EĞİTİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 14

Eğitimin felsefi açıdan ele alınışında eğitimin dış görünüşü, eğitimin içeriği ve kullanılacak dil olmak üzere üç öğe üzerinde durulur. Eğitimi içeriği boyutunda eğitimi yönlendiren ilkeler, temel çıkış noktaları, düşünceler, idealler, eğitim ütopyaları, eğitim tasarımı ile ilgili konular söz konusudur. Dolayısıyla Milli Eğitimin Temel İlkeleri eğitimin felsefi açıdan ele alınışında eğitimin içeriği boyutu ile ilgilidir. Doğru Yanıt B seçeneğidir.

Eğitim felsefesi, farklı disiplin ve yaklaşımların eğitim alanına uyarlanmasında birliktelik sağlar. Ayrıca eğitim felsefesi; sosyal, siyasal yapı ve eğitim programı uyuşumunun sağlanmasına katkıda bulunur. Soruda ekonomik ve sosyal yapıda benimsenen liberal ve bireyci anlayışa uygun bir eğitim programının temellendirilmesi üzerinde durularak bütüncül bir yapının oluşturulması ifade edilmektedir. Doğru Yanıt E seçeneğidir.

Daimicilikte öğretim programında, insan yaşamındaki evrensel ve tekrar eden konulara önem verilmeli, aklı geliştirecek düşünsel konuları içermeli ve mantıksal bütünlülük olmalıdır. Bu konuların öğretilmesinde ezberleme, mantık yürütme, tümdengelim gibi yöntemler kullanılmalıdır. Ölçme sistemi aklı kullanılmasına dayandırılarak elitist anlayış doğrultusunda seçici olmalıdır. Tarık öğretmenin benimsediği eğitim anlayışı daimiciliği yansıtmaktadır. Doğru Yanıt A seçeneğidir.

Daimicilik önceden var olan bilgiye odaklanırken; esasicilik kültür aktarımına odaklanmıştır. Öğretim süreçlerinde daimicilik tümdengelimi, esasicilik tümevarımı kullanmaktadır. Esasicilikte beceri kazandırma ön planda ve ölçme içeriğin yansıtılmasına dönükken; daimicilikte bilgilerin var olan keşfedilmesi ve ölçmede akıl yürütme durumlarının ortaya çıkarılması hedeflenmektedir. Ancak her ikisi de içeriği öğrenme süreçlerinin merkezine yerleştirmektedir. Doğru Yanıt E seçeneğidir.

Esasicilik, öğrencinin serbestîsine karşıt olması bakımından özgürlük karşıtı görülür. Durağan olması ve sosyal bilimlere gereken önemi vermediği noktalarında da eleştirilir

İlerlemecilik felsefesine göre öğretmen öğreticilikten çok rehberlik görevi yüklenmektedir. Öğretmen sınıf­ta demokratik ve işbirliğine dayalı bir öğrenme ortamı oluşturma görevi yüklenir. Yeniden oluşturmacılık felsefesinde de öğretmen, demokratik tutumlara sahip olmalı, öğrencileri demokratik bir biçimde değişime hazırlamalıdır. Bu bağlamda ilerlemecilik ve yeniden oluşturmacılık eğitim felsefelerinde öğretmene yüklenen görevler birbirine benzer olarak öngörülmektedir. Doğru Yanıt C seçeneğidir.

En yalın haliyle pragmatizme göre doğrunun ölçütü yarardır ve yararlı olan şey doğrudur. İlerlemicilik felsefesine dayalı eğitim sistemlerinde içeriğin ve konuların belirlenmesinde bireysel ve toplumsal yararın gözetilmesi pragmatizm ve ilerlemecilik ilişkisini ortaya koyan bir durumdur. Doğru Yanıt D seçeneğidir.

Yeniden oluşturmacılık, felsefesi diğer eğitim felsefelerinden temel farklılığı gelişmeci değil, değiştirmeci olmasıdır. Yeniden oluşturmacılık gelişme değil bir “atlama”dır. Bu akıma göre batı uygarlığının düştüğü bunalımdan kurtulması için toplumun var olan değerlerinin yeniden yorumlanması kaçınılmaz bir zorunluluktur. Buna göre yukarıda verilen ifade yeniden oluşturmacılığın temel özelliği olan değiştirmeciliğine vurgu yapmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Politeknik eğitim şu temel ilkeleri benimsemektedir:
• Uygulama ve kuram arasındaki bütünlük sağlanmalıdır.
• Okul bir endüstri kurumu gibi üretim merkezi olmalıdır.
• Kolektif bilincin oluşturulması için birlikte çalışma ve üretimde bulunma etkinliklerine yer verilmelidir.
• Kişilik eğitimi önemsenmelidir.
• Diyalektik akıl yürütme öğretilmelidir.
• İdeolojik eğitim yapılmalıdır.
• Beden ve sanat eğitimi yapılmalıdır.
• Politeknik eğitimde ölçme ve değerlendirme öğrencinin diyalektik akıl yürütmenin kullanıp kullanmadığının, üretime katkısı, kolektif çalışma gücü ve topluma katkısı gibi konuları içermelidir.

Buna göre; ideolojik eğitim, diyalektik akıl yürütme ile kuram ve uygulama bütünlüğü politeknik eğitimin ilkeleri arasında yer almaktadır. Mutlak gerçekliklerin aktarılması ile her yerde aynı tip eğitimin verilmesine dayalı evrensel ve değişmez anlayışı ise daimicilik felsefesinin özellikleri arasında yer almaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Farklılıkların ve çoğulculuğun kabullenilmesi, mutlak değerler yerine yoruma açık seçeneklerin konulmasına olanak verilmesi, tek mutlak doğru egemenliğine karşı olunması, görecelilik, eklektik düşünce, teknoloji aracılığı ile güçlü bilgi aktarımı, bilgilendirme, öznellik ve öznenin yükselişi postmodernizmin eğitim alanıyla da ilgili kimi özellikleridir. Mutlak doğru egemenliğine karşı olması ve göreceliğin olması III ve IV yanlış bilgilerdir.

İdealizm genel anlamda ülküyle belirlenmiş olan ve bu ülküye çıkar gütmeden bağlı kalan yaşam biçimi ve dünya görüşü anlamına gelir. Zihinsel ya da ruhsal gerçeğe önem veren düşünce sistemi ya da dünya görüşüdür.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

İdealist felsefede doğrudan bir eğitim tanımı bulunması oldukça güçtür. Bununla birlikte, idealist felsefeye göre eğitim, genel bir yaklaşımla önceden varolan yani apriori olan bilginin aktarılması değerler açısından da ideal varlığa ulaşmak için idealin tekrarı biçimin de betimlenebilir. Eğitim, insanın zihinsel süreçlerinin geliştirilmesidir. Entelektüel eğitim önemlidir. Bu felsefeye göre insan, özgür iradelidir, kişi kendi düşüncelerini gözden geçirerek gerçeğe ulaşabilir. Eğitim, bireyi, iyi, doğru ve güzele teşvik etmeli; insanın doğuştan getirmiş olduğu kimi yetenekleri ortaya çıkarmaya çaba göstermelidir.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Değişik dönemlerden realist felsefenin kimi öncülleri, Fransa’da Descartes, Hollanda’da Spinoza, Almanya’da Leibniz sayılabilir.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Pragmatizme göre eğitim, bireyleri ehliyetli, güçlü ve verimli kişiler olarak yetiştirmek için yapılan toplumsal bir iştir. Bu süreçte birey ile toplumun işbirliği içinde çalışmaları esastır. Pragmatistlere göre istendik davranışların ölçütü, ehliyet, güç, verimlilik, işbirlikli çalışma, problem çözme, yaşantı ve bilginin göreceliğidir.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

(Pragmatik felsefede) Okul bu işlevleri yerine getirirken demokrasi ve katılım işgörülerine yer vermesi amaçlanır. Demokratik sınıf ortamı, öğrencinin aktif biçimde derse katılımını sağlayan etkinliklerin oluşturulması ile bireyin gelişimi amaçlanır. Okul yaşama hazırlık değil, yaşamın kendisidir.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Egsistansiyalizmin, Türkçedeki karşılığı Varoluşçuluktur. İnsanı merkeze alan, insanın yabancılaşmasına karşı özgürleşmesini amaç edinen bir felsefi akımdır. Felsefenin arkesi (tözü) tek tek insandır ve en öne çıkan temsilcileri, Frederick Nietzsche, Karl Jasper ve Jean Paul Sartre’dır. Varoluşçu felsefeye göre eğitim bireyi yaratmalı, özgürlüğü geliştirmeli, bu konudaki gizli ve açık baskıları belirlemeli ve etkisizleştirmelidir. Amaç bireyin uyumlaştırılması değil, özgürleştirilmesi olmalıdır.

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Pozitivizm, olguculuk, modern bilimi temel alan batıl inançları ve metafiziksel spekülasyonları reddeden bir felsefi akımdır. Pozitivizm anlayışta sadece fiziksel veya maddi dünyanın gerçeklerine dayanan bilim anlayışı vardır. Pozitivizm Auguste Comte’un 19. yy. da ortaya attığı düşüncelerle yapılanır.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Öğretim basamaklarına göre ise, okulöncesi eğitime geç geçilmiş olması bu alanda hem niceliksel hem de niteliksel sorunların birikmesine neden olmuştur. Bununla birlikte çocuğa görelik, yaşamla iç içelik gibi nitelikleri nedeniyle Türkiye’de okulöncesi eğitim pratik açıdan yaşamla en çok uyumluluk gösteren bir kademedir. Oyun, okul, aile ve çevre işbirliği nitelikleri nedeniyle yer yer pragmatizm, yer yer realizm ve natüralizm etkileri sistemde görülmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Eğitim felsefesi, eğitimin gerçekleştirilmesinde farklı alanlar arasında eşgüdüm sağlayarak bütüncül bir yaklaşım sağlar. Eğitim felsefesi, farklı disiplin ve
yaklaşımların eğitim alanına uyarlanmasında birliktelik sağlar. Eğitim; planlama, yönetim ve değerlendirme boyutlarıyla karmaşık bir süreçtir. Eğitim felsefesi bu bağlamda ‘kılavuz liderlik’ işlevi yüklenir. Örneğin amaç, içerik, süreç ve değerlendirme birlikteliğini sağlanması için yol göstericidir. Ayrıca eğitim felsefesi; sosyal, siyasal yapı ve eğitim programı uyuşumunun sağlanmasına katkıda bulunur. Eğitim felsefesi eğitimin amaçlarını etkileyen ve belirleyen etkenlerden biridir. Eğitimin amaçlarının sisteme yön veren sosyal, ekonomik ve siyasal süreçlerden soyutlanması olanaksızdır. Amaçlar, özleri gereği okulların sosyal rolleri ve çocukların gereksinimleri açısından bir eğitim felsefesini yansıtır

Türkçede değişmezcilik ya da kökleşik görüş adlarıyla da anılır. Daimicilik felsefesi daha çok idealist ve realist felsefeden
etkilenmiştir. Eğitim felsefeleri içinde en tutucu, gelenekçi ve esnek olmayan felsefe olarak bilinir