EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ

Eğitim tarihi, eğitimsel geleneğin köklerini, geçmişteki toplumsal ortamın koşullarına göre değerlendirerek günümüze yansıtmaya çalışan bilim dalıdır.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Eski Yunan'da çocuklarla ilgilenen, onları gezdiren ve okula götüren kölelere "pedagog" denmektedir.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Orta Çağ’da Hristiyanlığın etkisiyle eski Yunan ve Roma’nın eğitim anlayışı değişmiştir. Kiliseler ve din adamlarının etkisiyle tüm Orta Çağ boyunca yaşamın tüm alanlarında olduğu gibi eğitimde de dini eğilimler egemen olmuştur.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

17. ve 18. yüzyıllarda, yöntem bilimin de katkılarıyla, doğa bilimleri hızlı bir gelişme göstermiştir. Bu yüzyıllar, yöntem çağı olarak kabul edilmektedir. Başta Descartes olmak üzere bu yüzyılın düşünür ve eğitimcileri özellikle “yöntem” üzerinde durmuşlarlardır.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Hunlarda mesleki eğitime önem verilmiş, el sanatları alanında önemli eserler ortaya konmuştur.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Selçuklu Devleti döneminde eğitime büyük önem verilmiştir. Medreseler, bu dönemde kurulmuş örgün eğitim kurumlarıdır.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Enderun Mektebi, saray, ordu ve hükümet işlerinde çalışacak yönetici ve devlet adamı yetiştirmek için saray içinde kurulan okuldur.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Orduda çağdaş eğitim kurumu açma girişimleri doğrultusunda; Hendesehane (Topçu Okulu), Mühendishane-i Bahr-i Humayun (Askeri Deniz Okulu), Tıphane-i Amire (Askeri Doktor Okulu) ve Mekteb-i Harbiye (Harp Okulu) gibi kimi okullar açılmıştır.

Doğru yanıt "C"seçeneğidir.

Savaşın olanca hızıyla sürdüğü 1921 yılında toplanan Maarif Kongresi ’nde ilk ve ortaöğretim kurumlarının programları ve ders konuları ele alınmıştır.

Onuncu ve On Birinci Milli Eğitim Şûralarından sonra, 1981 yılında çıkarılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kurulu Yasası, yükseköğretim kurumlarını aynı şemsiye altında toplamış, daha önce Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı öğretmen eğitimi veren kurumların tümü üniversitelerin çatısı altına alınmıştır.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Tarihin değişik işlevleri bulunmaktadır. Bu işlevler şöyle sıralanabilir (Öksüzoğlu, 1999, s.109): • Geçmişi ve bugünü anlama, sürekli bir akış içinde yaşadığımızı hissettirme, evrim kavramına ulaşma, neden-sonuç ilişkisini bulma • Toplumu çözümleme ve anlamaya yardımcı olma • Ulusal kimliği bilme ve ona sahip çıkma bilinci oluşturma

Eğitim tarihi: Eğitimsel geleneğin köklerini, geçmişteki toplumsal ortamın koşullarına göre değerlendirerek günümüze yansıtmaya çalışan bir bilim dalı.

Eski Yunan uygarlığı, Batı uygarlığının temeli ve esin kaynağı olmuştur. Nitekim “pedagoji”, eski Yunancadan günümüze ulaşan bir sözcüktür. Eski Yunan’da halk, köle ve asiller olmak üzere ikiye ayrılmıştı ve eğitim yalnızca asillere özgüydü. Asiller, söylev verme, güzel konuşma, oyun ve beden eğitimi gibi etkinliklerle uğraşırken öteki tüm işler kölelerce yapılırdı. Örneğin; çocuklarla ilgilenen, onları gezdiren ve okula götüren kölelere “pedagog” adı verilirdi.

Rönesans’la birlikte eski Yunan’daki kültür ve eğitim anlayışı yeniden canlanmış; yeni bir edebiyat, sanat, mimari ve fen gelişmiştir. Kültür ve düşüncede yeniden doğuş anlamına gelen Rönesans’la birlikte eğitimde din anlayışının etkileri azalmaya, kültür ve sanat ağırlık kazanmaya başlamıştır. Rönesans döneminde insan aklının üstünlüğünün vurgulanması, olay ve olguların daha akılcı yollarla incelenmesi girişimlerini başlatmıştır. İnsan aklı, yönünü daha çok doğa olaylarının aydınlanmasına çevirmiştir (Varış ve diğerleri, 1991, s. 159). Rönesans eğitiminin temel özelliği, bireyi ve onun bireysel gelişimini vurgulamasıdır (Erden, 2005, s.131). Rönesans döneminin eğitimdeki önemli özelliklerinden biri de insanların topluluklar halinde eğitilmesini bir gereksinim olarak vurgulamasıdır (Yılman, 2003, s.25). Rönesans döneminde, 1348 yılında Floransa’da ilk üniversite kurulmuş, özellikle matbaanın icadı, bu dönemin eğitim anlayışının yayılmasında etkili olmuştur. Rönesans düşüncesi, Orta Çağ’ın dogmatizmi ve iskolastik düşüncesine karşı çıkarak insana değer vermiştir. Bu dönemde Hollanda’da Erasmus’un ortaya attığı insancıl (hümanist) eğitim anlayışı, Avrupa ülkelerinde yaygınlaşmıştır

Eski Türklerde eğitimin özellikleri şöyle sıralanabilir: • Orta Asya’daki coğrafi koşullar, Türklerin yaşama biçimi ile eğitim anlayış ve uygulamalarını etkilemiştir. • Eski Türklerde eğitimde yiğitlik, cesaret, bilgelik, kahramanlık, itaat önemli değerler olarak benimsenmiştir. Eğitim yoluyla hem cesur hem bilge olan alp insan tipi yetiştirmeye önem verilmiştir. • Eski Türklerde çocukların eğitiminde töre önemli bir rol oynamıştır. Töre, çocukların güçlü ve iyi birer asker olarak yetiştirilmesini öngörmüştür.

Selçuklular, medreselerin yanı sıra ilköğretim düzeyinde de kurumlar açmışlardır. Küttap adı verilen bu kurumlarda okuma-yazma, aritmetik gibi temel bilgiler öğretilir ve din eğitimi gerçekleştirilirdi. Küttaplar genellikle camilere bitişikti.

Enderun Mektebi: Saray, ordu ve hükümet işlerinde çalışacak yönetici ve devlet adamı yetiştirmek için saray içinde kurulan okuldur. 1455 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulmuştur. Okul, 6 odadan oluşuyordu ve her oda, saraydaki değişik işlere eleman yetiştiriyordu. Programlarında resim, müzik, süsleme vb. kültür sanat etkinlikleri, spor etkinlikleri, protokol kuralları gibi etkinliklere yer veriliyordu. Enderun mektebi, pek çok devlet adamı, şair, yazar, mimar, kazasker vb. yetiştirmiş, 1909 yılında kapatılmıştır.

3 Mart 1924 günü kabul edilen Tevhid-i Tedrisat (Öğretimin Birleştirilmesi) yasası ile “ümmet birliği” anlayışını temel alan eğitim kurumları kaldırılmış, milli eğitimdeki farklı gelişmelere son verilmiştir. Bu yasa ile medreseler kaldırılarak eğitim laikliği temel alan bir nitelik kazanmıştır.

Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni bir eğitim sistemi oluşturma çabaları, sayısal sorunların baskısı ile karşılaşmış, bu baskı özellikle kırsal yörelerde daha çok duyumsanmıştır. 1940 yılında ülkemiz nüfusunun % 80’inin köylerde yaşaması nedeniyle eğitimle ilgilenenler, köy eğitimi konusuna yönelmişlerdir. Bir yandan kalkınmayı köyden başlatmak, öte yandan yurt düzeyinde okur-yazar oranını artırmak amacıyla 1939 yılında Köy Enstitüleri açılmıştır. Başlangıçta sayıları iki olan bu okullar zamanla yaygınlaştırılmıştır. Bu okullar, on yıl gibi kısa bir sürede 26.016 öğretmen ve 701 sağlık memuru yetiştirmiştir.

1963-1968 yıllarını kapsayan ilk beş yıllık kalkınma planında eğitimle ilgili şu değerlendirme yapılmıştır: • Eğitimle ekonomik ve sosyal yapı arasında ilişki kurulamamıştır. • Öğrenci/öğretmen oranı dengelenmemiştir. • Eğitim kurumları ile istihdam eden kuruluşlar arasında işbirliği kurulamamıştır. • Gelişmeler ve yenilikçi uygulamalar kişilere bağlı olarak sürdürülmekte, bu nedenle süreklilik taşımamaktadır.