EĞİTİM PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 13

Johnson ve Johnson, iş birliğine dayalı öğrenmenin beş temel öğesi olduğundan sözetmektedirler. Bu öğeler şu biçimde sıralanabilirler:

Küme Sürecinin Değerlendirilmesi: Her etkinlikte olduğu gibi işbirliğine dayalı öğrenmede de değerlendirme önem taşımaktadır. Küme üyeleri birlikte belirledikleri amaçlara ulaşıp ulaşmadıklarını ve bir sonra ki çalışmalarını nasıl daha iyi gerçekleştirebileceklerini gözden geçirmelidirler. Küme, üyelerin hangi etkinliğinin yararlı ve hangilerinin yararsız olduğuna, hangi etkinliklere devam edilmesi, hangilerinin değiştirilmesi gerektiğine tartışarak karar vermelidir. Doğru cevap C’dir.

Takım Destekli Bireyselleştirme Tekniği: Matematik öğretiminde kullanılmak üzere geliştirilen bu teknikte, öğrencilerden dörder ya da altışar kişilik karma gruplar oluşturulur. Her öğrenci kendi seçeceği bir başka öğrenci ile materyal üzerinde çalışır. Takımın puanları her üyenin her hafta testlerden elde ettiği puanların toplamından elde edilmektedir. Bu teknikte, yarışma yerine takımın belli bir standardı yakalaması önem taşır. Doğru cevap B'dir.

Kimi araştırmacılar proje tabanlı öğrenmeyi basamaklandırarak açıklamışlardır. Bunlardan Anonymous proje tabanlı öğrenme sürecini altı aşamada toplamıştır. Bunlar sırasıyla şu biçimde açıklanabilir:

Doğru cevap E’dir.

Örnek olaya dayalı öğrenme Saban’ın Savoie ve Hughes’dan aktardığına göre beş aşamada gerçekleştirilir:

Doğru cevap A’dır.

Yapılandırmacılığın temelleri konusunda alanyazında farklı düşünceler olmakla birlikte, bu yaklaşımı benimseyen ilk eğitimcinin 18. yüzyılda İtalya’da yaşayan Giambattista Vico olduğu ileri sürülmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yapılandırmacılık bir öğretim yöntemi ya da öğretim stratejisi değildir. Yapılandırmacılıkta öğretimden çok öğrenme üzerinde durulduğu görülmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bilişsel yapılandırmacılık, Piaget’nin zihinsel gelişim kuramı üzerine kuruludur. Piaget’nin görüşlerine dayalı olan bilişsel yapılandırmacılık, öğrenenin dünyaya ilişkin bilgisini özümseme ve uyum yolu ile oluşturduğu düşüncesini temel alır. Bu kurama göre, bilgi; özümseme, uyum ve denge kavramlarıyla açıklanmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yakınsal gelişim alanı; Vygotsky’ye göre, kişinin gelişimi sonu olmayan bir silindire benzer. Bu silindir üzerinde kişinin problem çözme becerileri geliştikçe yukarı doğru bir ilerleme görülmektedir. Bu gelişim alanının en altında yardım almadan çözülen problemler en üstünde ise yardım alınsa da çözülemeyecek problem yer alır. Bunların arasında ise bireyin çözebileceği problem yer alır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sosyal yapılandırmacılığın temelinde Vygotsky’nin görüşleri bulunmaktadır. Vygotsky’e göre bireyin bilişsel gelişiminin tam olarak yerine gelebilmesi için sosyal etkileşim bir zorunluluktur ve bireyler bilgiyi yetişkinlerin veya diğer öğrenci arkadaşlarının yardımıyla tek başlarına öğrenebileceklerinden daha iyi öğrenirler. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yapılandırmacı yaklaşımda öğretimin beş temel öğesinden biri olan bilginin uygulanması öğretmenlerin öğrencilerin yeni konu ile ilgili bilgi yapılarına uygun öğrenme etkinliklerini sağlayarak onlara yardım etmesiyle en iyi şekilde gerçekleşmektedir. Bilgi için en etkili ve verimli öğrenme etkinlikleri arasında otantik, sosyal, ilginç ve bütüncül kavramlar sayılabilir. Çünkü öğrenciler, problemleri çözerken bildiklerini uygulamaya koymak zorundadırlar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı bir öğrenme- öğretme sürecinde bilginin tekrar edilmesi yerine, bilginin zihinde yeniden yapılandırılmasına özen gösterilmelidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Birleştirme tekniğinde, öğrenciler 5 – 6 kişiden oluşan gruplara ayrılırlar. Tüm gruplar aynı üniteyi öğrenirler. Gruplardaki üyeler ünitenin belli bir bölümünü öğrenmek üzere seçerler. Her üye kendi konusu ile ilgili hazırlığını tamamladıktan sonra farklı gruplarda aynı konuyu alan öğrenciler ile bir araya gelirler. Uzmanlık grubu olarak adlandırılan bu öğrenciler kendi aralarında konuyu tartışarak, derinlemesine öğrendikten sonra kendi gruplarına dönerler. Öğrenciler, konularını grup arkadaşlarına öğretmeye çalışırlar. Bu biçimde tüm ünite tamamlandıktan sonra, izleme testi ile değerlendirme gerçekleştirilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Proje tabanlı öğrenme genellikle sorun içeren bir senaryo ile oluşturulmaktadır. Öğrenci gerçek sorunların çözümüne yönelik olarak eleştirel düşünme, sorun çözme, bilgiye erişim, sorgulama gibi etkinlikler yapar (Yurtluk, 2005). Kimi araştırmacılar proje tabanlı öğrenmeyi basamaklandırarak açıklamışlardır. Bunlardan Anonymous (2003) proje tabanlı öğrenme sürecini altı aşamada toplamıştır. Bunlar sırasıyla şu biçimde açıklanabilir: Soru-Sorun aşaması: Bu aşamaya, gerçek yaşamla ilgili bir konu seçilerek çalışmaya, önemli ve dikkat çekici bir soruyla başlanmalı ve bunun öğrenciler için anlamlı olduğuna emin olunmalıdır. Planlama aşaması: Bu basamakta, öğrencilerin soruyu yanıtlarken hangi hedeflere ulaşacağı önceden belirlenmelidir. Bu noktada öğrencilerin konuyu belirleme, planlama ve projeyi yapılandırma sürecine katılımları sağlanmalıdır. Süreçte ayrıca beyin fırtınası etkinliklerinden yararlanılabilir. Programlama aşaması: Bu aşamada ise, öğretmen ve öğrenciler proje ile ilgili zaman çizelgesi yapmalı ve ölçütler belirlemelidir. Projenin öğrencilerin özelliklerine uygun olmasına dikkat edilmelidir. Yönlendirme aşaması: Bu basamakta öğretmen, proje sürecini kolaylaştırmalı, sürece rehberlik etmelidir. Değerlendirme aşaması: Bu aşamada ise değerlendirme özgün olarak kullanılan araçlar ile çeşitlendirilmeli bireylerin kendilerini değerlendirmelerine olanak sağlanmalıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Örnekolaya dayalı öğrenme gerçek yaşamda karşılaşılan sorunlar için, öğretim sürecinde çözüm yolları üretilerek öğrenmenin sağlanmasıdır. Örnekolaya dayalı öğrenme beş aşamada gerçekleştirilir. Önce derse örnek olay ile başlanır ve dersin konusunu seçilen örnek olay etrafında düzenler. Bu aşamada dersin amacına uygun bir örnek olay seçilmelidir. Seçilen örnek olay öğrencilerin dünyası ile ilişkilendirildikten sonra öğrencilere kendi öğrenmelerini yönlendirmeleri için sorumluluk verilir. Örnek olayın çözümü öğrenciler tarafından gerçekleştirilir. Bu noktada öğrenciler, örnek olaya ilişkin ellerindeki veriler etrafında tartışırlar. Sonra sınıfta küçük gruplar oluşturulur ve öğrenciler örnek olayın çözüme kavuşturulması için birlikte çalışırlar. En sonunda öğrenciler öğrendiklerini bir ürün ya da performans biçiminde sunarlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Anlamsal çağrışımı olan, benzer ya da gruplandırılabilme özelliği olan öğrenme malzemelerinin öğrenilmesi belli bir düzen dâhilinde sunulmayan öğrenme malzemelerine göre daha kolay öğrenilir. Örneğin ortaokul düzeyinde hukuk kavramını öğretmeyi amaçlayan bir öğretmen bu kavramı adalet sarayı, adalet, hak ve özgürlük gibi kavramlarla bir arada verdiğinde çok daha başarılı olacaktır. Ancak hukuk kelimesini sıradan bir kelime olarak diğer bir kelime yığınının içinde vermesi öğrenmeyi zorlaştıracaktır. Doğru cevap B'dir.

Hayatilik ilkesi: Bu ilke öğretimin gerçek yaşamdakine olabildiğince uygun biçimde yapılmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda öğrenciye verilen bilgiler onun gerçek yaşamda kullanabileceği türden olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Sönme: Sönme koşullu uyarıcı ile koşulsuz uyarıcı arasındaki bağın kopması olarak değerlendirilebilir. Koşulsuz uyarıcı (et) olmadan koşullu uyarıcı (zil) çok kere tek başına verildiğinde, bir süre sonra koşullu tepkinin (salya) azaldığı ya da yok olduğu görülür. Doğru cevap C'dir.

Olumlu pekiştirme: Sergilenen davranışın yapılma sıklığını arttırmak için ortama olumlu bir uyaranın getirilmesidir. Doğru cevap A'dır.

Birincil olumlu pekiştireçler su ve yiyecekler gibi biyolojik ihtiyaçlar, ikincil olumlu pekiştireçler ise başlangıçta nötr olan ancak koşullanılmış uyarıcılardır. Bu uyarıcılar sosyal pekiştireçler (aferin demek), etkinlik pekiştireçleri (parka gitmek), sembol pekiştireçler (ödev kağıdına yıldız koymak) ve nesnel pekiştireçler (her olumlu davranışta bir marka vermek) olarak sınıflandırmak mümkündür. Doğru cevap D'dir.