EĞİTİM PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 8

William James, psikoloji çalışmalarının, öğretmenlere, öğrencilerin zihinsel yapılarını ve gelişim süreçlerini anlamada yardımcı olacağını düşünmüştür. Öğrencilerin gelişim süreçlerini anlamanın, öğretmenleri yanlış ve etkisiz uygulamalara yönelmekten kurtaracağını düşünmektedir.

Eğitim psikolojisi alanında yürütülen araştırmalar; öğrencilerin doğası, öğrenme ilkeleri, eğitimcilerin kendi mesleki yeterliklerine yönelik eleştirel düşünme becerileri geliştirmelerini sağlayacak ve öğrenciler için doğru kararları vermelerine yardımcı olacak öğretim yöntemleri üzerine odaklanmaktadır. Eğitim psikolojisi araştırmalarının önemli bir bölümü sınıf ortamında gerçekleştirilmekte ve çocukların öğrenmesi, yetenekleri, sınıf içi eğitimi öğretim etkinlikleri, motivasyon, çocukların bilişsel gelişimi, kişilik gelişimi ile öğretmen etkililiği gibi pek çok konuyu içermektedir. Eğitim psikolojisi araştırmaları, uygulamaya yön verecek bilgiler üretmeye yönelik araştırmalardır. Bu araştırmalardan elde dilen bilgiler, insanın kapasitesini ve performansını geliştirecek şekilde okul ve sınıf ortamlarındaki öğrenme ve öğretme süreçlerine uygulanabilecek bilgilerdir.

Anketler, kişilerin belli konulardaki duygu, düşünce ve tutumlarını saptamak amacıyla hazırlanmış yazılı soru listeleridir. Sorular, bireyin duygu, düşünce, değer ve inanışlarını ölçmek amacıyla hazırlanmıştır ve yanıtları bireyin kişisel özellikleri doğrultusunda farklılık gösterir. Anket genellikle okuryazar olan kişilere uygulanabilen bir yöntemdir.

Görüldüğü gibi deneysel araştırma, araştırmacının bir hipotez kurması ile baslar. Hipotez, olaylar ya da değişkenler arasında var olduğu öngörülen ilişkiye yönelik bir yargıdır.

Deneysel araştırmalar, sistematik bir yöntem kullanılarak, belli bir müdahalenin kontrol altına alınmış koşullarda belli bir sorunun çözümünde ne derece etkili olacağını görmek için yapılan araştırmalardır. Deneysel araştırma, bilimsel yöntemler içinde en kesin sonuçların elde edildiği araştırmadır.

İstatistiksel Yöntemler, İlişkisel araştırmalar iki değişken arasında bir ilişki olup olmadığını belirmeyi amaçlayan çalışmalardır. İstatistiksel araştırmalarda değişkenler arasında bir ilişki olup olmadığı istatistiksel olarak korelasyon ile ifade edilir. Korelasyon, iki değişkenin birbiri ile ne derece ilişkili olduğunu ifade eden istatiksel bir betimlemedir. İstatistiksel formüller kullanılarak hesaplanan korelasyon, +1 ile i1 arasında değişen değerler alabilmektedir. Bu sayının +1’e yakın olması, incelenen değişkenler arasında pozitif bir ilişki olduğunu, i1’e yakın olması ise negatif bir ilişki olduğunu ifade eder. İki değişkenin birlikte arttığı veya azaldığı ilişki pozitif korelasyondur. Bir değişkenin artarken, diğer değişkenin azaldığı ilişki ise negatif korelasyondur.

Bireylerin düşünce şekilleri, davranış biçimleri, duyguları, dış görünüşleri, yetenekleri, inançları, olayları algılama biçimleri ve bu olay ve olgulara karşı tepkileri, onları birbirinden farklı kılmaktadır. Bu farklılıklar ise genel olarak her bireyin kişiliğinin diğerlerinden farklı olmasından kaynaklanmaktadır.  Aynı olay karşısında farklı kişilerin farklı tepkiler göstermesinin temelinde de kişilik özelliklerinin etkisi vardır. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

İnsanların gelişim sürecinde etkisi bulunan sosyal, kültürel ve biyolojik etmenler ve bunlar arasındaki karşılıklı etkileşimler, bir yandan bireylerin birbirine benzer özelliklerini şekillendirirken diğer yandan bireyleri birbirinden ayıran kişilik özelliklerinin oluşumuna etki etmektedir.

Kişilik kavramı ve kişilik kuramları bireyler arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri temele
almaktadır. Bu bağlamda, bir öğretmenin sınıf içindeki bireysel öğrenme ve gelişim ihtiyaçları ile grup süreçlerini düzenleyip yönlendirmesinde kişiliğe ilişkin bilgi sahibi olmasının önemli yararları olacaktır. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Kişilik, kişinin çevresine olan eşsiz uyumunu ve bireyin davranış eğilimlerini içeren oldukça geniş ve kapsamlı bir kavramdır. Karakter, duygular, güdüler, değerler, amaçlar ve algılama şeklinin tamamı bireylerin kişilik yapısını oluşturmaktadır. Sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Allport’a göre kişilik, bireyin içsel yapısında yer alan, bireyin duygu ve düşüncelerini zyönlendiren bir gerçek iken, Rogers’a göre bireyin deneyimleri ile şekillenen örgütlenmiş kendilik algısıdır. Davranışçı yaklaşımın öncülerinden olan Skinner’a göre insanların davranışlarını anlamak için kişilik veya benlik kavramını kullanmaya gerek yoktur. Freud ise kişiliği, bilinçaltı, örtük ve bilinmeyen bir olgu olarak nitelendirmektedir. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Kişilik, bireyin iç ve dış çevresiyle kurduğu, diğer bireylerden ayırt edici, tutarlı ve yapılaşmış bir ilişki biçimidir. Bu tanımda kişiliğin öncelikle kültürel veya günlük davranış biçimlerinden farklı olarak bireyi, diğer bireylerden ayırt eden özellikler olduğu vurgulanmaktadır. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Kişilik, bir insanın duyuş, düşünüş, davranış tarzlarını etkileyen faktörlerin kendisine
özgü bir bütünüdür. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Karakter, kişiliğin ahlaki boyutunu, mizaç ise duygusal ve devinimsel boyutunu ifade eder. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Kişiliğin özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
• Kişilik, doğuştan getirilen ve sonradan kazanılan özelliklerden oluşur.
• Kişilik, sosyal ortam içinde sergilenen davranışların toplamıdır.
• Kişilik, planlı bir biçimde oluşturulan bir çevrenin ortaya çıkardığı bir olgudur.
• Kişilik, bedensel ve zihinsel özelliklerin toplamından oluşur.
• Davranışların toplamından oluşan kişilik, aynı zamanda davranışlara da yön verir
ve idare eder.
• Her kişilikte doğuştan getirilen bir mizaç vardır ve bu mizaç kişiliğin vazgeçilmez
bir özelliğini oluşturur.
• Kişilik, bireysel dengenin oluşturduğu bir bütündür.

Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Kişilik kuramcılarının kişiliğe yönelik bakış açılarını şekillendiren birbirine karşıt görüşler içeren temel felsefi varsayımlar bulunmaktadır. Bu karşıt varsayımlar:
• Özgürlüğekarşıbelirlenimcilik
• Kalıtımakarşı çevre
• Tekilliğekarşı tümellik
• Proaktifliğekarşı tepkisellik
• İyimserliğe karşı kötümserliktir.

Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Mizaç kişiliğin duygusal boyutunu, yetenek, zihinsel ve bedensel  boyutunu ilgilendirir. Benlik bireyin kendini algılamasına ve değerlendirmesine ilişkin geliştirdiği görüşlerdir. Benlik ise, bireyin benliğini beğenme derecesidir. B durumda doğru cevap C şıkkıdır.

Zekâ tanımı konusundaki farklılıklar, zekâ konusundaki araştırmaların öncüleri kabul edilen uzmanların ve teorisyenlerin 1921 yılında Eğitim Psikolojisi Dergisi (Journal of Educational Psychology)’nde yapmıs oldukları zekâ tanımlarında açıkça görülmektedir (Intelligence and its Measurement, 1921). Bu yayında zekâ;

52 zekâ araştırmacısı tarafından kabul görmüş ve 1994 yılında Wall Street Journal’da yayımlanmış tanıma göre zekâ: Akıl yürütme, planlama, problem çözme, soyut düşünme, karmaşık fikirleri kavrama, hızlı öğrenme ve deneyimden öğrenme işlevlerini kapsayan çok genel zihinsel bir kapasite olarak tanımlanmıştır.

 

Örneğin, sanat profesörlerinin zekâ tanımlarında, bilgi, alternatif olasılıkları değerlendirmede bilgiyi kullanma ve analojileri görebilme vurgulanırken işletme profesörleri zekâ tanımlarında, mantıksal düşünmenin, bir problemin önemli kısımları üzerinde yoğunlaşmanın ve diğer bireylerin argümanlarını kolayca anlayabilmenin altını çizmişlerdir. Felsefe profesörleri zekâ tanımlarında, kritik ve mantıksal düşünebilme yeteneğini vurgulayarak karmaşık argümanları takip edebilmenin, bu argümanlardaki yanlışları bulabilmenin ve bu yanlışlara karsı alternatifler üretebilmenin önemine değinmişlerdir. Fizik profesörleri ise, matematiksel düşünebilmenin, doğaya ilişkin durumları fizik kavramları ile ilişkilendirebilmenin ve doğa yasalarını hızlı bir şekilde kavrayabilmenin zekâ açısından önemini belirtmişlerdir.