EĞİTİM PSİKOLOJİSİ

Etno, insan, grafi, tanımlama anlamına gelmektedir. Etnografi ise bir grubun davranışını doğrudan gözlemlemeyi ve bu gözleme dayalı olarak bu gruba ilişkin bir betimleme yapmayı ifade etmektedir. Doğru cevap B’dir.

Öğrenme psikolojisi, öğrenmenin nasıl gerçekleştiğini, öğrenme sırasında organizmada ne gibi değişiklikler olduğunu ve öğrenme için geçerli olan ilkeleri belirlemeye çalışır.

Geçerli ve güvenilir bilgiye ulaşmak için psikoloji biliminde de diğer bilimlerde olduğu gibi bilimsel yöntemlerden faydalanılmaktadır. Bu bilimsel yöntemler aracılığıyla, psikoloji biliminin temel amaçlarına ulaşması mümkün olmaktadır. Psikoloji biliminin temel amaçları; betimleme, açıklama, yordama ve kontrol şeklinde sıralanmaktadır.
Betimleme: Birbiriyle ilişkili davranışların ve bu davranışları belirleyen koşulların saptanmasına yönelik araştırmalar yapma ve ne olduğunu anlamaya çalışmayı ifade eder.

Betimsel yöntemler, araştırılmak istenen sorunun mevcut durumunu kendi koşulları içerisinde ve olduğu gibi ortaya koymaya yöneliktir. Bu yöntemler arasında gözlem, görüşme, testler, anket, etnografik çalışma, olay incelemesi ve klinik yöntem yer almaktadır.

William James, psikoloji çalışmalarının, öğretmenlere, öğrencilerin zihinsel yapılarını ve gelişim süreçlerini anlamada yardımcı olacağını düşünmüştür. Öğrencilerin gelişim süreçlerini anlamanın, öğretmenleri yanlış ve etkisiz uygulamalara yönelmekten kurtaracağını düşünmektedir.

Eğitim psikolojisi alanında yürütülen araştırmalar; öğrencilerin doğası, öğrenme ilkeleri, eğitimcilerin kendi mesleki yeterliklerine yönelik eleştirel düşünme becerileri geliştirmelerini sağlayacak ve öğrenciler için doğru kararları vermelerine yardımcı olacak öğretim yöntemleri üzerine odaklanmaktadır. Eğitim psikolojisi araştırmalarının önemli bir bölümü sınıf ortamında gerçekleştirilmekte ve çocukların öğrenmesi, yetenekleri, sınıf içi eğitimi öğretim etkinlikleri, motivasyon, çocukların bilişsel gelişimi, kişilik gelişimi ile öğretmen etkililiği gibi pek çok konuyu içermektedir. Eğitim psikolojisi araştırmaları, uygulamaya yön verecek bilgiler üretmeye yönelik araştırmalardır. Bu araştırmalardan elde dilen bilgiler, insanın kapasitesini ve performansını geliştirecek şekilde okul ve sınıf ortamlarındaki öğrenme ve öğretme süreçlerine uygulanabilecek bilgilerdir.

Anketler, kişilerin belli konulardaki duygu, düşünce ve tutumlarını saptamak amacıyla hazırlanmış yazılı soru listeleridir. Sorular, bireyin duygu, düşünce, değer ve inanışlarını ölçmek amacıyla hazırlanmıştır ve yanıtları bireyin kişisel özellikleri doğrultusunda farklılık gösterir. Anket genellikle okuryazar olan kişilere uygulanabilen bir yöntemdir.

Görüldüğü gibi deneysel araştırma, araştırmacının bir hipotez kurması ile baslar. Hipotez, olaylar ya da değişkenler arasında var olduğu öngörülen ilişkiye yönelik bir yargıdır.

Deneysel araştırmalar, sistematik bir yöntem kullanılarak, belli bir müdahalenin kontrol altına alınmış koşullarda belli bir sorunun çözümünde ne derece etkili olacağını görmek için yapılan araştırmalardır. Deneysel araştırma, bilimsel yöntemler içinde en kesin sonuçların elde edildiği araştırmadır.

İstatistiksel Yöntemler, İlişkisel araştırmalar iki değişken arasında bir ilişki olup olmadığını belirmeyi amaçlayan çalışmalardır. İstatistiksel araştırmalarda değişkenler arasında bir ilişki olup olmadığı istatistiksel olarak korelasyon ile ifade edilir. Korelasyon, iki değişkenin birbiri ile ne derece ilişkili olduğunu ifade eden istatiksel bir betimlemedir. İstatistiksel formüller kullanılarak hesaplanan korelasyon, +1 ile i1 arasında değişen değerler alabilmektedir. Bu sayının +1’e yakın olması, incelenen değişkenler arasında pozitif bir ilişki olduğunu, i1’e yakın olması ise negatif bir ilişki olduğunu ifade eder. İki değişkenin birlikte arttığı veya azaldığı ilişki pozitif korelasyondur. Bir değişkenin artarken, diğer değişkenin azaldığı ilişki ise negatif korelasyondur.

Eğitim, en genel tanımıyla bireylerin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı ve istendik davranış değiştirme süreci olarak kabul edilmektedir.

Gerçek bir sınıf ortamında eğitim-öğretim etkinlikleri yürütmeye başlayan bir öğretmenin, öğrenciler arasındaki bireysel farklılıkları, bireysel farklılıkların uzlaştırılmaya çalışıldığı grup süreçlerini ve insan davranışlarını etkili bir şekilde yönetebilmesi için “insan ve hayvan davranışlarını inceleyen”  bilim dalı olarak nitelendirilen psikoloji hakkında bilgi sahibi olması gerekmektedir.

Psikoloji, eğitimin amaçlarını tanımlamaya, açıklamaya, sınırlandırmaya ve hangilerinin ulaşılabilir, hangilerinin ulaşılmaz olduğunu görmeye yardımcı olmaktadır. Psikolojinin, insanın fiziksel ve zihinsel doğasında meydana gelen değişimlere yönelik getirdiği açıklamalar eğitim süreçlerinde hangi materyallerin kullanılması gerektiği konusunda eğitimcilere katkı sağlamaktadır. Bireyin zihinsel gelişimi ve kişilik gelişiminde aile, öğretmen ve arkadaş gibi pek çok aracın etkisi bulunmaktadır. Psikoloji, bireyin gelişim özelliklerine, kişilik özelliklerine ve içinde bulunduğu grubun özelliklerine uygun öğretim yöntem ve tekniklerinin kullanılması konusunda eğitimcilere yardımcı olarak katkı sağlamaktadır.

Psikoloji bilimi ile ilgilenen pek çok araştırmacı 1800’lü yıllardan bu yana, psikolojinin eğitime olan katkılarını incelemeye ve açıklamaya çalışmıştır. Bu süreçte ilk dikkat çeken psikoloji yaklaşımlarının bilişsel psikoloji ve gelişim psikolojisi olduğu görülmektedir. Bilişsel psikologlar, psikoloji çalışmalarında zihinsel süreçleri merkeze almışlardır.

Eğitim psikolojisi araştırmalarının önemli bir bölümü sınıf ortamında gerçekleştirilmekte ve çocukların öğrenmesi, yetenekleri, sınıf içi eğitim-öğretim etkinlikleri, motivasyon, çocukların bilişsel gelişimi, kişilik gelişimi ile öğretmen etkililiği gibi pek çok konuyu içermektedir.

Göreve yeni başlamış bir öğretmenin uygulamada karışılacağı bu sorunlarla nasıl başa çıkabileceği, mesleğinde nasıl uzmanlaşacağı, karşılaşabileceği durumların neler olduğu veya bu durumlarda ne tür tepkiler vermesi gerektiği ve bu tepkilere karar verirken nelere dikkat etmesi gerektiği gibi sorulara yanıt verebilecek çalışma alanlarından biri, eğitim psikolojisidir.

Eğitim psikolojisi, gelişim ve öğrenme psikolojisinden beslenen karma bir alandır.

Gelişim psikolojisi, bireylerin hayatları boyunca geçirdikleri her türlü değişimi ve bi- reyler arasındaki gelişimsel farklılıkları inceleyen bilim dalıdır (Selçuk, 1995, s.19). Amerikan Psikoloji Derneği gelişim psikolojisini, fiziksel ve psikolojik süreçlerin etkileşimi ve yaşam sürecinde görülen büyüme aşamaları ile ilgilenen psikoloji dalı olarak tanımlamaktadır (Cook ve Leonard, 2014, s.150). Dolayısıyla gelişim psikolojisi, insan davranışında doğumdan ölüme kadar tüm yaşam boyunca gözlenen biyolojik ve psikolojik değişiklikleri konu edinir.

Eğitim psikolojisinde kullanılan bilimsel bilgi toplama yöntemleri üç grupta incelenebilir. Bunlar; betimsel yöntemler, deneysel yöntemler ve istatiksel yöntemlerdir.

Bilişsel psikoloji, zihinsel süreçler üzerinde durarak, öğrenmenin nasıl gerçekleştiği, insan zihninin bilgiyi nasıl algıladığı ve anlamlandırdığı ile ilgilenerek eğitim ve psikoloji arasındaki ilişkilere değinmiştir.