EĞİTİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 9

Liberaller eğitim politikalarında akademik özerkliğe, öğrenme ve öğretme özgürlüğüne özel bir anlam ve önem verirler. Öğretmenlerin öğretme, öğrencilerin öğrenme hakkı vardır. Öğretmenler öğrenmeyi kolaylaştıran bir sınıf atmosferi yaratmakla görevlidirler. Öğrenimi engelleme başkalarının öğrenme hakkını engellemektir. Sağlanması zor olmakla birlikte, okullar siyasal ideolojiden uzak tutularak liberal yurttaş yetiştirecek işlevler, değerler, davranışlar yöntemler yükleyerek bir denge oluşturmalıdır (Kale, 2009, ss. 335-336).

Realist felsefenin öğretim programının amaç boyutunda şu görüşlere yer verilebilir. Realist eğitimde genel amaç, bireyin topluma uyumunu sağlamaktır. Bu bağ­lamda yeni kuşaklara kültürel mirası aktarmak, insanı toplumsal yaşama hazırla­mak, mutlu ve erdemli kılmak bu temel amacın alt amaçları olarak sıralanabilir. Doğru cevap C'dir.

Materyalist felsefenin eğitime bakışının temeli eğitimin sınıfsal ve maddi özünün bulunduğu görüşüne dayanır. Eğitim etkinliklerinde kuram-uygulama bütünlüğü olmalıdır. Eğitim üretim için ilkesine bağlı olarak okul bir endüstri kurumu olmalıdır. Bireylerde kollektif bilinç oluşturulmalı ve üretime yönelik çalışma alışkanlığı geliştirilmelidir

Natüralist felsefe ve öncüllerinin eğitim alanına etkilerini “insan için, insana göre ve doğaya uygun” sloganlarıyla anlatmak olanaklıdır. İnsanı odak alması, doğanın işleyiş ve duyarlılığını yaşama ve eğitime uyarlanması bağlamında Naturalist felsefe eğitim alanına önemli katkılar sunmuştur.

Pragmatist eğitimde bireyle­re toplumsal yaşamda işe yaracak, işleri kolaylaştıracak bilgi, beceri ve tutumların edinilmesi amaçlanır. Eğitim programının temel amacı, bireyi yaşama hazırlamalı­dır. Pratik yönü, gözlem ve deneye ağırlık veren bir felsefe olmasından ötürü öğre­tim süreçleri uygulamaya yönelik etkinlikleri içerir. Öğreten merkezli olmak yerine bütüncül öğrenen merkezli bir anlayış egemendir. Öğretim süreci, “yaparak öğren yaptırarak öğret” ilkesiyle bireysel farklılıkları da gözeten bir anlayışa sahiptir. Doğru cevap B'dir.

Pozitivist felsefenin eğitim alanına etkileri hem program hem de yönetim boyutlu gelişmiştir. Eğitim alanının bilim olarak gelişmesi, araştırma ve geliştirme çabalarının eğitim alanına uygulanması program boyutlu kimi katkılardır. Yönetim alanında ise, eğitim yönetim alanında bilimselliğin egemenliği ve buna bağlı olarak klasik yönetimin kimi uygulamalarının eğitim kurumlarına uygulanması bu katkıların bazılarıdır (Fırat, 2006, s. 44). Norm kadro uygulamaları, kural ve düzenlemeler yapılarak yasa temelli bir sistemler kurulması ve meslek elemanı seçiminde nesnellik gibi uygulamalar bu yine yine eğitim yönetimi alanına yönelik katkılar olarak tanımlanmaktadır.

Egsistansiyalizm, Türkçedeki karşılığı Varoluşçuluktur. İnsanı merkeze alan, insanın yabancılaşmasına karşı özgürleşmesini amaç edinen bir felsefi akımdır. Fel­sefenin arkesi (tözü) tek tek insandır ve en öne çıkan temsilcileri, Frederick Nietzsche, Karl Jasper ve Jean Paul Sartre’dır. Doğru cevap D'dir.

Postmodern anlayışa göre:

• Görecelik, eklektik yaklaşım ve merkezi kontrolün kalkması eğitimin belirli amaca göre çalışması kimi zorluklar çıkarmaktadır. • Eğitimde medyanın rolünün değişmesi ve önem kazanması öğretmenin ve kalıpçı öğretim programının etkisini azalmaktadır. • Okuryazarlık tüm medyanın okuryazarlığına yönelmiştir. • Yeteneğe göre eğitim yapılmalıdır. • Kitle eğitiminden kişiselleşmiş öğretime, tek öğretimden çoğulcu öğretime, katı programlardan esnek programlara, öğretmenin program başlatma ve yöneltmesinden, öğrencinin başlatmasına ve grup planlamasına, bağımlı içerikten, bağımsız içeriğe geçiş sağlanmalıdır.

Liberal felsefeye göre eğitim sistemlerinin amacı özgür ve “ekonomik” bireyi yetiştirmek olmalıdır denilebilir. Liberal eğitimin genelinde Prens Sabahattin’in “birey toplum için değil, toplum birey içindir” biçiminde açıkladığı anlayış ege­ mendir. Bu bağlamda bireyci sosyolojinin girişken, kendine yeten, özgür davranan birey yetiştirmeyi amaçladığı açıktır. Doğru cevap D'dir.

Türkiye’de Cumhuriyetin ilk yıllarında eğitim sisteminin oluşturulmasına etki eden en temel anlayış “yeni ulus devlet”in kurulmasıdır. Bu bakış açısı uzun yıllar eğitim sistemini etkilediği görülmektedir. Türkiyede erken cumhuriyet biçiminde tanımladığımız Cumhuriyetin ilk yıllarına damgasını vuran düşünsel bakış açısının eğitime bakışı Mustafa Kemal’in görüşlerinde kendini bulmaktadır. Mustafa Kemal’in temel bakışına bağlı olarak eğitim alanına yansımaları ve eğitime felsefi etkileri şu biçimde aktarılabilir. Öncelikle çağdaş bir ulusal devlet yaratılması amacı eğitimin milli olmasını doğurmuştur. Bir başka temel nitelik ise eğitimin işevuruk ve uygulamalı olması istemidir. Laiklik ve bilimsellik bir başka nitelik olarak görülmektedir. Mustafa Kemal düşünce sistematiği içinde sorunların akılcı gerçekçi, bilimsel ve insancıl çözme yaklaşımı egemendir. Bu bakışa göre de Mustafa Kemal’in yaşam ve eğitim görüşü baskın bir biçimde rasyonalist, pozitivist ve hümanist bir içerik taşımaktadır denilebilir.

Pozitivizme göre epistemolojik açıdan şu özellikler söylenebilir. Bilgiler olgu­lara dayanmalıdır ve aprioridir. Kanıtlanmayan, olgulara dayanmayan bilgilerin geçerliliği yoktur. Özellikle mantıkçı pozitivistler bilimsel bilginin deneyime da­yalı olmasını savunmuşlardır. Pozitivizm olgularla des­teklenen ve olgularla ilgili verilere dayanan bilginin en sağlam bilgi olduğunu ileri süren yaklaşımdır. Doğru cevap E'dir.

Genel olarak bakıldığında Türk Eğitim Sisteminde baskın olarak belirli bir ide­oloji aktarımı ile idealist felsefe başattır. Çevreye uyum ve kültürel davranışların kazandırılması ile realist felsefe etkinlik kazanmaktadır. Pozitivist felsefenin etkisi oldukça geniş olmakla birlikte kültürel değişim ve etki ile postmodernizmin etkisi yaygınlaşmaktadır. İdeolojik tercihler ve tarihsel gerçekliklerin bir etkisi olarak eğitim sisteminde materyalist felsefe reel olarak etkisizdir. Ancak bir çalışma alanı olarak bu felsefenin üst öğretim kurumlarında değinildiği söylenebilir. Doğru cevap D'dir.

Günlük yaşamda yüce amaçlar için kendini adama ya da adanma anlamıyla kullanılan felsefi akım idealizmdir.

Numaralandırılmış yerlerde sırasıyla Realizm- Pragmatizm- Varoloşçuluk- İdealizm felsefe akımları gelmelidir?

Değerlerin sürekli değişim içinde olduğunu öne süren, gerçeğin, insan çevre ile etkileşimi içinde yaratıldığını belirten ve insan değerlerinin, insan tercihlerinin sonucu olduğu ve göreceli olduğunu ileri süren felsefi akım pragmatizmdir.

Ontolojik açıdan arkenin madde ile maddedeki çelişkinin doğurduğu sürekli devinim olduğunu öne süren toplumsal olguların nedeninin madde olduğunu ve değişimin kaçınılmaz bir olgu olduğunu savunan ve bu değişimin de tez, antitez ve sentez sürecinden oluştuğunu ileri süren felsefi akım materyalizmdir.

Auguste Comte’un 19. yy. da ortaya attığı düşüncelerle yapılanan ve ana iddiası metafiziğin hiçbir değeri olmadığı iddia eden felsefi akım pozitivizmdir.

Postmodern felsefe açısından öğretim programlarının içeriğinde Çok yönlülük, çok kültürlülük, bir bakıma düzensizlik bulunmaktadır.

Öğretme ve öğrenme sürecinde; öğrencilerin doğuştan getirdikleri yetilerinin farkına varmalarının sağlanmasını amaçlayan, sosyal bir kurum olarak okulun, öğrencilere bilmeleri, paylaşmaları ve kişiliklerini belirlemeleri için kültürel mirası oluşturan değerleri öğretmeyi öngören felsefi akım idealizmdir.

Türk eğitim sisteminin sürekli nüfus baskısı altında olması, bir üst öğretim basamağın sınavına hazırlık kaygısı, sistemi hangi esasici anlayışa sürüklemektedir.