EĞİTİM PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 6

Aslında öğrencilerle samimi diyalog kurmak öğrenci üzerinde olumlu etki yaratsa da öğrencilerle samimiyet seviyesini artırmak çeşitli sorunların önünü açacaktır. Bu yüzden ‘öğrencilerle gereğinden fazla samimi’ olun ibaresini motivasyon artıcı bir ilke olarak düşünemeyiz.

Genel olarak sınıf yönetimi öğrencilerin sosyal ve psikolojik gereksinimlerinin belir lenmesi ve bu gereksinimlerin karşılanacağı öğrenci, öğretmen ve akranlar arasında iliş kilerin desteklendiği olumlu öğrenme ortamlarının oluşturulması, öğrencilerin akademik gereksinimlerinin karşılanmasına yönelik öğretim strateji ve uygulamalarının işe koşulması, sınıfın bir sistem, örgüt ve grup olarak ele alınarak örgütlenmesi ve davranış yöneti mine ilişkin yaklaşımları içermektedir. Bu doğrultuda sınıf yönetimi, başarılı ve etkili bir öğretimi sağlayan bir öğrenme çevresini oluşturma ve bu çevrenin öğrenmeyi destekleye cek biçimde korunmasını sağlayacak eylemlere (fiziksel çevrenin düzenlenmesi, kural ve süreçlerin oluşturulması, öğrencilerin derse dikkatlerinin sağlanması ve öğretim etkinlikleri ile öğrencileri meşgul etme) atıfta bulunmaktadır

Ortak tarih: Sınıf bir yaşam alanıdır, küçük bir toplumdur. Sınıfta öğretim yılı boyunca ortaya çıkan yaşantılar o sınıfın ortak tarihini oluşturmaktadır. Bu ortak tarihin bilinmesi öğretmenin gelecek hakkında öngörülerde bulunmasına katkı sağlayabilir.

Sınıf yönetimi boyutlarından dördüncüsü davranış düzenlenmesine ilişkin etkinlikler- dir. Davranış düzenlenmesine ilişkin etkinlikler, sınıfta istenen davranışların gelişmesine olanak sağlayan ve bu davranışların pekiştirildiği bir ortamın oluşturulması, sorun davranışların ortaya çıkmadan öngörülerek önemler alınması, sınıf kuralları ve standartlarının oluşturulması, davranış değiştirme süreçlerinin işe koşulmasını içermektedir. Etkili sınıf yönetiminin en belirgin yönü sınıf kuralları ve süreçleri olduğu söylenebilir. Sınıf kuralları ve süreçleri sınıfta kimin, neyi, nasıl yapacağına ilişkin somut düzenlemeler oluştururken, öğrencilere kendilerini güvende hissetmelerine ve öngörülebilir bir öğrenme ortamında olduklarına ilişkin mesajlar iletir. Kuralların türü ve sayısı eğitim kademesi ve sınıfa göre değişmekle birlikte, kuralsız bir sınıf ortamı düşünülemez.

Tepkisel sınıf yönetimi modeli öğretmen merkezli eğitimi ve klasik yönetim felsefesini yansıtan sınıf yönetimi modelidir. Tepkisel modelde sınıftaki ilişki düzeninin öğretmen tarafından tam olarak kontrol edilmeye çalışılması, öğretmenin olayların nedenlerinden çok sonuçları üzerinde durması ve tepkilerini ağırlıklı olarak bireye yöneltmesi, istenmeyen davranışlara karşı daha çok cezalandırma yöntemine başvurması, kuralları amaç haline getirmesi ve tartışmasız uygulamaya çalışması söz konusudur

Gelişimsel Sınıf Yönetimi Modeli sınıf yönetimi uygulamalarını ve öğretim etkinliklerini öğrencilerin fiziksel, psikolojik, sosyal ve duygusal gelişimlerini dikkate alarak gerçekleştirilmesini içermektedir. Dersleri öğrencilerin hazır bu- lunuşluk düzeyine uygun olarak planlama ve uygulama, sınıftaki kuralları belirlerken ve öğrencilere sorumluluklar verilirken onların gelişim özelliklerini ön planda tutma, öğrencilerden gelişim düzeylerine uygun davranışlar bekleme, çeşitli etkinliklerde öğrencilerin bireysel gelişim özelliklerini de dikkate alma bu modele uygun öğretmen davranışlarıdır.

Sınıf yönetiminde öğretmenden beklenen en önemli roller arasında liderlik yapma, öğrenmeyi kolaylaştırma, öğrencilere rol model olma, istenmeyen davranışları yönetme yer almaktadır.

Öğretmenin yöneticilik ve buna bağlı olarak liderlik rollerinin yanı sıra sınıf yöneti- minde öne çıkan rolleri kısaca şunlardır :

Arabuluculuk: Öğretmen, bireyler ve gruplar arası çatışmalarda zaman zaman arabu- luculuk rolü sergilemek durumundadır.

Bilgi kaynaklığı: Öğretmen, uzmanlık alanıyla ilgili bilgileri yayan kişidir.

Hakemlik: Öğretmen okul ve sınıf ortamında uygulamada olan kuralların takipçisi olarak rol üstlenir.

Yargıçlık: Öğretmen gerek sınıf ortamında gerek sınıf dışında haklıyı haksızı ve iyiyi kötüyü ayrt eden bir rol sergilemelidir.

Eğiticilik/Disiplincilik: Öğretmen, eğitimin ve okulun amaçlarında öngörülen davra- nışları öğrencilere kazandırmakla yükümlüdür.

Davranış yönetmenin kestirim, yön değiştirme, yedekleme ve sınırlandırma olmak üzere dört yöntemi olduğu belirtilmektedir. Kestirim, dikkatli öğretmenlerin öğrencilerin ilgi ve gereksinimlerini önceden kestirerek, sorunlu davranışların ortaya çıkmasına engel olmasını içermektedir. Yön değiştirme, uygun olmayan davranıştan önce, öğrencinin dikkatini başka bir konuya yönlendirme sürecidir. Yedekleme, istenmeyen davranışı sergileyen öğrencinin dikkatini istendik davranışı sergilemesine yönlendirme etkinliğidir. Sınırlandırma ise, öğrencinin kendine veya çevresine yönelik olumsuz davranışlarına sınırlar yerleştirme süreci olarak tanımlanmaktadır

Öğretmenin derse hazırlıksız gelmesi de davranış sorunlarının temel nedenleri arasın- da gösterilebilir. Öğretmenin derste hangi amaçları gerçekleştireceğini, hangi yöntemler ve araçları kullanacağını, etkinliklere ne kadar süre ayıracağını belirlemesi sınıfta öğrenme sürecinin akışını bozmayacağından, öğrencilerin davranış sorunlarının ortaya çıkmasına engel olabilecektir. İstenmeyen davranışların öğretmen kökenli nedenleri şunlardır;

Öğretmenin;
• Öğrencisinin davranışlarına uygun tepki vermemesi,
• Doğru davranışı ödüllendirmemesi
• Beklentilerinin öğrenci potansiyelinin çok üzerinde olması,
• Öğrencilerin bireysel özelliklerini yeterince dikkate almaması,
• Öğrencilere uygun rol model olamaması,
• Sınıfta istenmeyen davranışlara yoğunlukla ceza uygulaması.

Zorlayıcı (Güvengen) Disiplin Model 1970’lerde öncelikle Lee Canter tarafından geliştirilen bu model davranışçı akımın temel ilkelerine dayanmaktadır. Daha sonra davranış sorunlu çocuklarla çalışan Marlene Canter’ın görüşleri ile genişletilmiştir. Sınıf yönetimini ve sınıf disiplinini aynı anlamda ele alan bu model, sınıfta düzenin disiplin sağlanarak gerçekleştiğini vurgulamaktadır. Canter ve Canter’ın iddiacı disiplin diye adlandırdıkları bu modelde öğretmenin net beklentiler, sınırlamalar ve sonuçlar oluşturmaya, öğrencilerin kabul edilebilir bir biçimde davranmalarına ısrar etmeye ve gerekli olduğunda uygun sonuçlarla sürdürmeye hakkı olduğunu ileri sürmektedirler.

Motivasyon, davranışa enerji verip bireyi bir amaç için harekete geçiren güç anlamına gelmektedir.

Gereksinim ise bireyin içinde fizyolojik, biyolojik ya da sonradan edinilmiş herhangi bir eksiklik ya da yetmezlik olarak tanımlanabilir

Dürtü genellikle açlık, su- suzluk gibi biyolojik kökenli gereksinimlerin giderilmesi için organizmanın hazır hale gelmesidir

Denge ,“iç çevrenin değişmezliği” sözü ile ifade ettiği bu olgu “bedenin sabit bir dahili ortamı koruma eğilimi” olarark açıklanabilir.

Türe özgü davranışlara ise içgüdü denilmektedir. İçgüdü, organizmaya uygun olmayan koşullar altında belirli bir yönde davranış sergilemesi için ön yatkınlık sağlayan biyolojik güçtür.

Bu örnekte verilen kavram İçgüdüyü açıklamaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Motivasyon bir gereksinim veya daha genel bir ifadeyle uyaran çerçevesinde ortaya çıkan güdü ile başlar. Bu aşamada davranışı gerçekleştirme çabası söz konusudur. Güdü davranışa, davranış başarılı ise belli bir amaca öncülük eder; amaç elde edildiğinde güdü, hiç değilse geçici olarak giderilir ve durum belli bir rahatlamaya yani doyuma neden olur. Doğru cevap A şıkkıdır

Dışsal motivasyon, teşvik veya dışsal ödüller almamıza yardımcı olan ya da biyolojik gereksinimleri azaltan belli bazı davranış ve faaliyetlere katılmayı kapsar. Bir işin, görevin ya da etkinliğin gerçekleştirilmesi için bireye başkaları tarafından sağlanan ödüllerle oluşturulan bir motivasyon şeklidir.

İçsel motivasyon birçok davranışı, dışsal teşvikler yerine kişisel inanışlarımız, beklentilerimiz veya hedeflerimiz nedeniyle yaptığımızı göstermektedir. Doğru  cevap E şıkkıdır.

Bu sorudaki kavramlar İhtiyaçlar Hiyerarşisini kuran Abraham Maslow'a aittir. Doğru cevap  C şıkkıdır.

Yapılandırmacılığın temelleri konusunda alanyazında farklı düşünceler olmakla birlikte, bu yaklaşımı benimseyen ilk eğitimcinin 18. yüzyılda İtalya’da yaşayan Giambattista Vico olduğu ileri sürülmektedir. Vico, insanların kendi kendilerine ne yapılandırırlarsa onu anlayabildiklerini ifade ederek “bir şeyi bilen onu açıklayabilendir” diyerek yapılandırmacılığın tanımlanmasına temel oluşturacak açıklamaları ortaya koymuştur

Öğretme değil, öğrenme ön plandadır. Öğrencinin özerkliği ve girişimciliği cesaretlendirilir. Öğrencide öğrenme istek ve amacı   yaratmak önemlidir. Öğrenci bilgiyi sorgulamalıdır. Öğrenmede yaşantı önemlidir. Öğrencinin doğal merakı desteklenmelidir. Öğrenme öğrencinin zihinsel modeli üzerine kurulur. Öğretmen öğrencinin sadece ne öğrendiği ile değil, nasıl öğrendiği ile ilgilenmelidir Öğrenmenin içinde oluştuğu bağlam önemlidir. Öğrencilere kendi deneyimlerinden öğrenme fırsatı sunulmalıdır. Öğrenmede tahmin etme, yaratma ve analiz önemli yer tutar. Öğrencinin inanç ve tutumları onun öğrenmesini etkiler.

Sosyal yapılandırmacılığın temelinde Vygotsky’nin görüşleri bulunmaktadır. Vygotsky ise çalışmalarında Piaget’nin görüşlerinden etkilenmiştir. Fakat Piaget’ye alternatif güçlü bir kuram geliştirmiştir. Vygotsky öğrenmenin bireyin sadece kendi başına gerçekleştirdiği bir süreç olmadığını, öğrenmede sosyal etkileşimin ve dilin de önemli bir yere sahip olduğunu vurgulamaktadır.

Öğrenme özneldir. Öğrenme, bireylerin öğrendiği şeyleri çeşitli semboller, imgeler, grafikler ve modeller yoluyla içselleştirmesidir

Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı bir öğrenme- öğretme süreci şu özellikleri taşımalıdır: • Öncelikle öğrencilerin konuya ilişkin sahip oldukları temel kavramlar açıklığa kavuşturulmalıdır. • Bilgiyi yapılandırma sürecinde öğrencilere deneme ortamı sağlanmalıdır. • Ele alınacak örnekler öğrenciler için anlamlı olmalıdır. • Örneklerin günlük yaşantıdan ve bulunulan çevreden seçilmesine özen gösterilmelidir. • Öğrencilerin kendi bakış açılarını oluşturmalarına, ifade etmelerine ve savunmalarına olanak sağlanmalıdır. • Eğitim ortamında öğrencinin etkin olmasını sağlayacak “sınıflandır”, “çözümle”, “tahmin et”, “oluştur” vb. eylem ifadeleri egemen olmalıdır. • Öğrencilerin gerek birbirleriyle gerekse öğretmenle rahatça iletişim kurmalarına olanak sağlayacak ortamlar yaratılmalıdır. • Bilginin tekrar edilmesi yerine, bilginin zihinde yeniden yapılandırılmasına özen gösterilmelidir.