EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ

Birey hangi koşullarda daha etkili öğre­nebilmektedir? Bireyin öğrenmesini olumsuz yönde etkileyen ya da kolaylaştıran etmenler nelerdir?” Bu ve benzeri daha pek çok soru, psikolojinin öğrenme psi­kolojisi olarak adlandırılan bir dalının yanıt aradığı sorulardır.

Bireyde eğitim yoluyla gerçekleştirilecek olan tüm değişikliklerin; bireyin içinde yaşadığı toplumun değerlerine uygun düşmesi, toplum tarafından istenen ve beğenilen davranışlar olması gerekmektedir. Eğitim yolu ile bireylere kazandırılması amaçlanan, toplumun benimsediği olumlu davranışa” istendik davranış” denir.

Eski Yunan’da Sokrates’in soru sorma yoluyla insa­nın kendi kendine bilgiye ulaşabileceğine ilişkin görüşlerinin günümüz eğitim anlayışına uygun düştüğü bilinmektedir.

İbn-i Sina,  eğitimin sınıf ve statü farkı gözetmeksizin her çocuğa verilmesini ve meslek eğitimi kazandırmaya yönelik olmasını, çocukların okullarda kendi yaşıtları ile birlikte eğitilmesini, öğretmenlerin çocukların yeteneklerini, ilgi ve isteklerini tanıyarak buna göre eğitim vermesini; öğretim etkinliklerinde deneye, gözleme ve araştırmaya yer verilmesini; öğretimde araç-gereçlerden yararlanılmasını ve baskıya dayalı olmayan bir eğitim gerçekleştirilmesini savunmuştur.

17. yüzyıl düşünürleri arasında Locke, çocuğun zihnini boş bir levhaya benzeterek çocuğun dıştan gelen her çeşit uyarana açık olduğunu ileri sürmüş, eğitimde ezberciliğe karşı çıkarak çeşitli türden yaşantılar yolu ile çocuklara yaşamlarında yararlı olabilecek bilgilerin kazandırılması gereği üzerinde durmuştur.

Eğitim psikolojisi: Gelişim ve öğrenme ilkelerinden yararlanarak daha etkili öğrenme ortamlarında, etkili bir öğretim ile öğrenmeyi verimli bir biçimde gerçekleştirmeyi amaç edinen bir bilim dalıdır.  

Organizmanın yapmış olduğu bir davranışından dolayı hoşnut kalması nedeniyle bu davranışının ileride tekrarlanma olasılığının  yüksek olacağını belirten ilkeye “etki yasası”  adı verilir.

Gelişim psikolojisinde evre kuramcıları olarak adlandırılan bilim adamları; bireylerin belli görevlerini, olgunlaşma düzeylerine bağlı olarak belli dönemlerde gerçekleştirebileceklerini savunurlar.

Soyut zekâ: Düşünme ve yeni durumlara uyma konularında soyut kavramlar ve simgelerden başarılı bir biçimde yararlanabilme yeteneğidir.

Sınıf yönetimi; öğrenmeye uygun bir ortam oluşturabilmek, öğrenme için harcanacak zamanı etkili kullanabilmek ve öğretimi engelleyen etmenleri giderebil­mek için öğretmenin sınıfında öğretim dışında gerçekleştirmiş olduğu akademik olmayan etkinlikleri olarak tanımlanabilir.

Eğitim, bireyde öğrenme yaşantıları yolu ile istendik yönde davranış değişiklikleri oluşturma süreci olarak tanımlanmaktadır. Bireyde “istendik davranışlar oluşturabilme” amacını taşıyan eğitim, bu amacını gerçekleştirebilmek için en etkili öğretim stratejisi ve yöntemlerinin neler olduğunun belirlenerek uygulanması üzerinde durur. 

Doğru yanıt A'dır.

Etki yasası: Organizmanın yapmış olduğu bir davranışından dolayı hoşnut kalması nedeniyle bu davranışının ileride tekrarlanma olasılığının yüksek olacağını belirten ilkedir. Bu yasa, Thorndike'ın eğitim psikolojisine kazandırdıkları arasındadır. Doğru yanıt B'dir.

Eğitim psikolojisi, insanların gelişim özelliklerini ve öğrenme ilkelerini inceleyerek, eğitim ortamlarını etkili bir biçimde düzenlemeyi ve öğretme yoluyla öğrenmeyi verimli bir biçimde gerçekleştirmeyi amaç edinen uygulamalı bir bilim dalıdır. Ancak eğitimde fırsat ve imkan eşitliğinin sağlanması, eğitim ekonomisinin doğrudan ilgilendiği bir etkinlik alanıdır. Doğru yanıt E'dir.

Eğitim psikolojisine temel oluşturmada önemli bir yeri bulunan gelişim psikolojisi, bireyin doğum öncesinden ölümüne kadar geçirmiş olduğu nicel ve nitel değişmeleri ve gelişmeleri inceleyen bir disiplindir. Bireyin yaşamının hangi dönemlerinde hangi türden gelişimsel özelliklere sahip olduğu; hangi dönemlerde nasıl bir bilişsel, sosyal ve psikolojik gelişim düzeyinde bulunduğu gelişim psikolojisinin ilgi alanına girer. 

Doğru yanıt C'dir.

Sınıf yönetimi bilgisinin öğretmene sağladığı yararlar neler olabilir? Öğrencileri öğrenmeye güdülemede, sınıfta sağlıklı öğretmen-öğrenci ilişkileri oluşturabilmede, öğrencilerin sınıf içi iletişim becerilerini geliştirebilmede sınıf yönetimi bilgisinin öğretmene sayısız yararı bulunmaktadır. Ayrıca sınıf yönetimi konusunda yetkin olan bir öğretmen zamanı daha etkili kullanabilecek, sınıftaki disiplin sorunuyla kolayca başa çıkabilecek ve sınıf ortamını daha iyi düzenleyerek sınıfında öğrenme için elverişli bir ortam oluşturabilecektir. Ancak uzmanlık alan bilgisi öğretmenin sınıf yönetimi bilgisinden bağımsız olarak uzmanlık alanı ile ilgilidir. Doğru yanıt D'dir.

Acaba bir davranış değiştirme süreci olan öğrenme nasıl gerçekleşmektedir? Birey hangi koşullarda daha etkili öğrenebilmektedir? Bireyin öğrenmesini olumsuz yönde etkileyen ya da kolaylaştıran etmenler nelerdir?” Bu ve benzeri daha pek çok soru, psikolojinin öğrenme psikolojisi olarak adlandırılan dalının yanıt aradığı sorulardır. Ancak sınıf içinde etkili zaman yönetimi, sınıf yönetiminin konularından biridir. Doğru yanıt D'dir.

İbn-i Sina, eğitimin sınıf ve statü farkı gözetmeksizin her çocuğa verilmesini ve meslek eğitimi kazandırmaya yönelik olmasını, çocukların okullarda kendi yaşıtları ile birlikte eğitilmesini, öğretmenlerin çocukların yeteneklerini, ilgi ve isteklerini tanıyarak buna göre eğitim vermesini; öğretim etkinliklerinde deneye, gözleme ve araştırmaya yer verilmesini; öğretimde araç-gereçlerden yararlanılmasını ve baskıya dayalı olmayan bir eğitim gerçekleştirilmesini savunmuştur. Doğru yanıt A'dır.

Avrupa’da Rönesans sonrasındaki bilimsel gelişmeler, doğal olarak eğitimi de etkilemiş ve bu dönemde eğitimle ilgili daha çağdaş görüşler ileri sürülmeye başlanmıştır. Bu bağlamda 16.yüzyılda Erasmus, eğitimde cezaya karşı çıkan görüşleri; 17. yüzyılda ise Alman eğitimci Ratke, modern öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri ile dikkat çekmiştir. Yine 17. yüzyılda Çekoslovak eğitimci Comenius, eğitimde gözlem ve deneyim ile öğretimde bireysel farklılıkların önemine değinmiş ve günümüzün çağdaş eğitim psikologları tarafından da vurgulanan, öğretim programlarının çocukların gelişim özelliklerine göre düzenlenmesi gerektiğini belirtmiştir. 17. yüzyıl düşünürleri arasında Locke, çocuğun zihnini boş bir levhaya benzeterek çocuğun dıştan gelen her çeşit uyarana açık olduğunu ileri sürmüş, eğitimde ezberciliğe karşı çıkarak çeşitli türden yaşantılar yolu ile çocuklara yaşamlarında yararlı olabilecek bilgilerin kazandırılması gereği üzerinde durmuştur. Doğru yanıt B'dir.

Aydınlanma hareketi ile birlikte 18. yüzyılda, bilim ve sanat alanında gözlenen gelişmelerin eğitimdeki yansımaları arasında J. J.Rousseau, Pestalozzi ve Herbart’ın görüşleri dikkat çekicidir. Bu düşünürlerden Rousseau, eğitimin çocukların gelişim dönemlerine ve bireysel özelliklerine göre düzenlenmesi gerektiğini, Pestalozzi ise yaparak ve yaşayarak öğrenmeyi savunmuştur. Herbart ise öğretimde etkili yöntemler üzerinde durmuş ve eğitim ile psikolojinin kesişim noktası olarak nitelendirilebilecek olan “eğitim psikolojisi” alanının ortaya çıkmasına yönelik ilk düşünceleri ortaya atmıştır. Doğru yanıt A'dır.

Derse girer girmez doğrudan konuyu anlatmaya başlayan bir öğretmen, öğretimin dersin amaçları doğrultusunda gerçekleşebilmesi için, öğrencilerin dikkatinin öğretilecek materyale çekilmesi gerektiğini bilmiyor demektir. Öğretmen böyle yapmak yerine Gagne’nin ortaya koymuş olduğu öğretim durumunu gerçekleştirerek, başka bir deyişle görsel ya da sözel uyarıcılarla öğrencilerin konuya dikkatlerini çekerek işe başlamış olsa öğrencilerini güdüleyerek daha etkili bir öğretim gerçekleştirebilecektir. Doğru yanıt A'dır.