EĞİTİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 20

Sorunun çeldiricilerinde verilen bilim olguları araştırır ileriye yönelik yordama yapar, bilimde elde edilen bilginin kesinliği kanıtlanır, bilimde sorular yanıtlardan çok önemlidir ve bilimde önermeler genellikle sentetiktir nitelikleri bilimin temel niteliklerinden kimileridir. Buna karşılık bilim gerçeği parçalara ayırarak bulmayı amaçlar.

Eğitim felsefe ilişkisi çok boyutluluk gösterir

Eğitimin hangi amaçları gerçekleştireceği, bu amaçları gerçekleştirmek için hangi içeriğe sahip olacağı, içeriğe bağlı olarak hangi yöntem ve tekniklerinin uygulanacağı ve öğrenilenler ile sürecin hangi ölçüte göre ve nasıl ölçülüp değerlendirileceği önemli sorun alanlarıdır

Ontoloji (varlık bilgisi), varlık sorunu ya da varlık felsefesi adlarıyla da bilinir. Varlığı kendinde ele alarak kaynağını, özünü, nitelik ve kategorilerini ele alan felsefe dalıdır. Ontoloji varlığı, mikro-makro boyutlarda, nicelik, nitelik açısından somut, soyut planlarda ele alan oluşum ve içerik açılarından inceleyen felsefi bir çalışma alanıdır. Bu anlamda felsefenin ilk ve temel uğraş alanlarından biri olup tüm varlık alanını, kozmosu, doğayı ve evreni, bunların oluşum, dönüşüm ve değişimi gibi konuları inceler.

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, varlığı kendinde ele alarak kaynağını, özünü, nitelik ve kategorilerini inceleyen çalışma alanı ontoloji olarak ön plana çıktığından bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Felsefe yaşama ve evrene karşı bir tavır alıştır: Bireyin günlük yaşamda kişi­liğinde odaklaşan her tavır ve anlayışı temel düzeyle felsefe olarak nitelendirmek olasıdır. Örneğin bir alışverişte ortaya koyduğumuz anlayışın felsefi bir bakışın ürünü olduğu söylenebilir. Yerli malı kullanma, markasız giyecek tercih etmeme, semt pazarı yerine manavı tercih etme gibi ayrıntılar bile bir bakışın sonuçlarıdır ve basit anlamda bir felsefeyi içerir. Kaldı ki ulusal bağımsızlık, yurt ve dünya yönetimine ilişkin siyasal görüş, medya ve gazete tercihleri ile dinî inançla ilgili görüşlerin yaşama ve evrene ilişkin birer tavır olduğu açıktır. Örneklerdeki bakış açıları, aslında bilinçli ya da bilinçsiz birer felsefi anlayışın yansımalarıdır. Özetle felsefe bir dünya görüşüdür ve yaşama bakış açısıdır, evreni bütünüyle kavrama ve yakalama uğraşıdır.

Bilim ile felsefe başlangıçta iç içedir. Bilim ve felsefe arasındaki ilişki 17. yüzyıldan sonra da devam etmekle beraber yeni çağla birlikte kimi bilim alanları felsefeden ayrılmaya başlamıştır. Felsefe ile bilim arasındaki temel benzerlik, her ikisinin de aklın ürünü olmasıdır

I, II, III, IV, V ve VI

İdealizm sözcüğünün iki farklı biçimde kullanıldığı söylenebilir: Felsefe tarihinin her çağında birçok düşünür tarafından temsil edilen idealizm, günlük yaşamda yüce amaçlar için kendini adama ya da adanma anlamıyla kullanılır. Eğitimde genellikle kendini gerçekleştirme olarak anılır. Bilgiye ilişkin görüşü, bilginin sadece aklın ürünü olduğu biçimindedir. Çünkü esas gerçek fizik evrende değil aklın içindedir. İdealist eğiticiler insan değerini çok yüksek görürler ve bunun eğitimle yükseltileceğine inanırlar. İkinci karşılığı yani felsefi boyutta idealizm, tüm gerçekliği ruhsal ya da düşünsel sayan, tüm bilgilerimizi algı, imge ve düşünce gibi bilinç süreçlerine indirgeyen görüştür. Özetle İdealizm genel anlamda ülküyle belirlenmiş olan ve bu ülküye çıkar gütmeden bağlı kalan yaşam biçimi ve dünya görüşü anlamına gelir. Zihinsel ya da ruhsal gerçeğe önem veren düşünce sistemi ya da dünya görüşü İdealizmle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

İçerik ve konu açısından öğrenci değil “konu” merkezli çalışmayı, öğretme- öğrenme süreçleri bakımından doğaya ve topluma uyum sağlamak için gerçekleştirecek davranışları amaçlayan felsefi akım Realizmdir.

Öğretim programının amaç boyutu açısından bakıldığında, idealist eğitimde amaç kişiyi iyiyi, doğruyu ve güzeli aramaya yöneltmektir. İdealizmin bilgi teorisine göre gerçek bilgi, aklın ürünü olan bilgidir. Bu nedenle eğitim durumları insan aklını çalıştırmayı sağlayacak ve onu Tanrı’ya ulaştıracak biçimde düzenlenmelidir. İdealizme göre, akla dayalı ve insanı Tanrıya ulaştıracak olan davranışlar istendiktir. Bu bağlamda idealizmde eğitim durumu, insanın aklını çalıştırmayı sağlayacak ve onu Tanrıya ulaştıracak biçimde düzenlenmelidir. İdealist felsefede merkezde konular, dersler, evrensel doğrular ve bunları aktaracak öğretmen bulunmaktadır. Bu nedenle idealistler bilgi merkezli eğitim programları geliştirme yaklaşımını benimsemişlerdir.

Pragmatist felsefede ölçme ve değerlendirmenin, öğrenci edinimlerinin toplumsal yaşamda kullanabilme ve gelişim becerilerine göre yapılması esastır. Pragmatik öğretim programlarında öğrenen merkezli program geliştirme yaklaşımları benimsenir. Programlarda hedef­ler esnek olup, süreç içerisinde değişmeye açıktır. Bu açıdan değerlendirme boyutunda geleneksel yöntemlere ek olarak bireyin kendi başarısını ölçtüğü bireysel değerlendirme teknikleri de kullanılmaktadır.

I, III, IV, V ve VI

Eğitim felsefelerinin genel niteliklerine gözden geçirildiğinde, kültür ve bilgi aktarmacılığı işlevini öne çıkaran felsefelerin daimicilik ve esasicilik felsefelerinin olduğu görülür. Ancak gerçek yaşamın dikkate alınması niteliği esasici felsefeyi diğerinden ayıran kritik bir niteliktir. Tekrar soru kökünde verilen niteliklere bakıldığında, “daha çok realist felsefeden etkilenen esasicilik felsefesi, kültür ve bilgi aktarıcılığını temel görev edinmiştir. Eğitimin amacı, gerçek yaşamda geçerli olanların öğrencilere aktarılması yani kültürlemedir. Bir bakıma eğitim insanlığın mirası olan bilgi, beceri ve olguların korunması ve yeni kuşaklara aktarılması amaçlanır.” Görüşlerine yer verilmişti. Bu nedenle doğru cevap Esasicilik'tir.

Yeniden oluşturmacılık felsefesine göre eğitim öğretim programı ve okulun amaçları sürekli değişme yoluyla toplumu yeniden inşa etmektir. Eğitimde amaç, demokratik yaşamı gerçekleştirme, toplumu yeniden kurarak sevgi, işbirliği ve denge değerlerini kazandırarak barışı ve insanların mutluluğunu sağlamaktır. Değişimi amaçlayan bireyin öncelikle de kendini tanıması gerekir ki bu açıdan yeniden inşacılara göre eğitimin amacı bireyin sosyal yönden kendisini tanımasıdır. Bu bağlamda yeniden oluşturmacılık felsefesi,  eğitime dönüştürücülük rolünü yüklemektedir.

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde eğitime dönüştürücülük rolünün yüklenmesi, yukarıdaki eğitim felsefesi akımlarından en fazla yeniden oluşturmacılıkla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Daimicilik Felsefesi-Perennializm, Türkçede değişmezcilik ya da kökleşik görüş adlarıyla da anılır. Daimicilik felsefesi daha çok idealist ve realist felsefeden etkilenmiştir. Eğitim felsefeleri içinde en tutucu, gelenekçi ve esnek olmayan felsefe olarak bilinir. Bu görüşe göre bütün zamanlar ve toplumlarda gerçeğin yapısı değişmemektedir.

Eğitim programının içeriğini; kültürel çoğulculuk, insan ilişkileri, sosyoloji, değişim politikaları, ekonomi, siyaset bilimi, antropoloji, psikoloji, yabancı diller, gerçek yaşam ve küresel eğitim gibi konuların oluşturduğu eğitim felsefesi akımı Yeniden Oluşturmacılık-Reconstructionizm’dir.

Daimici eğitim felsefesinde çocukta ruhsal ve zihinsel potansiyeli geliştirmek hedeflenir. Bu çerçevede insan aklını ve iradesini geliştirme, içinde yaşadığı dünyaya değil, evrensel ve değişmez gerçeğe uyum sağlama temel savları arasında yer almaktadır. Bireyin potansiyelini keşfetme ve kültür aktarımı daimiciliğin dışında yer alan unsurlardır. Doğru Yanıt B seçeneğidir.

Montessori felsefesinde çocuk bir bütün olarak ele alındığı için öğretmen merkezli sınıflardan farklı bir eğitim ortamı vardır. Bu farklılık okulların “Çocuk Evi (=Casa dei Bambini=Children’s House)” olarak adlandırılmasına neden olmuştur. Montessori okullarında sınıflar öğrencilerin yetişkin sorumluluğunda olmaksızın öz kontrol ve bağımsızlıklarını yönetme becerilerini geliştirecek şekilde hazırlanmış ortamlardır. Çocuklar serbestçe hareket edebilmekte ve dikkatlerini çeken şey üzerinde çalışma olanağı bulmaktadırlar. Çocukların sınıfta öğretmen olmadan neler yaptığını gözlemlemek isteyen Dr. Montessori açtığı okulda eğitim almamış bir kadını çocukların davranışlarını gözlemlemek üzere görevlendirerek kendisine yardımcı olmasını istemiştir. Sınıf ortamındaki bütün materyaller çocukların boylarına göre ayarlanmıştır. Çocukların yardım almadan ulaşabilecekleri askılar yapılmıştır. Sıradan oyuncakların yanında zihinsel engelli çocukların eğitiminde kullandığı materyalleri de sınıf ortamına
koymuştur. Yaptığı gözlemler sonucu çocukların sıradan oyuncaklarla oynamaktan
bıkarak eğitsel materyallere yöneldiklerini tespit etmiştir. 

İtalya’nın ilk kadın tıp doktoru, pedagog ve antropoloji profesörü olan Dr. Maria Montessori, Roma Üniversitesi’nde asistanlık yaptığı yıllarda, zihinsel engelli çocuklarla geçirdiği zamanda, çocukların henüz el sürülmemiş ve keşfedilmemiş oyun oynama isteği ve ihtiyacını gözlemleme olanağına sahip olmuştur. Bu sayede her bir çocuğun bireyselliğine azami ölçüde uyan bir pedagoji ve okul sistemi geliştirmiştir.

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, Montessori felsefesi montessori okullarının eğitimde alternatif bir okul sistemi olarak felsefesini yansıttığından bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Pragmatist felsefeyi benimseyen bir düşünür olarak Dewey, kendisini yazılarında pragmatist olarak tanımlamamasına karşın, bu felsefenin eğitimdeki en önemli temsilcilerinden biri olarak anılmıştır. Çocukların eğitimlerini yaşam içindeki deneyimlerine dayandıran Dewey, özellikle ‘Nasıl Düşünürüz’ (1933) ve ‘Deneyim ve Eğitim’ (1938) adlı çalışmalarında organik ve bütüncül bir eğitim modelini savunmuştur.

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, ''Deneyim ve Eğitim'' John Dewey'in bir eseri olduğundan bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Plato, Jean Jacques Rousseau, Karl Marx ve John Dewey gibi düşünürlerin bir­birinden çok farklı felsefi ve sosyolojik düşünce akımlarına dayanan tartışmalarda kitlesel eğitim tartışılmıştır.