EĞİTİM PSİKOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 18

Hümanist kuramlar, insanın basit uyaran-tepki bağı ile tanımlanan veya yalnızca cinsellik ve saldırganlık gibi bilinçdışı güçler ve geçmiş deneyimler tarafından yönetilen veya şekillendirilen edilgen bir doğası olduğu anlayışını kabul etmemektedir.

Mizaç (huy), bir insanın duygusal ve devinimsel hayatının özelliklerinin tümü olarak kabul edilmektedir. Mizaç da karakter gibi kişiliğin bütününü değil, ancak bir kısmını oluşturur. Mizaç, duygusal denge durumunun özellikleri olarak tanımlanabilir

A, B, C ve D şıklarında verilen özellikler İlkel Hareketler Dönemi (0-1Yaş) özelliklerindendir. Ayakla vurma Temel Hareketler Dönemi (2-7) özelliklerindendir. Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

Bilginin belirli bir anlam çıkarma ve sonuca varma amacıyla kullanılmasına muhakeme denir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Piaget’e göre bilişsel gelişimi etkileyen ilkeler; olgunlaşma,
deneyim, uyum, örgütleme ve dengelemedir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

İşlem Öncesi Dönemin (2-7) özellikleri:

Biliş sembolik ya da sezgiseldir.
Çevredeki olay ve nesneleri sembollerle ifade etme
Tek özelliğe göre sınıflama yapma
Ben merkezlikte azalma
Monolog şeklinde kendi kendine konuşma
Paralel oyun oynama

Doğru yanıt A şıkkıdır. A şıkkında verilen özellik Somut İşlemler Dönemine (7-12) ait temel bir özelliktir.

Kanunların toplumun iyiliği için değiştirilebilmesi, değerlerin ve kanunların eleştirel incelenmesi 'Sosyal Sözleşme Eğilimi' aşamasının temel özellikleridir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Gelişime etki eden değişkenler

Biyolojik değişkenler : Kalıtım, Cinsiyet, Hormonlar

Çevresel değişkenler : Doğum öncesi değişkenler, Doğum anı değişkenler, Doğum sonu değişkenler   Doğru cevap D'dir.

İç salgı bezlerinin çalışmasını denetler. Vücuttaki sıvı dengesini sağlar. Büyüme hormonu salgılayarak büyümeyi hızlandırır. Oksitosin hormonu salgılayarak annenin doğum yapmasını kolaylaştırır Oksitosin hormonu salgılayarak annenin süt miktarını arttırır.Doğru cevap A'dır.

Gelişimin bazı temel ilkeleri vardır. Bu ilkeler evrenseldir ve insan gelişimi bu ilkeler doğrultusunda gerçekleşir. Gelişimde rol oynayan bu ilkeleri şöyle sıralamak mümkündür (Akbağ, 2007; Aydın, 2008; Aydın, 2012; Bacanlı, 2014; Senemoğlu, 2010): a. Gelişim, kalıtım ve çevrenin etkileşimi yoluyla gerçekleşir. b. Gelişim aşamalar halinde yaşam boyu devam eder. c. Gelişim belli bir yönde seyreder. d. Gelişim ardışık bir sıra izler. e. Gelişim dönemler halinde oluşur. f. Gelişimin kritik dönemleri vardır. g. Gelişim bir bütünlük içinde gerçekleşir. h. Gelişim bireysel farklılıklar gösterir.Doğru cevap E'dir.

Gelişim sürecinde farklı özellikler göstermelerine karşın belli yaş gruplarında tüm bireylerin bazı ortak özellikleri de vardır. Her bireyin belli bir yaşta, belli bir gelişim dönemine ulaştığı kabul edilmektedir. Bu dönemlere de kritik dönem adı verilmektedir.Doğru cevap C'dir.

Gelişim, döllenmeyle başlayıp yaşam boyunca devam eden bir süreçtir ve birbirini izleyen dönemlerden oluşur. Her dönemin kendine özgü özellikleri ve kendine özgü görevleri vardır.Doğru cevap A'dır.

Gelişim Alanı İncelenen Konular
Fiziksel Gelişim
Beden Büyüklüğü, Uzunluğu ve Hacmi Beyin Yapısı Sinir Sistemi Kas ve İskelet Sistemi Organların Yapısı Duyusal Yeterlikler Motor Beceriler
Bilişsel Gelişim
Dikkat Bilinç Hafıza Zekâ Öğrenme Algılama Düşünme Muhakeme Etme Problem Çözme Dili Kullanma
Psikososyal Gelişim
Benlik Duygu Mizaç Sosyalleşme Kültürleşme Kişilik Ahlak

Doğru cevap D'dir.

Refleksif Hareketler Dönemi Doğum Öncesi-1 Yaş
İlkel refleksler Duruşa ilişkin refleksler Yinelenen hareketler
İlkel Hareketler Dönemi 0-1 Yaş
Baş ve boyun kontrolü Gövde kontrolü Oturma Ayakta durma Sürünme Emekleme Yürüme Uzanma Tutma Bırakma
Temel Hareketler Dönemi 2-7 Yaş
Koşma Atlama Sekme Tırmanma Atma Yakalama Ayakla vurma
Özelleşmiş Hareketler Dönemi 7 Yaş-Yetişkinlik
Becerileri birleştirme Titizlik ve incelik Ustalık kazanma Özel amaçlara yönelik kullanım Spor Dans        Doğru cevap C'dir.

Mizaç, bireylerin çevrelerine karşı göstermiş oldukları ve bireylere özgü davranış biçimleri ya da duygusal tepkiler olarak tanımlanmaktadır; ancak gelişim psikologları mizacı bebeklerin ya da küçük yaştaki çocukların kişiliği anlamında kullanmaktadırlar.

Ahlak, bireylerin öznel olarak geliştirdikleri iyiyi ve kötüyü, doğruyu ve yanlışı ayırt edebilmelerini sağlayan ilke ve değerler bütünüdür (Aypay, 2007; Türküm, 2014). Ahlaki değerler, kişiler arası ilişkileri ve beklentileri yapılandırmada bireylere dayanak sağlar ve bireylere yaşam hedefi oluşturur. Ahlak gelişimini açıklama çabaları ahlak gelişiminin üç boyutunu gündeme getirmiştir. Bunlar; ahlaki kurallarla ilgili bilgileri ve eylemlerin doğruluğunu ya da yanlışlığını yargılamayı içeren bilişsel boyut, davranışlarda ahlaki ilkelerin göz önünde bulundurulmasını içeren davranışsal boyut ve empati, kaygı, suçluluk gibi duyguları içeren duygusal boyuttur. Doğru cevap D'dir.

Olgunlaşma, vücut bölümlerinin ya da organların belli bir yaşta kendinden beklenen davranışları yapabilecek yeterliğe ulaşmasıdır. Olgunlaşma, genetik olarak programlanmış ve zaman içinde kendiliğinden ortaya çıkan değişikliklerdir.

Olgunlaşma, öğrenme için önkoşuldur. Öğrenmenin gerçekleşmesi, olgunlaşmaya ve alıştırma yapmaya bağlıdır.

Gelişime etki eden biyolojik değişkenlerden bir diğeri hormonlardır.

Tiroidin görevleri:
Vücuttaki metabolik faaliyetleri düzenler.
Vücut ısısını dengeler.
Solunum hızını artırır.
Büyüme ve gelişmeyi sağlar.
Fiziksel ve bilişsel gelişime katkıda bulunur.
Böbreklerin işlevini kolaylaştırır.
Cinsiyet organlarının çalışmasına etki eder.
Vücuttaki kalsiyum düzeyini dengeler.

Gelişim kalıtım ve çevrenin Etkileşimi Yoluyla Gerçekleşir ilkesine göre
Gelişim hem çevreden hem de kalıtımdan etkilenir ve bunlardan yalnızca birinin gelişimi etkilediğini düşünmek oldukça hatalıdır. Kalıtım yoluyla var olan özelliklerimiz çevre koşulları ile etkileşime girerek gelişimi belirler. Bireylerin sahip oldukları özellikler, ancak genlerin belirlediği sınırlar içinde çevreyle etkileşerek biçimlenir (Aydın, 2012; Bacanlı, 2014). Başka bir deyişle çevre, kalıtımla getirilen özelliklerin gelişimini hızlandırırken, kalıtsal olarak sınırları belirlenmiş bir özelliğin çevre ile üstün hale getirilmesi mümkün değildir (Akbağ, 2007). Örneğin, resim, müzik ve yabancı dil gibi alanlardaki yetenekler
kalıtım yoluyla sahip olunan yeteneklerdir; ancak bu yeteneklerin geliştirilmesi ve beceriye dönüştürülmesi için mutlaka yetenek sahibi kişilerin bu konularda eğitim almaları, uyaranların fazla olduğu bir çevre ile etkileşime girmeleri ya da zengin deneyimler kazanmaları gerekir.