EĞİTİM FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 12

Genel olarak formel eğitimin planlı, programlı bir amaç doğrultusunda belirli bir mekânda uzman kişilerce yapılması amaçlanır (Şimşek, 2008, s. 5). Eğitim alanında amaçlı, düzenli ve sistemli çalışılması zorunluluktur. Bu bağlamda eğitim felsefesi program geliştirme sürecinde amaçların temel sayıltılarının açıklığa kavuşturulması, aday amaçları belirlenmesi ve değiştirilmesi ile amaç iç ve dış tutarlılıklarını değerlendirilmesi ve amaçların önem sırasına koyulması konularında eğitim alanına katkıda bulunur. Bu sebeple, doğru cevap B şıkkıdır.

Tüm seçenekler eğitim felsefesinin işlevlerinden birine karşılık gelmesine rağmen soruda dile getirilen konu eğitim felsefesinin eğitimin işlevlerinin ne olacağını belirlemesine dairdir. Dolayısıyla, doğru cevap C şıkkıdır.

Türkçede değişmezcilik ya da kökleşik görüş adlarıyla da anılır. Daimicilik felsefesi daha çok idealist ve realist felsefeden etkilenmiştir. Eğitim felsefeleri içinde en tutucu, gelenekçi ve esnek olmayan felsefe olarak bilinir (Wiles ve Bondi, 2002, s. 64). Bu görüşe göre bütün zamanlar ve toplumlarda gerçeğin yapısı değişmemektedir. Bu nedenle Daimiciler geçmişe dönerek insan doğası, gerçek, bilgi, erdem ve güzellik gibi evrenin değişmeyen görünümlerini öne çıkarırlar (Erden, 1998, s. 128). Genelde yeni kuşağın davranışlarının iyi, güzel ve doğru olmadığı ileri sürerler. Bu nedenle eğitimde kültürel değerlerin aktarımının son derece önemli olduğunu savunurlar. Daimicilik felsefesine dayanan eğitim sistemleri konu ve içerik açısından şu nitelikleri göstermektedir. Konular ve içerik genelde yapıyı koruyan önceden belletilmiş apriori bilgilerin aktarılmasını amaçlayan içeriklere sahiptir. Sınıf ortamında gerçeklerin değil, ideal olanın sunulması ve öğrencilerin akıllarını ve iradelerini geliştirme olanaklarının yaratılması savunulur. Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır.

Daimicilik felsefesine dayanan eğitim sistemleri öğretme-öğrenme süreci ile öğretim ilke ve yöntemleri bağlamında şu nitelikler ifade edilebilir. Programların uygulanmasında kullanılabilecek ideal yöntemler; ezberleme, mantıklı akıl yürütme, güçlü irade kullanımı, anımsama, sözcük kullanma ve tümdengelimdir. Dolayısıyla, doğru cevap D şıkkıdır.

Esasicilik felsefesine dayanan eğitim sistemleri konu ve içerik açısından şu nitelikler öne çıkmaktadır. Öncelikle derslerin başat kültürel değerlerle donanık olması amaçtır. Üzerinde anlaşılmamış, çözülmemiş konular içerikte yer almamalıdır (Fidan ve Erden, 1994, ss. 123-124). Esasiciler okuma, yazma, matematik ve toplumsal davranış bilimleri gibi derslerin bir insanı en iyi donanımlı varlık durumuna getirdiğini savunurlar (Sarpkaya, 2007, s. 174). Esasiciler daimiciler gibi içeriğin öğretim süreçlerinin merkezine almayı önermekle birlikte salt klasiklerin okutulması gibi bir anlayışları bulunmamaktadır. Bu bağlamda bilgilerin gerçeğe uyarlandığı ölçüde bir işlevi bulunabilir (Alkan, 1983, ss. 35-36). Dolayısıyla, doğru cevap E şıkkıdır.

İlerlemeciliğin şu temel ilkelere dayandığı söylenebilir (Sarpkaya, 2004, s. 165; Sözer 2004, s. 89; Arslan, 2002, ss. 260-262):

• Eğitim amacı bireyi yaşama hazırlamak değil; eğitim sürecinin yaşamın kendisi olmasıdır.

• Öğrenme süreçleri çocuğun ilgileriyle ilişkili olmalıdır. Problem çözme yoluyla öğrenme izlenmelidir.

• Öğrencilerin eğitim etkinliklerinin merkezinde yer almaları amaçlanır.

• Anlamlı bilgi, kendisiyle bir şey yapılabilen bilgidir.

• Bireyin gelişimine en uygun ortam demokratik ortamdır.

• Öğrenci eleştiri ve özeleştiriye açık yetiştirilmeli ve eğitim süreci demokratik olmalıdır.

• Öğretimin amaçları öğretme ve öğrenme süreçleri öğrencilerin çıkar ve ilgilerine göre oluşturulmalıdır.

• Öğretmenin görevi yönlendirmek değil, öneride bulunmaktır. Öğretmen eğitim sürecinde rehberlik, yol göstericilik ve kılavuzluk rolleri yüklenir.

• Okul bu havayı yaşatacak biçimde düzenlenmelidir.

• Okul rekabetten çok; iş birliğini teşvik edici olmalıdır.

Yukarıda ifade edilen temel ilkeler perspektifinde ilerlemeciliğin

Dolayısıyla, doğru cevap B şıkkıdır.

Yeniden oluşturmacılık felsefesinin temel çıkışı şimdiye değin geliştirilen yaklaşımlara yönelik yaptığı şu eleştirilerde odaklaşmaktadır (Alkan, 1983, 39; Tozlu, 2003, s. 52):

• Geleneksel olarak tüm yaklaşımlar eğitimi psikolojik yaklaşımla ele almışlardır. Böylesi bir anlayış eksiktir ve eğitim antropolojiye dönük olmalıdır.

• Ayrıca eğitime sürekli aktarmacılık işlevi yüklenilmesinden ötürü toplumun ve bireyin yaratıcılığından yeterince yararlanılmamaktadır. Aksine, eğitimin bir bakıma toplumsal ve bireysel kazanım odaklı olması beklenmelidir.

• Toplum sürekli değişim içindedir. Dinsel, kültürel, ekonomik, sosyal vb. tüm alanlarda sürekli değişim bulunmaktadır.

• Temelde dayanılacak hiçbir mutlak gerçeklik yoktur. Bu görüşten hareketle temel çıkış toplumun kültürel ve sosyolojik yapılandırılması amaçlanmalıdır.

Dolayısıyla, doğru cevap B şıkkıdır.

Politeknik eğitim şu temel ilkeleri benimsemektedir (Sönmez, 2006, ss. 79-80, 108):

• Uygulama ve kuram arasındaki bütünlük sağlanmalıdır.

• Okul bir endüstri kurumu gibi üretim merkezi olmalıdır.

• Kolektif bilincin oluşturulması için birlikte çalışma ve üretimde bulunma etkinliklerine yer verilmelidir.

• Kişilik eğitimi önemsenmelidir.

• Diyalektik akıl yürütme öğretilmelidir.

• İdeolojik eğitim yapılmalıdır.

• Beden ve sanat eğitimi yapılmalıdır.

• Politeknik eğitimde ölçme ve değerlendirme öğrencinin diyalektik akıl yürütmenin kullanıp kullanmadığının, üretime katkısı, kolektif çalışma gücü ve topluma katkısı gibi konuları içermelidir.

Dolayısıyla, doğru cevap C şıkkıdır.

Tarihsel olarak felsefe terimini ilk  Pytagoras kullanmıştır.

Felsefenin ne olduğunu ortaya koyan görüşlerden biri "İnsanı iyiye, doğruya ve güzele yönelten bir düşünce biçimi"dir.

Günlük yaşamda olay ve olgulara bakışımızda tümevarım ve tümdengelim gibi mantık yürütme tekniklerinden yararlandığımızda felsefenin “Akılcı incelemeye ve yaratıcı düşünceye dayalı bir yöntem olma” özellik ve işlevinden yararlanmış oluruz.

Etik ve estetik faksiyolojinin  hangi uğraş alaının konularıdır.

Felsefenin, “Ruh ve madde diye iki ayrı nesne varsa bunların nitelikleri ve birbirleriyle ilişkisi nedir? Evrende olup bitenlerin belli bir amacı ve bütünlüğü var mıdır? Doğa yasaları denen zorunlu ilişkilerin varlık nedeni nedir?” sorularına yanıt arayan uğraş alanı ontolojidir.

“Yaygın bir ifadeyle bilimsiz felsefe sağır ve dilsiz; felsefesiz bilim ise kördür” anlayışı, bilim felsefe arasındaki “Bilim ve felsefe birbirlerinden tümüyle kopuk değil; sıkı bir ilişki içinde­dir.”  bağlamını açıklamaktadır.

Yeterliliğin önemli olması eğitim felsefesinin bir özelliğidir.

Bilgi kaynağının olgular olduğunu savunan akım positivizmdir

Belirtildiği gibi felsefeyi tek bir tanımla açıklamak oldukça güçtür. Felsefenin ne olduğunu ortaya koyan şu üç görüş ise yaygın olarak kabul görmektedir.

1. Felsefe insanın niteliğini, dünyanın yapı ve işleyişini anlama çabasıdır.
2. Felsefe gerçeği bulma ve öğretme yolunda bir bitmeyen derinleşmedir.
3. Felsefe insanı iyiye, doğruya ve güzele yönelten bir düşünce biçimidir.

Ontoloji varlık bilgisi, varlık sorunu ya da varlık fel- sefesi adlarıyla da bilinir. Varlığı kendinde ele alarak kaynağını, özünü, nitelik ve kategorilerini ele alan felsefe dalıdır. Ontoloji varlığı, mik- ro-makro boyutlarda, nicelik, nitelik açısından somut, soyut planlarda ele alan oluşum ve içerik açılarından inceleyen felsefi bir çalışma alanıdır

Mantık (Logic): Yunanca logike sözcüğünün karşılığında kullanılan mantık, düşüncelerin düşüncelerle doğrulanması anlamına gelmektedir. Sözlük karşılığı olarak önermelerin tutarlılığı ile çıkarımların geçerliliğini belirleyen kuralları konu edinen bilim alanıdır. Günümüzde günlük yaşamda mantık kavramı tutarlı ya da doğ- ru düşünme, us (akıl) yürütme gibi özellikleri içinde bulundurur. Düşünme ise önermeler arasında bağ kurarak bilinenden bilinmeyeni elde etme süreci ve bu sürecin sonunda oluşan üründür.

Bilim gerçeği parçalara ayırarak incelerken felsefe gerçeği bir bütün olarak ele alıp inceler: Bilim çalışma konularını tek tek parçalara ayırarak incelerken, felsefenin konulara daha bütüncül bakması temel ilkedir. Örneğin, sosyoloji toplumu, kimya maddelerin organik ve inorganik yapılarını, tarih toplumların geçmişlerini, psikoloji insan davranışlarını inceler. Buna karşılık belki de gerçek bunların bölünmez bir bütünüdür. Bilim bütünle ilgilemezken felsefe bütüne bakmayı amaç edinmiştir. Gerçeği oluştururken bilim elde edilenleri ölçerek bir sonuca ulaştırır ve günlük yaşam ve gelecek için kullanır, faydacıdır. Buna karşılık felsefenin bilim gibi pratik çıkar ya da yarar düşüncesi yoktur.