EĞİTİM PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 2

Akıcı Zekâ: Akıl yürütebilme, ilişkileri görebilme, çıkarımlar yapabilme ve rasyonel olarak düşünebilme kapasitesi olarak tanımlanabilir. Zekâ testlerinin çoğu, bu tür bir yeteneği ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. Ancak akıcı zekânın yaşamdan bağımsız olduğu söylenemez. Akıcı zekâ, genetik olarak aktarılır fakat yaşamla gelişir.

Görsel-Uzamsal Zekâ: İmgelerle ve üç boyutta düşünebilme, nesneleri zihinde görebilme kapasitesi olarak tanımlanabilir. Genel olarak denizcilerin, pilotların, ressamların ve satranç oyuncularının bu alanda güçlü bir zekâya sahip oldukları söylenebilir.

Sosyal Zekâ: Başka bireyleri tanıyabilme, onların duygularını, davranışlarını ve diğer özelliklerini anlayabilme, empati ve etkili iletişim kurabilme kapasitesi olarak tanımlanabilir. Nabza göre şerbet verebilmeyi bilenlerin bu alanda üstün yeteneğe sahip oldukları söylenebilir. Genel olarak liderlerin ve pazarlama elemanlarının üstün sosyal zekâya sahip olmaları beklenir.

Psikoloji bilimi ile ilgilenen pek çok araştırmacı 1800’lü yıllardan bu yana, psikolojinin eğitime olan katkılarını incelemeye ve açıklamaya çalışmıştır. Bu süreçte ilk dikkat çeken psikoloji yaklaşımlarının bilişsel psikoloji ve gelişim psikolojisi olduğu görülmektedir. Bilişsel psikologlar, psikoloji çalışmalarında zihinsel süreçleri merkeze almışlardır.

1910 yılında “Psikolojinin Eğitime Katkıları” başlıklı makalesi yayınlanan Edward Torndike, psikolojiyi, insanların zihin, kişilik ve davranışlarını inceleyen bir bilim dalı olarak nitelendirmiştir.

Torndike (1910)’a göre psikolojinin; amaçlar, materyaller, araçlar ve yöntem yönünden eğitime olan katkıları mevcuttur.

Gelişim psikolojisinin, bilişsel, duygusal, ahlaki, fiziksel gelişimi veya dil gelişimi ve kişilik gelişimi gibi alanlarda meydana gelen değişmeleri gelişim evrelerine ayırarak, bu evrelere yönelik belirli bir sıralama sundukları görülmektedir.

Psikoloji bilimi; başta eğitsel amaçların yapılandırılması olmak üzere, eğitim içeriğinin oluşturulması, yöntem tekniklerin seçilmesi ve çıktıların değerlendirilmesi olmak üzere eğitsel süreçlerin her basamağını önemli derecede etkilemektedir.

Eğitim psikolojisi araştırmalarının önemli bir bölümü sınıf ortamında gerçekleştirilmekte ve çocukların öğrenmesi, yetenekleri, sınıf içi eğitim-öğretim etkinlikleri, motivasyon, çocukların bilişsel gelişimi, kişilik gelişimi ile öğretmen etkililiği gibi pek çok konuyu içermektedir.

Rogers’a göre kişilik bireyin deneyimleri ile şekillenen örgütlenmiş kendilik algısıdır.

Bilim adamlarına göre kişilik, kişinin çevresi ile etkileşimi ile ortaya çıkan ve böylece içsel işlevlere ve birey- çevre arasındaki faaliyetlere aracılık eden psikolojik bir sistemdir.

Davranışlarını toplumda değer verilen ahlak kurallarına uygun olarak yönetebilen, sosyal değerler sistemini benimsemiş̧ kişilere karakterli denmektedir.

Öğrenmenin iki ön koşulu olgunlaşma ve alıştırma yapmadır. ( Bkz. Aydın 2008) Doğru yanıt 'C'.

Bazı kuramcılar bireylerin kendi davranışları üzerinde kontrol sahibi olduklarını ve davranışların altında yatan nedenleri anlayabileceklerini ileri sürmektedir. Belirlenimciliği savunan diğerleri ise insan davranışlarının bir takım içsel ve dışsal güçler tarafından belirlendiğini ve bireylerin, davranışları üzerindeki kontrolünün sınırlı olduğunu düşünmektedir.

Edward L. Thorndike (1874-1949), eğitim psikolojisi alanında ölçme ve değerlendirmeye olan yönelimi başlatmış ve öğrenme sürecine yönelik ilkeler ortaya koymuştur. Torndike, öğrenme sürecini incelerken, sınıf gözlemleri yapmayı gereksiz görmüş ve bunun yerine laboratuvar ortamında gerçekleştirdiği deneysel çalışmalara odaklanmıştır.

Psikanalitik kuramın öncüsü ve yaratıcısı 1856-1939 yılları arasında yaşamış bir nörolog olan Sigmound Freud’dur. Freud'a göre kişiliğin gelişiminde ve davranışların ortaya çıkışında bilinçdışı güçler ve dürtülerin önemli etkileri bulunmaktadır. Bu bilinçdışı güçleri ve dürtüleri ortaya çıkarmak için kullanılabilecek üç teknik bulunmaktadır. Bunlar; serbest çağrışım, rüya analizi ve dil sürçmeleridir. Serbest çağrışım tekniğinde, bireylerden akıllarından geçen düşünce veya imgeler hakkında konuşmaları istenerek onların bilinçdışı hakkında bilgi elde etmeye çalışılır. 

John Dewey (1859-1952), psikoloji biliminin, eğitim uygulamalarına yansımasında önemli katkılarda bulunmuştur. Dewey, öğrencilere yalnızca dar çerçeveli akademik konuların öğretilmemesi, onlara, gerçek yaşam problemleri karşısında nasıl düşünecekleri ve bu problemleri nasıl çözeceklerinin öğretilmesi gerektiğini belirtmiştir.

Freud’a göre fallik dönem kişilik gelişimi açısından oldukça özel bir öneme sahiptir. Cinsel kimliğin ve kişilik gelişiminin temelleri bu dönemde atılmaktadır. Bu dönemde kız çocuklar babaya, erkek çocuklar anneye ilgi duyarlar. Bu durum kızlarda ‘elektra karmaşasına, erkeklerde ‘oedipus karmaşasına neden olur.

Verilen tanıma en uygun örnek E seçeneğinde verilmiştir. A ve B de aynı anda yapılabilen iki eylem, diğer şıklarda ise çocuğun ilgi alanları rol oynamaktadır. Doğru yanıt 'E'

1940’lar ve 1950’lerde eğitim psikolojisi, bireysel farklılıklar, ölçme-değerlendirme ve öğrenci davranışları üzerine odaklanmıştır.