EĞİTİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 4

Verilen bilgi ışığında ilerlemecilik anlayışı ile esasicilik ve daimiciliğe dayanan bir eğitim anlayışını karşılaştırılarak öğrencideki yansımasının ne olduğuna dair bir çıkarım yapmak gerekir.

Sosyoloji, felsefe ve eğitim arasındaki ilişkiyi ürettikleri klasik eserleriyle irdeleyen düşünürlerin başında Karl Marx (1818-1883), Friedrich Engels (1820-1895), Max Weber (1864-1920) ve Emile Durkheim (1858-1917) gelmektedir.

Modern eğitim sistemlerinin ve okulun en temel işlevi; toplumun kültürel mirasını kuşaktan kuşağa aktarmak, ulusal kimliği inşa etmek, çocukları yetişkin rollere hazırlamak ve sosyal değişmeyi sağlamaktır. Tarih bilincini yaratmak ve değerlere sahip nesil yetiştirmek ulusal kimliği inşa etmek kategorisinde değerlendirilebilir bir durumdur.

Epistemoloji bilgi bilim ya da bilgi teorisi adıyla bilinmektedir. Ontoloji varlık bilgisi, varlık sorunu ya da varlık felsefesi adlarıyla da bilinir. Aksiyoloji eğerler ve yapıp etmeler ile ilgili sorunları inceler ve değerlendirir. Mantık ise önermelerin tutarlılığı ile çıkarımların geçerliliğini belirleyen kuralları konu edinen bilim dalıdır. Epistemoloji, Ontoloji, Aksiyoloji, Mantık sırasına göre doğru cevap B seçeneğidir.

Modernleşme süreci ile birlikte eğitim ve okulun temel anlamı ve bu anlam üzerine kurulan işlevleri değişmiş olup okulun ve eğitimin işlevi, diğer sosyal kurumlardan oldukça bağımsız hale gelmiştir. Bu durum; okulun geleneksel işlevi olan kültürel mirası aktarma işlevini ve bu bağlamda çocuğun eğitiminde ailenin rolünü oldukça zayıflatmıştır. Çocuğun yetiştirilmesi işlevi büyük ölçüde okullara aktarılmıştır.

Bu eleştirileri yapan bir öğretenin öğretme sürecinde çeşitli uyarıcıları kullanması ve etkili bir öğretim hizmeti sunması beklenir.

Okula ve çağcıl eğitim sistemlerine dönük eleştirileriyle bilinen bir diğer ünlü eğitim düşünürü Paul Freire (1998)’dir. Yoksulların yoksulu olarak adlandırdığı ezilenlerin özgürlüğü için kavga vermiş ve eserler yazmış ender eğitimcilerden biridir. Milyonlarca insanın açlıktan öldüğü ve sefalet içinde yaşadığı dünyada insanların mülk edinme ve barınma hakkını savunmanın gereksiz olduğunu düşünen Freire (1998), sorunun daha derin olduğunu, eğitimle bireylerin güçsüzlüklerini yenerek kendileri için eyleme geçmelerinin zorunluluğu ve gereksinmesi üzerine durmaktadır. Freire (1998)’nin kullandığı kavramlardan en önemlisi bankacı eğitim terimidir. Ona göre eğitim, eleştirel düşünce süreci olarak öğretilmelidir.

Başarılı okul ve eğitim sistemlerin okul çevre ilişkisinde sahip olduğu politikaların bazıları: • Toplumla ilişkiler konusunda açık yöntemler geliştirilir. • Okul toplumunun bütün üyeleri için olumlu bir okul atmosferi ve çevresi oluşturulur. • Toplumun okula ve karar sürecine katılımına yer veren bir örgüt yapısı oluşturulur. • Toplumun okula dönük sağlayabileceği kaynak ve hizmetler belirlenir. • Okul dostu veli, veli dostu okul oluşturulur; okul aile ilişkileri en üst seviyededir ve aileler okula maddi ve manevi katkıda bulunur. • Aile katılımı ile okulda bilgi ve güç paylaşılır. • Aileler okulda karar sürecine katılır.

Okul, toplumun bir parçasıdır. Hatta toplumun kendisidir. Toplumdan bağımsızokulun yaşamını sürdürmesi olanaklı değildir. Bir bakış açısına göre okul, bir topluluktur ve toplumun merkezinde yer alır. Bu bakımdan okulun başarısı, velilerin desteği ile olanaklıdır. • Toplumun okula dönük sağlayabileceği kaynak ve hizmetler belirlenir. • Okul dostu veli, veli dostu okul oluflturulur; okul aile iliflkileri en üst seviyededir ve aileler okula maddi ve manevi katkıda bulunur. • Aile katılımı ile okulda bilgi ve güç paylaşılır. • Aileler okulda karar sürecine katılır. • Aileler öğretim sürecinin bir parçası olurlar.

Kitlesel eğitimin amacı; vatandaşları, sanayinin gereksinme duyduğu alanlara yönelik yetiştirmek ve var olan toplum ideolojisini çocuklara öğretmektir

Gelenek, kuşaktan kuşağa iletilen saygın kalıntılara karşılık gelirken töre, gelenek ve göreneğin birleşimidir.

Türk toplumu töresinde Hakan ve Hatun, kadın erkek toplum içinde rol alır, görev ve sorumlulukları birlikte yerine getirir.

İslamiyet öncesi Türk toplumu göçebe olduğundan yerleşik bir okul düzeni yoktur.

Farabi, İslamiyeti Eflatun, Aristo ve Yeni Eflantuncukla birleştirmeye çalışan ilk Türk-İslam filozofudur.

Okulda toplu eğitim İbni Sina'nın eğitim yaşantısında önemlidir. Çocuk altı yaşında okula gitmelidir. Okulda çocuklar birbirlerinden öğrenirler, birbirleriyle yarışırlar ve öğretmeni model alırlar.

18. ve 19. yüzyıllarda hesap, geometri, astronomi gibi dersler medrese programlarından çıkarılmış veya gereği gibi işlenmemiştir.

Öğrenci merkezli eğitimde, öğrencilerin istekleri ve soruları önemlidir ve her öğrenci biriciktir. Öğrenme-öğretme süreçleri öğretmenlerin değil öğrencilerin ilgi ve isteklerine, gereksinimlerine uygun olarak ve her birinin biricikliği dikkate alınarak düzenlenir. Osmanlılarda özellikle Hüseyinoğlu Ali, Sadi ve Katip Çelebi tarafından savunulan görüş ile öğrencilerin bireysel ilgileri ve yetenekleri belirlenmiş ve buna uygun olarak okullara öğrenciler seçilmiştir. Eğitim sürecinde ise yine öğretmen-merkezli yaklaşım dikkate alınmıştır.

Köy Enstitüleri modelinde "iş için iş içinde eğitim" anlayışı vardır. Bu anlayış gereği eğitim yaşamın kendisidir. Çocuk yaşamda karşılaşılabilecek problemleri okul içinde yaparak ve yaşayarak çözer. Bu eğitim anlayışı, yoksul ve ilkel durumda kalmış köylerin hızlı bir biçimde kalkındırılması için önemli görülmüş ve Köy Enstitüleri hayata geçirilmiştir.

Gelenek, saygın tutulup kuşaktan kuşağa iletilen kültürel kalıntılar, alışkanlıklar ve davranışlardır. Görenek ise, bir şeyi eskiden beri gördüğü gibi yapma alışkanlığı şeklinde tanımlanabilir. Gelenek ve görenekler ise töreyi oluşturmaktadır. Yoksulun ve güçsüzün yanında olma ve onlara yardım etme Türklerin töre hedeflerinden biridir. Bu sebeple yardıma muhtaç birinin yanında olmak gelenek ve göreneklere uygun bir durumdur.

Fârâbî’nin Ahlak Anlayışı: Ahlakı, bilim saptar. Mutluluk, insanın kendisine iyilik etmesiyle gerçekleşir. İyilik, zorla değil; özgürlük içinde ve isteyerek yapılmalıdır.O zaman iyilik, özüne uygun olur ve kişi mutluluğa erişir.