EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ

Eski Yunan'da asiller, söylev verme, güzel konuşma, oyun ve beden eğitimi gibi etkinliklerle uğraşırken öteki tüm işler kölelerce yapılırdı. Çocuklarla ilgilenen, onları gezdiren ve okula götüren kölelere “pedagog” adı verilirdi. Doğru seçenek A'dır.

Orta Çağ’da Hıristiyanlığın etkisiyle eski Yunan ve Roma’nın eğitim anlayışı değişmiştir. Kiliseler ve din adamlarının etkisiyle tüm Orta Çağ boyunca yaşamın  tüm alanlarında olduğu gibi eğitimde de dini eğilimler egemen olmuştur. Böylece, eğitimde dini bir anlayış egemen olmaya başlamıştır. Doğru cevap C'dir.

Rönesans döneminde insan aklının üstünlüğünün vurgulanması, olay ve olguların daha akılcı yollarla incelenmesi girişimlerini başlatmıştır. İnsan aklı, yönünü daha çok doğa olaylarının aydınlanmasına çevirmiştir.  Rönesans eğitiminin temel özelliği, bireyi ve onun bireysel gelişimini vurgulamasıdır. Doğru cevap C'dir.

İlk üniversite Rönesans döneminde 1348 yılında Floransa'da kurulmuştur. Doğru cevap D'dir.

Gerek Rousseau gerekse Basedow’un öğrencileri tanıma ve anlama üzerinde durması, eğitimin psikolojik temellerine eğilmeyi sağlamıştır. Bu yaklaşımın öncüleri J. H Pestalozzi, John F. Herbart ve Frederic Frobel’dir. Bu üçlü 18. ve 19. yüzyıllarda eğitim biliminin gelişmesine önemli katkılar sağlamışlardır. Doğru cevap B'dir.

Maria Montessori’ye göre çocuk, özgür bir ortamda gelişmelidir. Çocuğun özgür sayılması ise başkalarından yardım almaksızın kendi kendine bir şeyler yapabilmesidir. Montessori çocuğun ne yaptığını kavraması ve kendi başına çalışmasına “kendi kendine öğrenme” demiştir. Kendi kendine öğrenmede öğrencilere özgürce etkinlikte bulunma fırsatı verilmeli ve araç-gereçlerle bu etkinlik desteklenmelidir. Doğru cevap B'dir.

Sıbyan Mektepleri, ilköğretim düzeyindeki okullardır. Medreseler, sıbyan okullarını bitiren erkek öğrencilerin gittikleri okullardı. Hendeshane topçu okulu, Acemioğlan Kışlaları ise devşirme sistemi gereğince Hiristiyan çocuklarının yeniçeri olarak yetiştirilmek üzere
eğitildiği eğitim kurumlarıydı.  Enderun Mektebi, saray, ordu ve hükümet işlerinde çalışacak yönetici ve devlet adamı yetiştirmek için saray içinde kurulan okuldur. 1455 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulmuştur. Doğru cevap C'dir.

Osmanlı'dan Türkiye cumhuriyeti dönemine kalan yalnızca bir üniversite (Darülfünun: İstanbul Üniversitesi) vardır. Doğru cevap A'dır.

John Dewey, A. Malche, A. Kühne ve Omar Buyse gibi yabancı uzmanlar da okul binalarından kadın eğitimine, üniversitelerin yenileştirilmesinden öğretmen yetiştirmeye değin birçok konuda önerilerde bulunmuşlardır. Ancak, Claparede bu eğitimciler arasında yer almamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Tarihin işlevleri şu şekildedir;

•Geçmişi ve bugünü anlama, sürekli bir akış içinde yaşadığımızı hissettirme, evrim kavramına ulaşma, neden-sonuç ilişkisini bulma
• Toplumu çözümleme ve anlamaya yardımcı olma
• Ulusal kimliği bilme ve ona sahip çıkma bilinci oluşturma

Doğru cevap E şıkkıdır.

Tarih öğrenmenin yararları özetle dört başlık altında toplanabilir;

Tarih bilinci ve sosyokültürel değişim sürecini kavrama,

Ulusal tarih bilgisi edinme,

İnsanlık tarihi bilgisi edinme,

Tarihsel düşünme yeteneği kazanma. Doğru cevap A şıkkıdır.

Eğitimsel geleneğin köklerini, geçmişteki toplumsal ortamın koşullarına göre değerlendirerek günümüze yansıtmaya çalışan bir bilim dalı; eğitim tarihidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Eski Yunan uygarlığı, Batı uygarlığının temeli ve esin kaynağı olmuştur. Eski Yunan’da eğitim, toplumsal sınıf olgusuna dayalı biçimde yürütülmüştür.soylular, din adamları ve savaşçılardan oluşan üst sosyal sınıfa giren kişilerin çocuklarının eğitim gereksinimlerinin öncelikle karşılanması yoluna gidilmiştir. Eğitim, iyi vatandaş yetiştirmeyi amaçlamıştır. Roma döneminde eğitimin temel özelliği, söyleve (hitabeye) önem verilmesidir. Hristiyanlığın yayılmasıyla din ve Tanrı merkezli bir eğitim anlayışı gelişmiştir. Rönasans ile birlikte Eski Yunan'da kültür ve eğitim anlayışı yeniden canlanmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bu çağdaki değişimler eğitimin bilmsel temelli bir uğraş alanı olmasını sağlamıştır.

Eski Türklerde eğitimde coğrafi koşulların zorluğu sebebiyle cesur olmayı, bilgeliği öğretici bir eğitim söz konusudur. Hunlar, yerleşik yaşamı olmayan, göçebe halinde yaşayan ilk Türk topluluğudur. Hunların devlet yönetimlerinde ve sosyal yaşamlarında töre, önemli bir yer tutmuştur. Göktürklerin yaşam biçimi Hunların yaşam biçiminden farklı değildi. Göktürklerde de eğitim, töre gereğince gerçekleştirilmiştir. Uygurlar, Göktürkler gibi bir alfabeye sahiptiler. Uygur Alfabesi adı verilen bu alfabe ile Uygurlar yazılı eserler vererek zengin bir edebiyat oluşturmuşlardır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Eski Türklerde töre, çocukların güçlü ve iyi birer asker olarak yetiştirilmesini öngörmüştür. Uygurlar kentlere yerleşerek yerleşik yaşama geçmişler ve yazılı eserler bırakmışlardır. Eski dini inanışlarını terkedip, Maniheizm dinini kabul etmişlerdir.Türklerin İslamiyeti kabul etmesiyle Uygurların egemenliğine son vererek kurulan Karahanlılar döneminde bilim ve kültür yaşamının gelişmesine yol açmıştır. Selçuklu Devleti döneminde eğitime büyük önem verilmiştir. Medreseler, bu dönemde kurulmuş örgün e¤itim kurumlarıdır. Selçuklular, medreselerin yanı sıra ilköğretim düzeyinde Küttap ismi verilen kurumlar açmışlardır. Selçuklular döneminde ortaya çıkmış önemli bir eğitim kurumu da Ahilik’tir. Ahilik, mesleki ve dini nitelikte bir lonca kurumu olup küçük esnaf, sanatkâr, usta, kalfa ve çıraklara meslek öncesinde ve meslek içinde yetişme olana¤› sağlayan bir meslek eğitimi sistemidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Selçuklu Devleti döneminde eğitime büyük önem verilmiştir. Medreseler, bu dönemde kurulmuş örgün eğitim kurumlarıdır. İlk medreseler 1040 yılında Tuğrul Bey tarafından Nişabur’da açılmış; bunu Alparslan döneminde, 1067 yılında açılan Nizamiye Medreseleri izlemiştir. Selçuklular, medreselerin yanı sıra ilköğretim düzeyinde de kurumlar açmışlardır. Küttap adı verilen bu kurumlarda okuma-yazma, aritmetik gibi temel bilgiler öğretilir ve din eğitimi gerçekleştirilirdi. Küttaplar genellikle camilere bitişikti. Medreseler ve küttapların dışında Selçuklular, şehzade ve sultanlara danışmanlık yapmak, onlara eğitim vermek amacıyla deneyimli hocalardan yararlanmışlardır. Atabek adı verilen bu kişiler, şehzadelerin yanında görevlendirilir ve onlara her konuda rehberlik ederlerdi. Atabeklik çok önemli bir görevdi ve atabek, yüksek bir statüye sahipti. Osmanlı'da ise Enderun Mektepleri devlet adamı yetiştirmek amacıyla kurulmuştur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Ahilik Selçuklu Döneminde ortaya çıkmış önemli bir eğitim kurumudur. Osmanlı Döneminde 4 farklı eğitim kurumundan bahsedilebilir; Sıbyan Mektepleri, Medreseler, Enderun Mektebi, Acemioğlan Kışlalarıdır. İlköğretim düzeyinde vakıflar tarafından kurulan eğitim kurumları sıbyan mektepleridir. Medreseler: Selçuklular zamanında kurulan medreseler, Osmanlılar zamanında da devam etmiştir. İlk, orta ve lise seviyesinde programlar vermektedir. Enderun Mektebi: Saray, ordu ve hükümet işlerinde çalışacak yönetici ve devlet adamı yetiştirmek için saray içinde kurulan okuldur. Acemioğlan kışlaları; Devşirme sistemi gereğince Hıristiyan çocuklarının yeniçeri olarak yetiştirilmek üzere eğitildiği eğitim kurumlarıdır. Orduda çağdaş eğitim kurumu açma girişimleri doğrultusunda; Hendesehane (Topçu Okulu), Mühendishane-i Bahr-i Humayun (Askeri Deniz Okulu), Tıphane-i Amire (Askeri Doktor Okulu) ve Mekteb-i Harbiye (Harp Okulu) gibi kimi okullar açılmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

II. Mahmut’un bir fermanı ile ilköğretim zorunlu duruma getirilmiştir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Eğitim tarihi, eğitimsel geleneğin köklerini, geçmişteki toplumsal ortamın koşullarına göre değerlendirerek günümüze yansıtmaya çalışan bir bilim dalıdır.