EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ

18. Yüzyılın sonlarında şekillenmeye başlayan yeni eğitim anlayışı, öğretmenlik mesleğine bakış açısını değiştirmiş ve okullarda yeni eğitim anlayışına uygun öğretmen olarak eğitilmiş bireylerin görev almaları gerektiği düşüncesini yaygınlaştırmıştır. Öğretmene bakış açısının değişmesinde etkili olanlar;

Toplumsal düzen içinde, yapılan bir işin meslek olarak tanımlanabilmesi için geçerli olan meslekleşme koşullarından kimileri;

1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Yasası ile ilgili olarak soruda verilen ifadelerin tümü doğrudur. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "E" seçeneğidir.

Türkiye’de de 1998 yılında, Öğretmen Yetiştiren Kurumların Programlarının Yeniden Yapılandırılması” adı verilen yapılanma gereğince yaşanan değişimler;

Bir fakültede alan öğrenimini tamamlayan öğretmen adayı öğrencinin, alanında öğretmenlik yapabilmek için, ayrıca öğretmen eğitimi veren bir kurumda öğretmenlik meslek bilgisi derslerini görerek programın sonunda öğretmenlik belgesini  aldığı program modeli ardışık modeldir. Eşzamanlı model, “kaynaşık” ya da “paralel” model olarak da adlandırılır. Bu program modelinde, öğretmen eğitiminin üç içerik alanında yer alan dersler, öğretmenlik eğitimi süresince dönemlere ya da yıllara göre dağıtılmıştır. Bu modelde, öğrenci kayıtlı olduğu öğretmen eğitimi veren kurumda öğretmenlik eğitimi süresince genel kültür, özel alan bilgisi ve öğretmenlik meslek bilgisi derslerini birlikte alır. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "A" seçeneğidir.

Türkiye’de öğretmen eğitiminde daha çok eşzamanlı program modeli uygulanmaktadır. Ancak 1998-1999 öğretim yılından itibaren ortaöğretim alan öğretmenliğinde tezsiz yüksek lisans programı (4+1,5) ile ardışık program modeli uygulaması başlatılmış daha sonra bu uygulamadan vaz geçilmiştir. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "C" seçeneğidir.

Türkiye'de okul öncesi eğitimi alanına öğretmen yetiştiren ilk kurum 1927-1933 yılları arasında eğitim veren Ana Muallim Mektebi'dir. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "D" seçeneğidir.

2547 Sayılı Yükseköğretim Yasası gereğince 1982 yılında Gazi Üniversitesine bağlanarak Mesleki Eğitim Fakültesi adını alan ve uzun yıllar okulöncesi öğretmeni yetiştirme görevini sürdürmüş olan kurum Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okuludur. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "A"" seçeneğidir.

Köy Enstitüleri ile ilgili olarak;

Türk eğitim sistemi içinde 1982 yılına kadar ortaöğretim basamağını oluşturan genel eğitim amaçlı liseler ile dengi okullar, mesleki ve teknik okullar ve liseler için alan öğretmenlerini yetiştiren kurumlar Yüksek Öğretmen Okullarıdır.  Eğitmen Kurslarında öğretmen adaylarına, 7-8 aylık bir eğitimle, köy çocuklarına ve köylülere okuma-yazma, hesaplama ve kimi temel bilgileri öğretebilecek bilgi ve beceriler ile tarım, yapı, teknik, sağlık vb. alanlarda da temel bilgi ve beceriler kazandırılmış ve kendi köylerindeki ya da yakın köylerdeki üç yıllık ilkokullara eğitmen olarak atanmışlardır. Eğitim Enstitüleri 6., 7. ve 8. sınıflardaki dersleri yürüten alan öğretmenlerini yetiştiren kurumlardır. 2547 Sayılı Yükseköğretim Yasası gereğince 20 Temmuz 1982 tarihli kararname ile yapılan düzenleme ile iki yıllık eğitim enstitülerinin 1982-1983 öğretim yılından itibaren öğrenci ve öğretmenleri ile birlikte eğitim yüksekokulu adıyla üniversitelere bağlanmıştır. Köy Enstitüleri ise köyün
toplumsal ve ekonomik yaşamını ve koşullarını bilen ilkokulu bitirmiş, başarılı
köy çocuklarının okula alınarak beş yıllık bir eğitimle köy için öğretmen olarak
eğitilmeleri ve gerek köy çocuklarını okutmaları gerekse köylüleri eğitmeleri ilkesine dayanan okullardır. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "E" seçeneğidir.

Avrupa ülkelerinde, İngiltere ve Belçika’da kilisenin etkisinde olmayan, laik eğitim yapılan öğretmen okulları 18.yüzyılda değil, 19.yüzyılın başlarında 1830’lu ve 1840’lı yıllarda açılmıştır.

Doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Bugün dünyada öğretmenlik bir meslek olarak kabul edilmektedir. Bir meslek olarak öğretmenlik, örgün ve yaygın eğitim alanında yer alan çeşitli tür ve düzeydeki resmî ya da özel öğretim kurumlarında eğitim-öğretim hizmeti verme görevi olarak tanımlanabilir. Toplumsal düzen içinde, yapılan bir işin meslek olarak tanımlanabilmesi için, hemen tüm meslekler için geçerli olan meslekleşme koşullarını yerine getirmesi gereklidir. Bu koşulların en önemlileri şöyle sıralanabilir:

Sorunun doğru cevabı B seçeneğinde verilmiştir

Milli Eğitim Temel Yasası’nda tüm eğitim basamaklarında görev alacak öğretmenlerin yükseköğrenim görmeleri ve öğretmenlik mesleğine hazırlık eğitiminin genel kültür, özel alan ve öğretmenlik meslek bilgisini kapsaması öngörülmüştür.

Sorunun doğru cevabı E seçeneğinde verilmiştir

Özel uzmanlık gerektiren tüm meslekler için zorunlu olan alan bilgisi ve genel kültür bilgisini kapsayan iki boyutlu içerik yapısı, öğretmenlik mesleği için de geçerlidir. Ancak diğer mesleklerden farklı olarak öğretmenlik mesleğinde üçüncü bir içerik boyutu daha vardır. O da, işi öğretmek olan öğretmene neyi, kime, niçin, nerede, nasıl öğreteceği bilgi ve becerisini kazandıran öğretmenlik meslek bilgisi boyutudur. Buna göre, öğretmen eğitimi programlarının içeriğini genel kültür, alan bilgisi ve öğretmenlik meslek bilgisi dersleri oluşturur.

Sorunun doğru cevabı C seçeneğinde verilmiştir.

Öğretmen eğitimi programlarının içeriğini oluşturan genel kültür, özel alan bilgisi ve öğretmenlik meslek bilgisi alanlarında yer alan derslerin öğretmen adaylarına verilme biçimine ya da zamanına göre, öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimlerinde yaygın olarak uygulanan iki program modeli bulunmaktadır. Bunlar, “Eşzamanlı” ve “Ardışık” program modelidir.

Eşzamanlı modelde, öğrenci kayıtlı olduğu öğretmen eğitimi veren kurumda öğretmenlik eğitimi süresince genel kültür, özel alan bilgisi ve öğretmenlik meslek bilgisi derslerini birlikte alır. Kimi uygulamalarda ise öğretmen adayı, özel alan bilgisi dersleri ile öğretmenlik bilgisi derslerini farklı kurumlardan, ancak, aynı zaman dilimi içinde alır

Ardışık modelde ise, bir fakültede alan öğrenimini tamamlayan öğrenci, alanında öğretmenlik yapabilmek için, ayrıca, öğretmen eğitimi veren bir kurumda öğretmenlik meslek bilgisi derslerini görür ve programın sonunda öğretmenlik belgesi alır.

Türkiye’de öğretmenlik eğitiminde daha çok eşzamanlı program modeli uygulanmaktadır. Özellikle eğitim fakültelerindeki tüm ilköğretim öğretmenliği programlarında bu model uygulanmaktadır.

Aynı biçimde, mesleki ve teknik ortaöğretim okullarındaki mesleki ve teknik dersler için alan öğretmeni yetiştiren mesleki ve teknik eğitim fakültelerinde de eş zamanlı öğretmen eğitimi program modeli uygulanmaktadır.

Buna karşılık, öğretmen eğitiminde yeniden yapılanma gereğince, 1998-1999 öğretim yılından itibaren ortaöğretim alan öğretmenliğinde tezsiz yüksek lisans programı (4+1,5) ile ardışık program modeli uygulaması başlatılmıştır.

Sorunun doğru cevabı C seçeneğinde verilmiştir.

Türkiye’de de 1974 yılından itibaren sınıf öğretmenlerinin eğitimi ortaöğretimden yükseköğretim düzeyine çıkarılmış, 1982 yılında da öğretmen eğitimi görevi üniversitelere verilmiştir. 1989 yılında da tüm öğretmenlik alanlarında eğitim süresi dört yıla çıkarılmış, 1998-1999 öğretim yılından itibaren de ortaöğretim alan öğretmenliğinin süresi 5-5,5 yıl, düzeyi de yüksek lisans olarak belirlenmiştir.

Sorunun doğru cevabı A seçeneğinde verilmiştir.

Köy Enstitüleri: Köy enstitülerinin temel ilkesi, köyün toplumsal ve ekonomik yaşamını ve koşullarını bilen ilkokulu bitirmiş, başarılı köy çocuklarının okula alınarak beş yıllık bir eğitimle köy için öğretmen olarak eğitilmeleri ve gerek köy çocuklarını okutmaları gerekse köylüleri eğitmeleri ilkesine dayanır. Bu nedenle, köy enstitülerinin eğitim programlarında bir ilkokul öğretmeninin sahip olması gereken bilgi, beceri ve yeterlikleri kazandıracak dersler ile köy yaşamı ve köylülerin eğitimi için gerekli olan tarım, sağlık, yapı, el işleri, sanat ve teknik konularında da bilgi ve beceri kazandıracak kuramsal ve uygulamalı dersler de yer alıyordu.

Bu özellikleri nedeniyle Köy Enstitüsü mezunu öğretmenler atandıkları köylerde ve çevresinde toplumsal ve ekonomik yaşamı olumlu yönde etkilemişler ve ülkenin gelişimine ve kalkınmasına önemli katkılar sağlamışlardır.

Doğru cevabı B seçeneğinde verilmiştir.

Sınıf öğretmeni yetiştiren kurumlar:

Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu ise Cumhuriyetin kuruluşundan sonra 1927 yılında Ankara’da okulöncesi eğitime öğretmen yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.

Sorunun doğru cevabı A seçeneğinde verilmiştir.

Yüksek öğretmen okullarının, nitelikli öğretmen yetiştirmedeki başarılarının nedenleri:

Sorunun doğru cevabı C seçeneğinde verilmiştir.

Türkiye’de de

1974 yılından itibaren ortaöğretim düzeyinde olan sınıf öğretmenliği eğitimi yükseköğretim düzeyine alınmış ve süresi iki yıl olarak belirlenmiştir.

1978 yılında ilköğretim alan öğretmenliğinin süresi üç yıldan dört yıla çıkarılmıştır.

1982 yılından itibaren öğretmen eğitimi veren kurumlar üniversiteye bağlanarak alan öğretmenliği için dört yıllık eğitim fakülteleri, sınıf öğretmenliği için de iki yıllık eğitim yüksekokulları kurulmuştur.

1989 yılında tüm öğretmenlik alanlarının eğitim süresi dört yıla çıkarılmıştır

1992 yılından itibaren tüm öğretmen eğitimi programları eğitim fakülteleri bünyesinde toplanmıştır. Bu düzenleme ile tüm öğretmenlik alanlarında öğretmen eğitimi eş zamanlı modele göre yapılandırılmıştır

Son olarak 1997 yılında öğretmen eğitiminde yapılan yeni düzenleme ile tüm öğretmen eğitimi programlarında öğretmenlik meslek bilgisinin ve okul içi uygulama etkinliklerinin ağırlığı artırılmıştır.  Yeni yapılanmada ortaöğretim okullarındaki (lise ve dengi okullar) genel eğitim amaçlı derslerin alan öğretmenliği eğitimi, ardışık modele göre düzenlenmiş ve süresi 5-5,5 yıla çıkarılarak yüksek lisans düzeyine yükseltilmiştir

Sorunun doğru cevabı D seçeneğinde verilmiştir.