EĞİTİM FELSEFESİ

Materyalizm, Türkçede bu kavrama karşılık olarak maddecilik ve özdekçilik sözcükleri kullanılır. Materyalist eğitim felsefesi kuramsal desteğini tümüyle materyalist bilgi kuramından alır. Her türlü gerçekliğin yalnızca nesnel (objektif) değil, ruhsal ve manevi olan gerçekliğin de özünü ve temelini maddede gören, maddeden başka hiçbir tözün bulunmadığını öne süren dünya görüşüdür. Materyalist felsefenin eğitim ve toplumsal yapı ilişkilerine ilişkin görüşü şu biçimde özetlenebilir: Eğitim öncelikle işleyişi ekonomik alt yapı tarafından belirlenen bir üst yapı kurumudur. Materyalist felsefenin bir felsefe olmaktan çok sosyo-ekonomik ve politik alanda bir politik çıkış olarak daha çok yer edindiği bir gerçekliktir. Sosyolojik alanyazında Marksist ya da çatışmacı yaklaşım biçiminde yer alan bu yaklaşımın kimi özellikleri şu biçimde sıralanabilir: Toplumlar üretim araçlarına göre sınıflardan oluşur. Marks’a göre toplumsal sınıf olgusunun temel belirleyicisi üretim araçlarının mülkiyetidir. Özetle söylemek gerekirse Materyalizme göre altyapı Ekonomi ve Üretim kavramları ile tanımlanabilir

Öğretim programları hazırlanırken çocuğun dürtüleri ve duyguları temel alınmalıdır. Bireylerin algılarını geliştirmeye yönelik, ezberci olmayan yöntemler kullanılmalıdır.

Pozitivist felsefeye göre ontolojik bağlamda şu görüşler ön plana çıkmaktadır. Ancak olgular bilinebilir ve olgular konusundaki bilgiler de mutlak değil sadece görecelidir. Bilmek önceden görmek içindir. Kanıtlanmadığı sürece bir nesnenin varlığı ifade edilemez. Sağlam bilgilere olguların incelenmesi yoluyla ulaşılabileceği ve kesin bilgilere yalnızca deneye dayanan bilimlerle ulaşılabileceği varsayılır.

Pragmatist eğitimde bireylere toplumsal yaşamda işe yaracak, işleri kolaylaştıracak bilgi, beceri ve tutumların edinilmesi amaçlanır. Eğitim programının temel amacı, bireyi yaşama hazırlamalıdır. Pratik yönü, gözlem ve deneye ağırlık veren bir felsefe olmasından ötürü öğretim süreçleri uygulamaya yönelik etkinlikleri içerir.

Okullar merkeziyetçi yönetim anlayışı ile sıkı bir yönetim algısı içinde boğulmaktadırlar. Okulların bu açıdan adem-i merkeziyete dayalı olması önemlidir. Liberalist anlayışın doğruluk ölçütü olarak “işe yararlılık, etkili, verimli olma ve bireycilik” anlayışlarına göre uygun yöntem ve tekniklerin bulunması serbestîsi açıktır.

Postmodern felsefeye göre eğitim sistemlerinin amacı bir kesin oluştan çok göreceli bir oluşudur. Bireyin yaşamasını kolaylaştıracak, tüketimi düzenleyecek tüm düzenleme ve anlayışlar bir bakıma postmodern anlayışın onayladığı anlayışlardır. Öncelikle toplum artık sanayi toplumu değildir ve buna bağlı olarak eğitim yapısal olarak kitle yığın eğitimi ve meslek kazandırma işlevi artık göreceli olarak işlevini yitirmektedir. Bireyin yaratıcılık ile eleştirel düşüncenin geliştirilmesi, esneklik, özerklik, dinamizm, yüksek iletişim becerisi, empati, ikna ve işbirliği geliştirilmesi gereken niteliklerdir. Bu anlayışla, eğitim, meslek kazandırma değil, bireyin yaratıcılık özelliklerini geliştirmeye yönelik olmaktadır.