, kesinlikle metafiziksel gerçekçilikten vazgeçer. Radikal yapılandırmacılık, gerçekliğin paylaşımının olmadığı, bilginin deneyimlerimize ve çevremize dayalı olarak gerçekleştiği, herhangi birimizin tam olarak aynı ortam ve deneyimlere sahip olamayacağımızı ve aynı düzeyde kavrayamayacağımızı desteklemektedir” Doğru cevap B'dir.

Yapılandırmacı yaklaşımda bir öğretmenin taşıması gereken özellikler şunlardır (Yager, 1991): • Birincil kaynakların kullanımını teşvik eder. • Öğrencilerin ne düşündüklerini anlamaya çalışır. • Grup çalışmasına ve iş bölümüne önem verir. • Öğrenmeyi okulun dışına taşır. • Öğrenmeyi öğrencilerin ilgi ve gereksinimleri doğrultusunda gerçekleştirmeye özen gösterir. • Öğrenme sürecinde öğrencileri etkin kılar. • Öğrencilerin birbirleriyle ve kendisiyle etkileşimde bulunmalarına olanak sağlar. • Öğrencilere olabildiğince açık uçlu sorular yöneltir. • Öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini geliştirmeye özen gösterir. • Öğrencilerin düzeylerine uygun karmaşık durumlar yaratarak tartışma ortamı oluşturmaya çaba gösterir.Doğru cevap E'dir.

Yapılandırmacı Yaklaşıma Dayalı Öğrenme Uygulamaları Yapılandırmacı eğitim ortamlarında öğrencilerin sorumluluk almalarına, daha fazla etkin olmalarına, etkileşimde bulunmalarına ve kendilerini ifade etmelerine olanak sağlayacak uygulamalara yer verilmektedir. Bu uygulamalardan kimileri şunlardır:

• İşbirliğine dayalı öğrenme

• Probleme dayalı öğrenme

• Proje tabanlı öğrenme

• Örnekolaya dayalı öğrenme

Doğru cevap D'dir.

Johnson ve Johnson, işbirliğine dayalı öğrenmenin beş temel öğesi olduğundan sözetmektedirler. Bu öğeler şu biçimde sıralanabilirler (Woolfolk, 1998):

1. Olumlu Bağlılık

2 Yüzyüze Etkileşim

3 Bireysel Sorumluluk

4. Sosyal Beceriler

5. Küme Sürecinin Değerlendirilmesi

Doğru cevap E'dir.

Bireysel Sorumluluk: Kümedeki herbir öğrencinin kendisine verilen sorumluluğu yerine getirmesi işbirliğine dayalı öğrenme açısından oldukça önem taşımaktadır. Çünkü öğrencilerin tek tek sağladıkları katkı kümenin başarılı olmasına yardımcı olmaktadır.Doğru cevap C'dir.

Takım Destekli Bireyselleştirme Tekniği: Matematik öğretiminde kullanılmak üzere geliştirilen bu teknikte, öğrencilerden dörder ya da altışar kişilik karma gruplar oluşturulur. Her öğrenci kendi seçeceği bir başka öğrenci ile materyal üzerinde çalışır. Takımın puanları her üyenin her hafta testlerden elde ettiği puanların toplamından elde edilmektedir. Bu teknikte, yarışma yerine takımın belli bir standardı yakalaması önem taşır.Doğru cevap B'dir.

Örnek olaya dayalı öğrenme gerçek yaşamda karşılaşılan sorunlar için, öğretim sürecinde çözüm yolları üretilerek öğrenmenin sağlanmasıdır.Doğru cevap A'dır.

Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı öğrenme ortamında bilgi, bireyler ya da gruplar tarafından etkin bir biçimde oluşturulmaktadır. Öğrenme ise, bilginin pasif bir biçimde alınması değil, öğrenenin kavramlarını sürekli olarak yapılandırdığı ve tekrar yapılandırdığı etkin bir süreçtir. Bu süreç bireyin, daha çok şeyler keşfetmesini değil, kendi deneyimlerini farklı bir yapı ile yorumlanmasını gerektirmektedir. Öğrenenin öğrenmeyi etkin bir biçimde gerçekleştirebilmesi için; örnekleri inceleme, öneriler getirme, fikirleri sınama, problem çözme, fikirleri başka biçimlere (örneğin resim, grafik vb.) dönüştürme gibi etkinliklerde bulunması gerekmektedir. Yapılandırmacı eğitim ortamları, bireylerin çevreleriyle daha fazla etkileşimde bulunmalarına, zengin öğrenme yaşantıları geçirmelerine olanak sağlayacak bir biçimde düzenlenmelidir.
Bu tür eğitsel ortamlar sayesinde bireyler, daha önce yapılandırdıkları bilgilerin doğruluğunu sınama, yanlışlarını düzeltme ve hatta önceki bilgilerinden vazgeçerek yerine yenilerini koyma fırsatı elde ederler.