EĞİTİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 3

Gazali’ye Göre Öğretmen: Öğretmen, çocuklara kendi çocukları gibi davranmalı; öğüt vermeli; kötü davranışlı olanları uyarmalıdır. Örnek insan olmalı, peygamber gibi davranmalıdır. Öğrencinin iyi hareketleri övülmeli, kötü davranışları olunca uyarılmalı; tekrar ederse, gizlice azarlanmalıdır. Son çare olarak dayağı önerir. Çocuğun geçmişte yaptığı hatalar, onun yüzüne her zaman vurulmamalıdır

Kız çocuğun annesi (anaç), erkek çocuğun babası (ataç) gibi olması beklenmiştir. Kişi toplumsal ve doğal ortamda karşılaştıkları güçlükleri giderecek biçimde yetiştirilmektedir.

Fârâbî’nin ahlak anlayışına göre Ahlak Ahlakı, bilim saptar. Mutluluk, insanın kendisine iyilik etmesiyle gerçekleşir. İyilik, zorla değil; özgürlük içinde ve isteyerek yapılmalıdır. O zaman iyilik, özüne uygun olur ve kişi mutluluğa erişir. Bu duruma göre isteyerek değil kırmamak adına kabul edilen eylemler iyilik kavramı ile ters düşeceğinden doğru yanıt C şıkkıdır.

Kadınlara iş ortamı sunacak kursların artırılması ve çalışma saatlerinin eve de zaman ayırmasını sağlayacak şekilde düzenlenmesi iş gücünün artmasını sağlayacaktır.

Öğretmenin söylediği, kitapların yazdıkları, İslâm bilginlerinin ileri sürdükleri kesin doğrudur. Öğrenci bunlar üzerinde tartışmamalı, ezberleyip aynen söylemelidir ibareleri sorgulamanın ve eleştirinin olmadığı ezberci ve öğretmen merkezli eğitime örnek bir eğitim sistemidir.

Köy Enstitülerinde Eğitim Öğretimin Niteliği: * İş içinde işbirlikli öğrenme yaşantısının temel olması * Felsefe, sanat ve müzik öğretiminin eğitim sürecinin bütünleşik ögeleri olması * Entelektüel insan, entelektüel öğretmen yetiştirmenin esas olması * Demokratik yurttaş kimliğinin merkezde tanımlanması * Öğrencilerin değerlendirilmesinin bir bütün olarak ele alınması

Günümüzde egemen olan paradigma kapitalizmdir ve eğitimi doğrudan etkilemektedir. Kapitalizm; ücretli emek ve meta üretim sistemidir.

Marx ve Engels’e göre diyalektik felsefe anlayışında eğitimin anlamına yönelik, kapitalist toplumlarda eşitsizliklerin yeniden üretilmesi egemen sınıfların çıkarlarına hizmet olarak tanımlanır.

Eğitimin ekonomik, sosyal, politik, kültürel ve eğitsel olmak üzere beş işlevi bulunur.

Eğitimin ekonomik, sosyal, politik, kültürel ve eğitsel olmak üzere beş işlevi bulunur. Her bir işlevin bireye, örgüte, okulun yakın çevresine, topluma ve uluslararası yapıya ilişkin etkilerinden söz edilebilir.

Devlet okulundaki eğitim, kaçınılmaz olarak hükümetin buyruklarına körü körüne boyun eğecek, kişisel çıkarlarına ters düştüğünde ve akıl dışı olduğunda bile hükümetin otoritesini yanlış olduğuna bakmaksızın destekleyecek milliyetçi bir görüşü benimseyecek vatandaşlar üretmeye yöneliktir olduğunu ileri sürer. Okullar aracılığıyla devlet, yeni sosyal mitler oluşturarak, bu mitleri doğrular olarak öğretmektedir.

Modern eğitim sistemlerinin ve okulun en temel işlevi; toplumun kültürel mirasını kuşaktan kuşağa aktarmak, ulusal kimliği inşa etmek, çocukları yetişkin rollere hazırlamak ve sosyal değişmeyi sağlamaktır. Çocuk, içinde yaşadığı toplumun kültürel birikimini okul aracılığı ile öğrenir ve içselleştirir.

İnançların ve geleneklerin yerini rasyonalite ve bilimsel yöntem almaya başlamıştır. Akıl ve yöntem ile insanlığa mükemmel bir gelecek ve dünya vaat edilmeye başlanılmıştır. Doğanın kontrol altına alınması ve insanlığın yaşam standardının yükseltilmesi için bilimsel yöntemin yardımıyla teknolojinin geliştirilmesi zorunlu görülmüştür. Fakat ulaşılan “gerçeği” felsefeciler sorgulamaya başlayarak, insanlığın bir felakete ve sefalete sürüklendiğini, modernite ve bilim adı altında insanların ve toplumların tek boyuta indirgendiğini, insan ve sosyal yaşamı yalnızca olgularla açıklamanın olanaklı olmadığı savını ileri sürmeye başlamışlardır. Postmodernizm, genel olarak moderniteye bir tepkidir. Modernitenin bütün kurumlarıyla birlikte insanlığın ilerlemesini sağlayacağına ve mutlu kılacağına ilişkin güvene karşın, postmodernite bir proje olarak modernitenin bunu tek başına gerçekleştiremeyeceğini ileri sürer. Modernizmin, hayatımızı dönüştürücü bir takım değişimlerde rol oynamasına karşın, postmodernite daha çok 20. yüzyılda öne çıkan, ulusçuluk (Ulusçuluk, tek bir politik topluluğun parçası olma duygusunu yaratan bir simgeler ve inançlar kümesidir.), totalitarizm, teknokrasi, tüketimcilik, modern savaşlar gibi moderniteden doğan sonuçlara bakmakta ve bunların sosyal yaşamımıza etkilerini sorgulamaktadır. Postmodern düşüncenin eğitim açısından temel özellikleri şöyle ifade edilebilir (Hlynka ve Yeaman, 1992): Bakış açıları, anlamlar, yöntemler ve değerlerin çokluğuna bağlılık, söylenenin tam tersi ironik anlamların, alternatif yorumların araştırılması ve takdir edilmesi, her şeyi açıklama niyetinde olan büyük anlatıların eleştirilmesi veya bunlara şüphe ile yaklaşılması, birden çok gerçeğin olduğunun kabul edilmesi.

Başarılı Bir Eğitim Ve Okul Sisteminin Özellikleri Okul Yönetimi Süreci • Okul amaçları, açık ve şeffaftır. • Okul merkezli karar verilir; öğretmenler etkinliklere katılır ve sorumluluk alır. • Gelecek merkezli, başarılı akademik ve öğretimsel liderlik söz konusudur. • Değişme ve yenileşmeye yönelim vardır. • Ortaklaşa planlama ve iş birliği temeldir ve buna bağlı olarak performansı izlenir ve değerlendirilir. • Okul çalışanlarında mesai kavramı yoktur; okul çalışanları, görevlerine ve okula büyük zaman ayırırlar.

Bir ülkenin eğitim amaçları genel olarak “Niçin insan yetiştireceğiz?” sorusu ile benzer sorulara verilen yanıtlara göre oluşturulur. Bir bakıma eğitim programlarının oluşturulması çoğu kez sistemleştirilmiş, birer kuram düzeyine getirilmiş modellere dayanır. Bu nedenle her eğitim programı bir felsefe ya da felsefe takımına dayanır.

“Öğretim, milletler ve şehirlerde nazarî (kuramsal) erdemleri var etmedir. Eğitim ise ahlaki ve sanatsal erdemleri kazandırmadır. Öğretim bilgiyi aktarmaktır. Bu konuşmayla olur. Eğitim ise, uygulamalı olarak meslekleri ve işleri öğrenme, beceri kazanmayla gerçekleşir. Bu tür işler ve sanatlar alışkanlıklarla kazanılır. Beceri, kişilik kazandırmadır ve yaşanarak kazanılır. Öğretim ve eğitim yapılırken, kolaydan zora, basitten karmaşığa, somuttan soyuta, yakından uzağa ilkesine uyulmalıdır.” görüşü Fârâbî’ye aittir.

“İnsanın ruhu kandil; bilim onun ışığı, tanrısal bilgelik ise, bu kandilin yağıdır. Eğitim, kadın, erkek herkes içindir. Eğitim işini anne, baba yani aile yüklenmelidir. Çocuklar, oyunla eğitilmelidir; çünkü oyun çocuğun doğal bir etkinliğidir. Öğretmen, her çocuğun yeteneğini, ilgisini, zevkini araştırıp bilmeli; bunlara uygun bir sanatı ya da mesleği ona öğretmelidir. Öğretmen, dindar, dürüst, bilgili, insaflı, temiz, kibar olmalı; çocuklarla sürekli ilgilenmeli, onları yalnız bırakmamalıdır. Öğretmen, meslek ve iş eğitiminde, gereken ortamlarda öğrencinin çabuk öğrenmesini ve davranışın kalıcılığını sağlamak için araç gereç (eğitim teknolojisini) kullanmalıdır” görüşü İbni Sina'ya aittir.

“Devlet, insanları mutluluğa götürmeli, onlara erdemleri öğretmelidir. Kesinlikle insanlara eziyet, işkence, edilmemeli, birlik, kardeşlik, adalet sağlanmalıdır. Toplum, organik bir bütündür. Bu nedenden dolayı, toplum yaşamına kadınlar da katılmalıdır; çünkü kadınlarla erkekler eşit haklara sahiptirler. Kadınlar iradelerini hür olarak kullanmalı, düşüncelerini açıklamalı, bilgin, fakih, kadı olmalı; çalışma yaşamına katılmalıdırlar; eğer böyle olmazsa, devlet hem ekonomik, hem de politik açıdan zayıf düşer ve yıkılır.” görüşü İbni Rüst' aittir.

1924 yılında çıkarılan Tevhid-i Tedrisat (öğretim birliği) yasasıyla tüm farklı okul sistemleri ortadan kaldırılmış ve Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı tek tip okul sistemi kurulmuştur.

Atatürk’ün; “Eğitim; millî, bilime dayalı, işe yarar ve üretici, yeni kuşakların fazilet, düzen, disiplin duygularını geliştirici, toplumu cehaletten kurtarıcı, onun bilgi ve ahlak düzeyini yükseltici, yeteneklerini ortaya çıkarıcı ve geliştirici nitelikte olmalıdır.” görüşü eğitim anlayışının temel noktalarını ortaya koymuş ve sistemin buna göre düzenlenmesini sağlamıştır.