EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ

Her eğitim politikası programı, belli amaçları temel alır. Bu amaçlar, eğitim
dışı alanların gereklerine göre belirlenir. Bu durum, eğitimin sosyal ve kültürel
bir işlevi oluşundan ileri gelir.

Toplum ve birey açısından bakıldığında eğitimin kasıtlı kültürleme süreci olarak
tanımlandığı görülmektedir. Bu tanımda vurgulanan “kasıtlı kültürleme” sözcüğü, aslında politik anlayışı ve onun istediği davranış değişimini ifade etmektedir.

Eğitim ve politika ilişkisine açıklık getirmek için eğitimin politik işlevlerinin incelenmesi
gerekmektedir. Eğitimin politik ya da siyasal işlevleri şöyle özetlenebilir
(Fidan ve Erden 1991, s.68; Ozankaya, 1979, s.270):
• Var olan siyasal düzeni koruyacak, milli değerlere ve millet bilincine sahip
bireyler yetiştirmek.
• Ülke yönetiminde görevler üstelenecek liderler yetiştirmek.
• Toplumsal gelişme ve ilerlemeyi sağlayacak bireyler yetiştirmek.
• Demokratik yaşamın geliştirilmesine katkı getirecek bireyler yetiştirmek.

Bireyler açısından eğitim gereksinimlerindeki
bu çeşitliliğe rağmen demokratik bir toplumun eğitim gereksinimlerini
şöyle özetlemek olanaklıdır:
• Temel öğrenme becerilerini geliştirme
• Eğitim aracılığı ile özgür bir toplumun temellerini oluşturma
• Davranışların etik standartlarını geliştirme
• Üretim için ya da yüksek öğretim için bireylerin becerilerini geliştirme
• Bireyin sağlıklı olması için gereken alışkanlıkları kazandırma
• Estetik değerleri geliştirme
• Bireyin eğitim hakkını kullanmasını sağlama
• Bireyin yeteneklerini geliştirme

Eğitim politikalarının belirlenmesi, ülkelerin sahip oldukları politik sisteme ve eğitim
bilimleri alanındaki bilgi ve deneyimlerine göre farklılaşabilmektedir. Türk Eğitim
Sistemi açısından eğitim politikalarının belirlenmesi süreci incelendiğinde Milli
Eğitim Bakanlığı, Milli Eğitim Şûraları ve Kalkınma planlarının en etkili süreçleri
oluşturdukları görülmektedir.

Şûralar eğitim politikalarının birinci elden sorumlusu olan Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenmektedir.

Psikoloji; insan davranışları, öğrenme biçimi ve zekâ gibi konularda çalışmalar
yaparak eğitim politikalarının hazırlanmasına ve gerçekleştirilmesine katkı
sağlamaktadır.

Ekonomik gelişme için gereksinim duyulan iş gücünün hazırlanması,
eğitimin işlevidir. Ekonomik olarak üretimi ve verimi artıracak, teknolojik ve bilimsel
çalışmaları gerçekleştirebilecek uzmanların ve bilim adamlarının yetiştirilme
işlevini eğitim gerçekleştirmektedir.

Milli Eğitimin genel amac bütün bireyleri;
1. Atatürk İnkılâp ve İlkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk Milliyetçiliğine
bağlı; Türk Milletinin millî, ahlâkî, insanî, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen,
koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye
çalışan; insan haklarına ve Anayasa’nın başlangıcındaki temel ilkelerine dayanan
demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne
karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar
olarak yetiştirmek;
2. Beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş
bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya
görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma
karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;
3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte
iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini
mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi
olmalarını sağlamak. Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan millî birlik ve bütünlük içinde iktisadî, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.

Türk Milli Eğitiminin genel amaçlarının yanı sıra temel ilkeleri ile de eğitim politikasına
yönelik önemli saptamalar yapılmaktadır. Eğitim Hakkı, Fırsat ve İmkân Eşitliği, Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği, Demokrasi Eğitimi, Laiklik, Bilimsellik, Planlılık ve Karma Eğitim Türk Milli Eğitiminin eğitim politikası ile ilgili ilkelerinden kimileridir.

Politik kurumlar, devletlerin ideolojisi doğrultusunda istendik yönde davranış değişikliği yaparak bir kültürleme gerçekleştirmektedirler. Bu duruma kasıtlı kültürleme denilmektedir. Yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Eğitimin sosyolojik tanımı, bireyin topluma uyumunu psikolojik tanımı ise, kişisel gereksinimlerini gidererek gelişimine işaret etmektedir. Bu nedenle yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Eğitim politikaları ülkelerin politik kurumlarının ortaya koyduğu hedefler doğrultusunda belirlenmektedir. Diğer seçeneklerde belirtilen durumlar politik kurumların dikkate alması ya da almaması sonucunda önem kazanmaktadır. Bu nedenle yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

Milli Eğitim Şura kararları sadece öneri niteliğindedir. Bu nedenle yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Milli eğitim politikalarının çerçevesi Milli Eğitimin genel amaçları ve ilkeleriyle çizilmiştir. Diğer seçenekte verilenler bu amaç ve ilkeler doğrultusunda oluşmaktadır. Bu nedenle sorunun yanıtı A seçeneğinde verilmiştir.

Belirtilen alanların hepsinin eğitimle ilgisi bulunmaktadır. Ancak Sanatın eğitimle diğer alanlara göre daha dolaylı etkisi vardır. Bu nedenle yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

Belirtilen durumda Türkiye cumhuriyetinin nasıl vatandaşlar yetiştirmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bunun nedeni ise devletin ve ulusun sürekliliğinin sağlanmasıdır. Bu nedenle yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Zorunlu eğitim hukuk çerçevesinde oluşturulmakta ve hukuk mercileri tarafında uygulanması gözetilmektedir. Bu nedenle yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Eğitim reformları öncelikle eğitim bilimleri alanındaki gelişmelere dayanarak yapılmalıdır. Bu nedenle yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Eğitim, bireyin davranışlarını kasıtlı olarak değiştirme sürecidir. Eğitim kavramının bu tanımı, politika kavramını çağrıştırmaktadır. Çünkü politika, önceden belirlenmiş amaçlara dayalı olarak kasıtlı biçimde davranış değişimi oluşturmaya yönelik çalışmalar yapar. Bireyin eğitim gereksinimleri birey, toplum ve konu alanın özelliklerine yönelik gereksinimlere dayalı olarak belirlenir. Belirlenen gereksinimlerin eğitim politikasına uygunluğunun sağlanması için politika süzgecinden geçirilerek bireyin eğitim gereksinimleri politik gereksinimleri ile uyumlu duruma getirilir. Bu süreçten sonra bireyin eğitim gereksinimini gidermeye yönelik olarak hazırlanan eğitim programının kapsamı ve yapısı belirlenir. Doğru cevap D'dir.