EĞİTİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 13

Waldorf yaklaşımı ilk olarak Rudolf Steiner tarafından 1919 yılında Almanya’da
ortaya çıkmıştır.

Eğitim ortamı, gerçek yaşamdır: Eğitimde esas olan, gerçek durumlarda yaparak
yaşayarak öğrenmektir. Örneğin küçük çocuklar önceleri at yerine koyunlara
bindirilir; ava götürülür; onlara kuş ve fareleri okla vurma alıştırmaları yaptırılır.
Yaparak ve yaşayarak, taklit ederek, örnek alarak öğrenme ile kademeli yaklaşım
kullanılır. Her çocuğa, yaptığı kahramanlık, güzel, iyi vb. bir işten sonra bir ad
verilmiştir (Ergin, 1964, ss.30 - 31; Akyüz, 1997, ss.3-12).

Toplum, göçebe olduğundan dolayı, yerleşik okul kurumu yoktur: Kişi, toplum
ve aile tarafından cinsiyete göre eğitilmektedir.

Eflatun, Aristo ve Yeni Eflatunculukla İslâmiyet’i birleştirmeye çalışan ilk Türk-İslâm filozofudur.

Altı yaşına gelince okula gitmeli, 14 yaşına kadar öğrenim görmelidir. Çocuklar
teker teker değil, birlikte eğitilmelidir; çünkü tek tek eğitim hem çocuğa, hem
de öğretmene sıkıntı verir

İbni Sina’ya Göre Eğitim ve Öğretim: Eğitim, kadın, erkek herkes içindir. Eğitim
işini anne, baba yani aile yüklenmelidir. Çocuklar, oyunla eğitilmelidir; çünkü
oyun çocuğun doğal bir etkinliğidir.

İlk Selçuklu medresesi 1040 yılında Nişabur’da, Osmanlılarda ise 1330 yılında
İznik’te kurulmuştur. İlkokullar; dar-ül talim, mektep, mektephane, dar-ül ilim,
sübyan, mahalle mektebi vb. adlarla açılmıştır. Her mahalle ve köyde bu okullar
vardır. Bu okullarda; Kur’ân okuma, namaz kılma ve İslâm’ın kuralları öğretilmektedir.
Kur’ân ezbere okutulmasına karşın, anlamı çoğu kez bilinmemektedir.
(Akyüz, 1997, s.71 s.215). Ayrıca hem Selçuklularda, hem de Osmanlılarda şehzadelerin
eğitimi için özel kurumlar oluşturulmuştur. Selçuklularda atabeylik, Osmanlılarda
ise lalalık bu kurumlara verilen isimlerdir.

1924 yılında çıkarılan Tevhid-i Tedrisat (öğretim birliği) yasasıyla tüm farklı
okul sistemleri ortadan kaldırılmış ve Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı tek tip
okul sistemi kurulmuştur.

1930’lu yıllarda Türkiye nüfusunun %80’i köylerde yaşamaktadır.

Öğrencilerin değerlendirilmesinin bir bütün olarak ele alınması: Değerlendirmede
öğrenci bir bütün olarak düşünülmeli ve yaptıkları, ortaya
koydukları, arkadaşlarıyla geçimi, iletişim kurması, görev ve sorumluluk
anlayışı, demokratik tutumu, ilgisi, güdülenmişliği göz önüne alınarak değerlendirilmelidir.
Not bir silah olarak kullanılmamalıdır.

İbni Sina, eğitimin doğumla başlaması gerektiğini
savunur. Çocuğa, babası iyi bir ad koymalı; çocuk her gün yıkanmalı, üşütülmemeli,
annesi tarafından günde iki üç kez emzirilmeli ya da iyi bir sütana
tutulmalıdır. Çocuk sütten kesildikten sonra, kötü huylar edinmeden eğitilmeye
başlanmalıdır

Le Garange (2009) deneyimlerin eğitici bir nitelik taşımasına yönelik Dewey’in
bu iki ilkesinin dışında, yine Dewey’in kavramsallaştırmalarına bağlı olarak yedi
ölçüt ortaya koymuştur. Bu ölçütler şu biçimde sıralanabilir: Sorgulama, Yansıtıcı düşünme ve etkinlik, Eğitici bir proje niteliği, Somut ve soyut bilgi, Büyük bir topluluk, Yurttaşlık ve Demokrasidir.

Montessori yöntemi, üç temel ilkeye dayanmaktadır. Bunlar; (a) hazırlanmış çevre, (b) hazırlanmış yetişkin (rehber) ve (c) sorumluluk sahibi bir özgürlüktür..

Montessori eğitiminin 8 temel unsuru şu şekilde belirtilmiştir (Lilliard, 2005: akt. Edwards, 2006; Bruggeman, 2011):
• Hareket ve Biliş: Hareket ve biliş birbirlerinden ayrılmaz bir bütündür. Hareket, düşünme ve öğrenmeyi kolaylaştırmada etkilidir.
• Seçim: İnsanlar kendi yaşamlarında öz kontrolü sağladıklarında, öğrenme becerileri gelişir. Öz-kontrol, çocukların konsantrasyonlarını yükseltir.
• İlgi: İnsanlar önceki bilgileri üzerine kurulu ve dikkatlerini çeken konulara daha çok ilgi gösterirler. İlgi öğrenmeyi kolaylaştırır.
• Dışsal Ödül Olmaması: her ne kadar dışsal ödüllerin davranışı pekiştirme aşamasında olumlu etki yarattığı düşünülse de; bu ödüller geri alındıklarında, motivasyonu olumsuz yönde etkileyebilirler.
• Arkadaşlardan Öğrenme: İşbirlikçi öğrenme ortamlarının öğrenme sürecine olumlu bir katkısı vardır. Çocuklar arkadaşlarından, gözlem yoluyla, taklitle ve grup çalışmaları yaparak daha iyi öğrenme yaşamı gerçekleştirirler.
• Bağlamda Öğrenme: Anlamlı bağlamlarda öğrenmek, soyut bağlamlarda öğrenmeye göre daha derin ve zengindir. Çocukların merakı üzerine kurulu olan dersler veya sınıfta işlenenleri gerçek yaşamla ilişkilendirmek öğrenmeyi daha anlamlı hale getirmektedir.
• Öğretmen- Çocuk Etkileşimi: İstenen sonuçları ortaya çıkarmak için duyarlı, esnek ve uyumlu bir öğretim gerçekleşmelidir. Çocukların, güvenilir ve samimi, aynı zamanda da kontrol noktasında esnek olan bir ebeveyn veya öğretmen rehberliğinden faydalanmaları gerekmektedir.
• Çevrede ve Zihinde Düzen: Çevre düzeni, zihinsel süreçlerin düzenlenmesini sağlar ve çocuk için yararlıdır. Montessori sınıfları, malzemelerin ortamdaki dağılımları bakımından oldukça düzenlidirler ve çocuklar tarafından sistemli kullanım için hazırlanmışlardır.

Yeni Okulun temel özellikleri şöyle sıralanabilir (Colbert, 2009).

• Sistem yansıtıcı, aktif ve katılımcı öğrenme süreçleri geliştirmeyi hedefler. Bilgiyi yeni durumlara uyarlayabilme becerisi ile demokratik ve işbirlikçi davranış geliştirmeyi hedefler. Bununla birlikte öğrencilerin temel bir matematik, dil, fen ve sosyal bilimler bilgisine sahip olmasını amaçlar.
• Sistem öğretmen rolünü gerçeklerin bir aktarıcısı olarak değil rehber ve kolaylaştırıcı olarak teşvik eder.
• Eğitim aktif, katılımcı, çocuk merkezli ve kişiselleştirilmiştir.
• Çocuk haklarına saygı esastır.
• Ana hedef, öğretmenin öğrenme süreçlerini yönlendirme ve değerlendirme becerilerini geliştirerek öğrenim sürecinde harcanan zamanı kısaltmaktır.
• Yeni Okul, öğretmenler, çocuklar ve yerel topluluklarla bir ortaklığı destekler.
• Anne babalar, akraba ve toplumun okul faaliyetlerine katılma imkânı sunar ve kültürlerinin günlük okul etkinliklerinde tamamen değerli olmasını sağlar.
• Katılım, sistemin tüm bileşenlerinin birleştiği boyuttur ve öğrenme sürecinin kalitesine, sürdürülebilirliğine ve etkisine katkıda bulunur.
• Değişimin ve reformun gerçek aktörleri öğretmenler, çocuklar ve diğer topluluklardır.

Brockwood Park Okulunun amaçları şu şekilde özetlenebilir:
• Bütün insanlığı eğitmek
• Özgürlük ve sorumlulukların başkalarıyla ve modern toplumda ne gibi ilişkide olduğunu keşfetmek
• Bencil davranmaktan ve iç çatışmadan kurtulma ihtimalini keşfetmek
• Kendi yeteneklerini ve doğru mesleği keşfetmek
• Akademik çalışmalar ve günlük davranışlarda mükemmellik hissi uyandırmak
• Vücudun uygun bakımı, kullanımı ve egzersizini öğrenmek
• Doğal dünyayı takdir etmek, içindeki yerimizi ve sorumluluğumuzu görmek
• Sessizliğe değer verme ve düzen duygusuna sahip olmaktan gelen netliği bulmak

Törelere göre İslâmiyet’ten önceki Türk toplumlarında genelde toplumsal hedefler, gelenek ve göreneklerden yani töreden oluşur. Bunlar;
• cihan imparatorluğu kurma
• hakan ve hatuna itaat etme
• yiğit, cesur, adil, iyi, güzel vb. olma
• anaya, babaya, büyüğe saygı gösterme, küçükleri koruma ve sevme
• hayvanları ve bitkileri tanıma ve koruma
• bağımsız yaşama
• yoksulun ve güçsüzün yanında olma ve onlara yardım etme
• dayanışma, danışma, paylaşma, bilge olma, sözünü tutma
• Türk yurdunu, milletini, töresini her ne pahasına olursa olsun koruma, yüceltme
• at binme, kılıç, ok, yay vb. en iyi şekilde kullanmadır.

İslamiyet öncesi Türk toplumunda:
• Eğitim felsefesi büyük ölçüde yaşam biçimleri gelenek, görenek ve törelerinden etkilenmiştir.
• Toplum,göçebe olduğundan dolayı, yerleşik okul kurumu yoktur.
• Eğitim ortamı ve sınama durumları, gerçek yaşamdır.
• Eğitim doğacılık (natüralizm) felsefesi akımına uygundur.

Eflatun, Aristo ve Yeni Eflatunculukla İslâmiyet’i birleştirmeye çalışan ilk Türk-İslâm filozofudur.

Fârâbî’ye göre üç tür eğitimci vardır. Bunlar; aile reisi, öğretmen ve devlet başkanıdır. Aile reisi, ailenin içindekileri; öğretmen, çocuk ve gençleri; devlet başkanı milleti eğitir. O’na göre bir eğitici de iki tür nitelik bulunmalıdır. Bunlar doğuştan gelen ve sonradan kazanılan niteliklerdir. Doğuştan gelenler; beden, zekâ, bellek, güzel konuşma, öğrenme ve öğretme sevgisi, yeme, içme ve kadına düşkün olmama, doğruluğu sevme, yumuşak huy, azim ve irade sahibi olmadır. Sonradan kazanılanlar ise, bilgelik, bilginlik, aklını kullanabilme, toplumun yararını gözetme, iyi bir öğretici olma, güçlüklere ve yorgunluğa dayanmadır.