EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ

Bireysel yaşantı, gelenek ve otorite biçimindeki bilgi kaynaklarından elde edilen bilgiler, aynı durum için öznel yorumları ve zıtlıkları içerir. Oysa bilimsel araştırma; sistematik veri toplama, analiz etme, yorumlama ve rapor etme süreçlerini içerir. Bu nedenle bilimsel araştırmalar sonucunda elde edilen bilgilerin; nesnel, evrensel, doğrulanabilir ve denetlenebilir olduğu söylenebilir.

Değerlendirme araştırmaları, bir programın etkililiği hakkında karar vermek amacıyla yapılan araştırmalardır. Buradaki amaç, program hakkında karar verme konumundakilere bilimsel araştırma sonuçlarına dayalı farklı seçenekler sunmaktır. Değerlendirme araştırmalarında, daha yerel ve özel bir durum ya da farklı program türleri üzerine odaklanılır. Değerlendirme araştırmalarında, en az iki program ya da etkinliğin değerlendirilmesi amacıyla veriler toplanır. Bu verilere dayalı olarak etkinliğin devam edip etmemesine karar verilir.

Bir araştırmanın deneysel olarak adlandırılabilmesi için şu özellikleri taşıması gerekir:

Fenomolojik araştırmalar, olgubilim araştırmaları olarak adlandırılır. Olgular; yaşadığımız dünyada olaylar, deneyimler, algılar, yönelimler, kavramlar ve durumlar gibi farklı biçimlerde karşımıza çıkabilmektedir. Bu nedenle olgularla yaflamda sıklıkla karşılaşılır. Ancak her zaman karşılaşılan olgular tam olarak anlaşılmayabilir. Örneğin teknoloji, günlük yaşamımızın ayrılmaz bir parçası durumuna gelen bir olgudur. Bu nedenle ev ortamında bilgisayarın çocukların günlük yaşamındaki yeri, fenomolojik araştırma yaklaşımıyla araştırılabilir.

Bilimsel araştırma sürecinin aşamaları, aşağıdakı başlıklar altında incelenebilir:

Anket, göreceli olarak hazırlanmasının kolay olması ve kısa sürede çok sayıda bireye ulaşma olanağı sağlaması açısından sosyal bilim araştırmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Anket aracılığıyla bireylerin şu özeliklerine ilişkin bilgi toplanır:

Gözlem, yapıldığı ortama göre doğal gözlem ve denetimli gözlem; araştırmacının katılımına göre katılımcı gözlem ve katılımsız gözlem; gözlemin süresine göre ise sürekli ve aralıklı gözlem biçiminde sınıflandırılabilir.

Yapılandırılmış görüşmede görüşmenin tüm aşamaları önceden planlanır. Görüşme sırasında bu plan dışına çıkılmaz, görüşme sırasında görüşülen bireyden kaynaklanan davranışsal ipuçları üzerine odaklanılmaz, görüşmenin yönü değiştirilmez. Bu nedenle yapılandırılmış görüşme oldukça sınırlıdır. Bu tür görüşmenin kayıtları yazılı ya da sözlü olabilir. Yapılandırılmış yazılı görüşme anket olarak da adlandırılır. Yapılandırılmış görüşmede amaç, görüşmeye katılanların verdikleri yanıtları karşılaştırmaktır. Aynı zamanda çok sayıda kişiden görüş almak istendiğinde tercih edilir. Araştırma konusuna ilişkin genel düşünce ve önerilerin belirlenmesinde yararlanılır. Diğer görüşme türlerine göre verilerin analiz edilmesi daha kolaydır. Önceden hazırlanan soruların katılımcılara aynı sıra ve biçimde sorulması gerekir ifadesi ise yarı-yapılandırılmış görüşmeye ait bir gerekliliktir.

Bilimsel araştırma sürecindeki veri toplama araçları: Araştırmacı, hangi türdeki verileri nasıl toplayacağını önceden belirlemelidir. Eğitim araştırmalarında kullanılan veri toplama yolları ve araçları arasında psikolojik testler (zekâ, yetenek, kişilik, ilgi, tutum, gelişim vb. ölçekler), gözlem, anket, görüşme, belgesel tarama sayılabilir.

Bilgi edinmenin kaynakları genelde; bireysel yaşantılar, gelenek, otorite ve bilimsel araştırma biçiminde sınıflandırılmaktadır.  Öğrencinin geçmiş yaşantılarına dayanarak problemi çözmeye çalışması, onun bilgi edinme kaynaklarından "bireysel yaşantılar"ı kullandığını göstermektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bilgi edinmenin kaynakları genelde; bireysel yaşantılar, gelenek, otorite ve bilimsel araştırma biçiminde sınıflandırılmaktadır. Otorite kaynaklı bilgi; bilginin bir konuda bilgili, deneyimli ya da yetkili olduğu kabul edilen bir kişiden elde edilmesidir. Bu soruda uzman görüşü alınması bilgi edinme kaynağı olarak otoritenin kullanıldığını göstermektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Araştırma kapsamında toplanan verilerin analiz edilmesi çözümleme sürecini ifade etmektedir. Ali topladığı verileri analiz ederek bulgulara ulaşmıştır. Bu durumda Ali bilimsel araştırma sürecinin çözümleme aşamasındadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Amacı kuram üretmek ya da kuramları sınayarak var olan kuramsal bilgilere yenisini eklemek olan araştırma türü temel araştırmalardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bir programın etkililiği hakkında karar vermek amacıyla yapılan araştırmalar değerlendirme araştırmalarıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Nicel araştırmalar, deneysel, bağıntısal ve betimsel olmak üzere üç türdedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bağıntısal modelle gerçekleştirilen bir araştırmada, araştırma probleminde yer alan iki ya da daha fazla değişkene ilişkin olarak örneklemdeki katılımcılardan veri toplanır. Toplanan verilerin istatistiksel tekniklerle incelenmesi sonucunda, değişkenler arasında bir bağıntı olup olmadığı belirlenir. Bireylerin özgüven düzeyleri ile akademik motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmek istendiği bir araştırma bağıntısal modelle gerçekleştirilecektir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bağımlı değişken üzerinde etkisinin olduğu düşünülen değişken bağımsız değişkendir. Bu örnekte olumsuz çocukluk yaşantıları bağımlı değişken olan problem çözme davranışları üzerinde etkisi olduğu düşünülen değişkendir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Nitel araştırmalar arasında, kuram oluşturma, etnografik araştırmalar, fenomenolojik araştırmalar ve durum çalışması araştırmaları bulunmaktadır.Durum çalışması nitel araştırma türlerinden birisidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Araştırma yönteminin belirlenmesi aşamasında hangi araştırma türü ve bu tür içinde hangi araştırma deseninin benimseneceği, araştırmaya hangi bireylerin katılacağı ve hangi ortamların kullanılacağı, araştırma verilerinin nasıl toplanacağı ve araştırma verilerinin nasıl analiz edileceği belirlenir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bilgi edinme kaynakları Bireysel yaşantılar, Gelenekler, Otorite, Bilimsel araştırmadır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.