EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ

Bir birey olarak fiziksel ihtiyaçlarını geliştirme

Kişisel düşünme yeteneği kazanma

Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmesine katkı sağlar.

Eski Yunan uygarlığı, Batı uygarlığının temeli ve esin kaynağı olmuştur. Nitekim “pedagoji”, eski Yunancadan günümüze ulaşan bir sözcüktür.

Roma döneminde eğitimin temel özelliği, söyleve (hitabeye) önem verilmesidir.

Orta Çağ eğitiminin temel özelliği katılık ve dine aşırı bağlılıktır. Eğitim, dini geleneklere koşut bir uygulamayla yürütülmüştür

Jean Jack Rousseau

Hun devleti

Eski Türklerde çocukların eğitiminde çağdaşlık önemli bir rol oynamıştır

Tevhid-i Tedrisat Yasası, 1928’de uygulamaya konmuştur

Tarih, “İnsanın aklını kullanmak yoluyla çevresini anlamak ve onu etkilemek için yaptığı bir savaşımdır.” ya da “İnsanın geçmişteki davranış ve çabaları ile ilgili bir bilim dalıdır.” gibi değişik biçimlerde tanımlanmaktadır. Yapılan tanımlardan yola çıkarak tarihi, sosyal gerçeğin ve toplumun kesintisiz oluşumunu inceleyen
bir bilim dalı olarak nitelendirmek olanaklıdır.
Tarihin değişik işlevleri bulunmaktadır. Bu işlevler şöyle sıralanabilir (Öksüzoğlu, 1999, s.109):
• Geçmişi ve bugünü anlama, sürekli bir akış içinde yaşadığımızı hissettirme,
evrim kavramına ulaşma, neden-sonuç ilişkisini bulma
• Toplumu çözümleme ve anlamaya yardımcı olma
• Ulusal kimliği bilme ve ona sahip çıkma bilinci oluşturma

Tarihsel düşünme yeteneği kazanma: Bilimsel bir anlayışla tarih öğrenen birey, doğayı ve toplumu nesnel bir yaklaşımla yorumlama gücü kazanır. Bu yönüyle tarih öğretimi bireylerin araştırma, yargılama, yorumlama ve eleştirel düşünme gibi becerilerinin geliştirilmesinde önemli bir araçtır.

Eğitim tarihi: Eğitimsel geleneğin köklerini, geçmişteki toplumsal ortamın koşullarına göre değerlendirerek günümüze yansıtmaya çalışan bir bilim dalı.

Eski Yunan düşünürleri Sokrates, Eflatun ve Aristo eğitime önem verilmesini istemişler, özellikle soyluların eğitim görmesini savunmuşlardır; çünkü, erdem soylulara özgüdür. Ayrıca, eğitim bir devlet görevidir.

Orta Çağ boyunca dünya yaşamında “Tanrı’nın egemenliği temeldir.” anlayışına karşı gelişen “insancıl eğitim” düşüncesi, İngiltere, Almanya ve İtalya gibi ülkelerde etkili olmuştur.

Tarih öğrenmenin yararları özetle dört başlık altında toplanabilir (Polat, 1998, ss.17-18):
1. Tarih bilinci ve sosyokültürel değişim sürecini kavrama: Tarih öğretimi yoluyla, toplumun değişim süreci kavratılarak bireylere tarih bilinci kazandırılır. Tarihin değişim aşamalarını ve değişimin yönünü bilimsel bir tarih anlayışı ile öğrenen birey, doğanın ve toplumun insanlık yararına değiştirilmesi gerektiğini kavrar ve gerektiğinde bunu eyleme dönüştürür.
2. Ulusal tarih bilgisi edinme: Tarih bireylere, ülkesinin dünya tarihi içindeki önemini, devletler ailesi içindeki yerini, insanlığa yaptığı hizmetleri ve dünya kültür ve uygarlığının gelişmesindeki rolünü kavratarak onların ulusal duygularını geliştirir ve bilinçli bir ulusal tarih anlayışı geliştirmelerine katkıda bulunur.
3. İnsanlık tarihi bilgisi edinme: Tarihi süreç içinde herhangi bir toplumun edindiği çeşitli deneyimler, gerçekleştirdiği girişimler ve elde ettiği başarılar, insanların ortak olarak yararlanacakları değerlerdir. Bu nedenle, tarih öğrenen bireyler, insanlığın tarih boyunca oluşturduğu değerleri benimseyerek onları geliştirme sorumluluğu kazanırlar.
4. Tarihsel düşünme yeteneği kazanma: Bilimsel bir anlayışla tarih öğrenen birey, doğayı ve toplumu nesnel bir yaklaşımla yorumlama gücü kazanır. Bu yönüyle tarih öğretimi bireylerin araştırma, yargılama, yorumlama ve eleştirel düşünme gibi becerilerinin geliştirilmesinde önemli bir araçtır.

Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Sıbyan Mektepleri: İlköğretim düzeyindeki bu okullar, vakıflarca kurulur ve giderleri de yine vakıflarca karşılanırdı. Mahalle mektebi olarak da adlandırılan bu okullar zorunlu değildi. 6-12 yaşındaki kız ve erkek çocuklar 3-4 yıl süreyle bu okullara devam ederlerdi. Bu okulların amacı, genel olarak çocuklara temel düzeyde okuma-yazma ve aritmetik öğretmekti. Sınıf sistemi yoktu ve öğrenciler bireysel başarılarına göre ilerlerdi. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Enderun Mektebi: Saray, ordu ve hükümet işlerinde çalışacak yönetici ve devlet adamı yetiştirmek için saray içinde kurulan okuldur. 1455 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulmuştur. Okul, 6 odadan oluşuyordu ve her oda, saraydaki değişik işlere eleman yetiştiriyordu. Programlarında resim, müzik, süsleme vb. kültür sanat etkinlikleri, spor etkinlikleri, protokol kuralları gibi etkinliklere yer veriliyordu. Enderun mektebi, pek çok devlet adamı, şair, yazar, mimar, kazasker vb. yetiştirmiş, 1909 yılında kapatılmıştır. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Acemioğlan Kışlaları: Devşirme sistemi gereğince Hristiyan çocuklarının yeniçeri olarak yetiştirilmek üzere eğitildiği eğitim kurumlarıdır. Devşirme yoluyla toplanan çocuklar, Türk aileleri yanında Türk olarak yetiştirildikten sonra devlete sadık askerler olması için Acemioğlan kışlasına verilirdi. Bu okullarda, okumayazma ve din bilgisi öğretilir; spor ve askerî öğretim yaptırılırdı. Özenle yapılan bir seçme sınavından sonra, öğrencilerin bir bölümü Enderun mektebine alınırdı. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında milli, bilimsel, çağdaş ve laik eğitim anlayışı doğrultusunda çalışmalar yapılmış, yeni bir eğitim sistemi oluşturmak için kimi yasal düzenlemelere gidilmiştir. Örneğin, 3 Mart 1924 günü kabul edilen “Tevhid-i Tedrisat” (Öğretimin Birleştirilmesi) yasası ile “ümmet birliği” anlayışını temel alan eğitim kurumları kaldırılmış, milli eğitimdeki farklı gelişmelere son verilmiştir. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.