EĞİTİM PSİKOLOJİSİ

Öğrenme, yaşantılar yoluyla davranışlarda gözlenen kalıcı izli değişikliklerdir. Doğru cevap C'dir.

Olgunlaşma, vücut bölümlerinin ya da organların belli bir yaşta kendinden beklenen davranışları yapabilecek yeterliğe ulaşmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Gelişim, büyüme, olgunlaşma ve öğrenmenin etkileşimi ile yaşam boyu olumlu yönde meydana gelen nicel ve nitel değişimlerdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Tiroit, vücuttaki metabolik faaliyetleri düzenler, vücut ısısını dengeler. Solunum hızını artırır. Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Fiziksel ve bilişsel gelişime katkıda bulunur. Böbreklerin işlevini kolaylaştırır. Cinsiyet organlarının çalışmasına etki eder. Vücuttaki kalsiyum düzeyini dengeler. Doğru cevap B şıkkıdır.

Epifiz, melatonin hormonu salgılayarak vücudun ritmini korur. Yumurtalık ve testisin vaktinden önce gelişmesini engeller. Doğru cevap A'dır.

Gelişimin bazı temel ilkeleri vardır. Bu ilkeler evrenseldir ve insan gelişimi bu ilkeler doğrultusunda gerçekleşir. Gelişimde rol oynayan bu ilkeleri şöyle sıralamak mümkündür: Gelişim, kalıtım ve çevrenin etkileşimi yoluyla gerçekleşir. Gelişim aşamalar halinde yaşam boyu devam eder. Gelişim belli bir yönde seyreder. Gelişim ardışık bir sıra izler. Gelişim dönemler halinde oluşur. Gelişimin kritik dönemleri vardır. Gelişim bir bütünlük içinde gerçekleşir. Gelişim bireysel farklılıklar gösterir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Gelişim rastgele değişikliklerden oluşmaz, aksine düzenlidir. Gelişim, tüm gelişim alanlarında ardışık olarak ve belli bir sıra izleyerek gerçekleşir. Bu nedenle de gelişimin hızı ve yönü kestirilebilirdir. Gelişim ardışık bir sıra izlemektedir. Doğru cevap C'dir.

Üç yaşta başlayıp altı yaşa kadar devam eden ilk çocukluk dönemi, okul öncesi dönem olarak da adlandırılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Bilişsel gelişim alanının incelediği konular; dikkat, bilinç, hafıza, zeka, öğrenme, algılama, düşünme, muhakeme etme, problem çözme ve dili kullanmadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Ahlak, bireylerin öznel olarak geliştirdikleri iyiyi ve kötüyü, doğruyu ve yanlışı ayırt edebilmelerini sağlayan ilke ve değerler bütünüdür. Doğru cevap A'dır.

Büyüme, fiziksel yapıda yaşla birlikte görülen nicel değişimlerdir ve vücudun tümü­nün ya da ayrı ayrı bölümlerinin büyüklük olarak artışını ifade eder.

Bireylerin sahip oldukları fiziksel özellikleri, cinsiyetleri, zekâ düzeyleri, genetik hastalık­ları ya da mizaçları kalıtımsal mirasla getirdikleri özellikleridir. Kalıtım, bireylerin anne babalarından gelen kromozomlardaki genler aracılığı ile aldıkları ve çevre değişkenleriyle etkileşerek kişilik özelliklerine dönüştürebilecekleri gizilgüçlerdir

Gelişime etki eden doğum sonrası çevresel değişkenler şöyledir:

Gelişimin bazı temel ilkeleri vardır. Bu ilkeler evrenseldir ve insan gelişimi bu ilkeler doğ­rultusunda gerçekleşir. Gelişimde rol oynayan bu ilkeleri şöyle sıralamak mümkündür:

Doğum Öncesi Dönem: Döllenme-Doğum

Bebeklik Dönemi: 0-2 Yaş

İlk Çocukluk Dönemi: 2/3-5/6 Yaş

Son Çocukluk Dönemi: 6-12 Yaş

Ergenlik Dönemi: 12-18/21 Yaş

Genç Yetişkinlik Dönemi: 18/21-40 Yaş

Orta Yetişkinlik Dönemi: 40-60/65 Yaş

İleri Yetişkinlik Dönemi: 60/65-Ölüm

12 yaşta başlayıp 18-21 yaşa kadar devam eden ergenlik dönemi yetişkinliğe geçiş dönemi ola­rak da isimlendirilir. Ergenlik döneminde vücut bölümleri hızla büyüdüğü ve bu bölümlerin bir­birlerine oranları değiştiği için beceriksizlikler ve sakarlıklar görülür; ancak en kısa sürede bunla­rın giderilmesi beklenir. Ergenler bu dönemde değişen bedenlerini kabul etmeye ve etkili biçim­de kullanmaya başlarlar. Cinsiyet rolleri bu dö­nemde, karşı cinsle ilişkilerde cinsiyet rollerinin öğrenilmesi niteliğine bürünür. Sosyal ilişkiler kurma konusundaki becerilerde gelişmişlerdir ve arkadaşlık ilişkilerini ön planda tutarlar. Son çocukluk döneminde bağımsız hareket etmeye başlayan çocuklar bu dönemde artık bağımsızlık kazanırlar ve önce kendilerine sonra da çevrelerindekilere kendi başlarına yetebileceklerini kanıtlamaya çalışırlar. Kendi tercihle­ri doğrultusunda ilişkiler ve bu ilişkiler sonucunda da duygusal yakınlıklar kurarlar. Bu dönemde değerler ve ahlak sistemi netleşir, bununla ilişkili olarak da ergenler toplumsal yaşama katılırlar ve sorumluluk alırlar. Ergenlik döneminin ikinci yarısında kariyer plan­laması yapılarak eğitim ve meslek seçimi konusunda adımlar atılır. Bu dönemin sonlarına doğru evlilik ve uygun eş konusunda görüşler belirmeye başlar, aile ve evlilik yaşamına hazırlanılır.

Somut İşlemler Dönemi 7-12 Yaş:

Araçsal İlişkiler Eğilimi:

Bu aşamada saf çıkarcı bir eğilim söz konusudur ve bu aşamadaki bireyler için kendi ihtiyaçlarının karşılanması önemlidir. Bireyler ahlaki yargılarda bulunacakları zaman başkalarının ihtiyaçlarını dikkate alırlar; ancak yine de öncelik kendi ihtiyaçları olur. Bu aşamada bireyler doğruya ait tek bir görüş olmadığını ve farklı bireylerin farklı bakış açı­ları olabileceğini görürler. Bireyler herkesin kişisel çıkarlarını gözetmekte özgür oldukları kararına varırlar ve faydacı bir alışveriş anlayışına (yardım edene yardım etmek gibi) sahiptirler. Bireylere göre, kişisel çıkarları karşılayan davranış, doğru davranıştır.

12 yaşta başlayıp yetişkinliğe değin devam eden soyut işlemler dönemi, soyut düşün­menin geliştiği dönemdir. Bu dönemin başından itibaren çocukların düşünme biçimleri yetişkinlerin düşünme biçimlerine oldukça benzerdir. Çocuklar problemlerin çözümü için bilimsel yolları kullanırlar. Bir problem karşısında olası çözüm yolları geliştirir ve bu çözüm yollarını sırayla deneyerek çözüme ulaşmaya çalışırlar. Bu dönemde çocukların değer ve inanç sistemleri gelişir ve çocuklar din, siyaset, ekonomi, özgürlük ve felsefe gibi konularda görüşlerini beyan ederler. Bu dönemde korunum tamamen kazanılmış olur ve üst düzey zihinsel işlemler gerçekleştirilir. Bu dönemin özelliklerinden birisi bir bütü­nü parçalara ayırma ve parçaları birleştirerek bir bütün oluşturmadır, yani çocukların bir problem çözümü için hem tümevarımı hem de tümdengelimi kullanmalarıdır.

Bu aşama ahlak gelişiminin son aşamasıdır. Bireyler kendi ahlak ilkelerini kendileri oluş­tururlar ve bu ilkeler; adalet, özgürlük, eşitlik ve insan hakları gibi soyut kavramlara daya­lıdır. Adalet kanunlardan üstündür ve bireyler bu ilkeleri ihlal eden kanunlara uymazlar. Bireylere göre, insan onuruna yakışan ve eşit haklar sağlayan ahlak ilkelerine uygun dav­ranış, doğru davranıştır