EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 24

Sıbyan Mektepleri: İlköğretim düzeyindeki bu okullar, vakıflarca kurulur ve giderleri de yine vakıflarca karşılanırdı. Mahalle mektebi olarak da adlandırılan bu okullar zorunlu değildi. 6-12 yaşındaki kız ve erkek çocuklar 3-4 yıl süreyle bu okullara devam ederlerdi. Bu okulların amacı, genel olarak çocuklara temel düzeyde okuma-yazma ve aritmetik öğretmekti. Sınıf sistemi yoktu ve öğrenciler bireysel başarılarına göre ilerlerdi.

Atatürk, Maarif Kongresi’nin açılış konuşmasında: “Geniş ve yeterli olanaklara sahip oluncaya değin, şu savaşlı günlerinde bile, dikkat ve özenle işlenip çizilmiş bir milli eğitim programı hazırlamak ve eğitim örgütünü çalıştıracak temel ilkeleri saptamak gerekir” diyerek yeni bir toplum yaratmada eğitimi lokomotif olarak gördüğünü ortaya koymuştur.

Enderun Mektebi: Saray, ordu ve hükümet işlerinde çalışacak yönetici ve devlet adamı yetiştirmek için saray içinde kurulan okuldur. 1455 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulmuştur. Okul, 6 odadan oluşuyordu ve her oda, saraydaki değişiklik işlere eleman yetiştiriyordu. Programlarında resim, müzik, süsleme vb. kültür sanat etkinlikleri, spor etkinlikleri, protokol kuralları gibi etkinliklere yer veriliyordu. Enderun mektebi, pek çok devlet adamı, şair, yazar, mimar, kazasker vb. yetiştirmiş, 1909 yılında kapatılmıştır.

1973 yılında çıkarılan 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Yasası eğitim açısından önemli bir yere sahiptir. Bu yasayla milli eğitimin temel ilkeleri saptanmış, eğitim sisteminin yapısı; okulöncesi eğitim, temel eğitim, ortaöğretim ve yükseköğretim olarak belirlenmiştir. Yasa ilköğretimi 8 yıl olarak düzenlemiştir.

Göktürklerin eğitim anlayışı ve uygulamaları Hunlarınkine büyük oranda benzemekteydi. Özellikle törenin eğitimdeki etkisi iki devlette de benzerdi. Aynı zamanda iki devlet de göçebe bir yaşam sürdürüyordu. Göktürklerin eğitim uygulamalarındaki en önemli farklılaşma sahip oldukları 38 harfli alfabe sayesinde olmuştur. Doğru cevap B’dir.

Göktürklerde Orhun Yazıtlarında da belirtilen, eğitime egemen olan temel değerler bilgelik, alplik, kahramanlık, bağımsızlık ve halkın mutluluğunun sağlanmasıdır. Eşitlik bunlardan birisi değildir. Dolayısıyla doğru cevap E’dir.

İlk medreseler 1040 yılında Tuğrul Bey tarafından Nişabur’da açılmıştır. Doğru cevap C’dir.

Osmanlı Devleti Dönemi’nde saray, ordu ve hükümet işlerinde çalışacak yönetici ve devlet adamı yetiştirmek için saray içinde kurulan okul Enderun Mektebidir. Doğru cevap A’dır.

Tevhid-i Tedrisat yasası 3 Mart 1924 tarihinde kabul edilmiştir. Doğru cevap D’dir.

Köy enstitüleri, kalkınmayı köyden başlatmak ve yurt düzeyinde okur-yazar oranını artırmak amacıyla ilk olarak 1939 yılında açılmıştır. Doğru cevap E’dir.

Eğitimin çağdaş anlamda bilimselleşmesi ise özellikle 20. yüzyılın başlarında gerçekleşmeye başlamıştır. Doğru yanıt A'dır.

Tarih biliminin değişik işlevleri bulunmaktadır. Bu işlevler şöyle sıralanabilir:
1. Geçmişi ve bugünü anlama, sürekli bir akış içinde yaşadığımızı hissettirme,
evrim kavramına ulaşma, neden-sonuç ilişkisini bulma. 
2. Toplumu çözümleme ve anlamaya yardımcı olma. 
3. Ulusal kimliği bilme ve ona sahip çıkma bilinci oluşturma.

Doğru yanıt B'dir.

Tarih öğrenmenin pek çok yararı  bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir: 

 • Bireyin insanlık tarihinde kökenlerini aramasına ve geçmişle gelecek arasında bir süreklilik içerisinde kendini görmesine yardım eder.

• İnsanın doğası ile ilgili geniş bir görüş açısı geliştirmesine katkı sağlar.

• Bireyin belli bir dünya görüşü oluşturmasına ve uluslararası anlayış geliştirmesine katkı sağlar.

• Geçmişte insanlar tarafından yapılan hataları görmeyi sağlar.

• Çağdaş sosyal, siyasal ve ekonomik sorunların nedenlerini araştırmayı ve anlamayı sağlar.

• Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmesine katkı sağlar.

• Sosyal Bilimler alanının öğretiminde önemli bir rol oynar.

• Öğrencilerin uygarlığın yararlarını anlayıp değerlendirmelerine yardım eder.

• Öğrencilerin birçok yazınsal eseri tanımasına olanak sağlar.

• Öğrencilerin insanlığın elde ettiği başarılarla tanışmalarına olanak verir.

• Öğrencilerin geçmişte ortaya çıkmış olan büyük düşüncelerin bugün uygulanışını gözlemesine yardım eder.

• Bir insanın toplumu anlayabilmesi için gerekli olan temeli oluşturmasına yardım eder.

• Değerleri ve inançları inceleyebilmek için çok iyi bir kaynak olabilir.

• Öğrencilerin, toplumu ve insan davranışlarını incelemede düzenleyici bir role sahip olan kronolojiyi benimsemelerine katkıda bulunur.

• İnsana entellektüel bir mutluluk yaşama olanağı sağlar.

Doğru yanıt D'dir.

Eski Yunan uygarlığı, Batı uygarlığının temeli ve esin kaynağı olmuştur. Nitekim“pedagoji”, eski Yunancadan günümüze ulaşan bir sözcüktür. Eski Yunan’da halk, köle ve asiller olmak üzere ikiye ayrılmıştır ve eğitim yalnızca a sillere özgüydü. Asiller, söylev verme, güzel konuşma, oyun ve beden eğitimi gibi etkinliklerle uğraşırken öteki tüm işler kölelerce yapılırdı. Örneğin; çocuklarla ilgilenen, onları gezdiren ve okula götüren kölelere “pedagog” adı verilirdi. Doğru yanıt C'dir.

Rönesans eğitiminin temel özelliği, bireyi ve onun bireysel gelişimini vurgulamasıdır.Doğru yanıt E'dir.

Bu dönemin önemli eğitimcileri arasında yer alan Maria Montessori’ye göre çocuk, özgür bir ortamda gelişmelidir. Çocuğun özgür sayılması ise başkalarından yardım almaksızın kendi kendine bir şeyler yapabilmesidir. Montessori çocuğun ne yaptığını kavraması ve kendi başına çalışmasına “kendi kendine öğrenme” demiştir. Kendi kendine öğrenmede öğrencilere özgürce etkinlikte bulunma fırsatı verilmeli ve araç-gereçlerle bu etkinlik desteklenmelidir. Montessori’ye göre çocukların özgürlüğü, eğitimin odak noktası olmalıdır. Doğru yanıt C'dir.

Hayvancılık, dokumacılık, madeni eşya yapımı ve el zanaatları Hunlarda eğitimin temel konuları arasında yer almıştır.Bu nedenle, Hunlarda mesleki eğitime önem verilmiş, el sanatları alanında önemli eserler ortaya konmuştur. Doğru yanıt A'dır.

Osmanlı Devleti Döneminde, 1913 yılında çıkarılan “Tedrisat-ı ibtidaiye Kanun-u Muvakkati” (Geçici İlköğretim Yasası) ile birlikte eğitim yaşamında yeni düzenlemeler yapılmış, değişik öğretim basamaklarında yeni okullar açılmıştır. Doğru yanıt D'dir.

1923-1946 yılları arasında eğitimde köklü gelişmeler sağlanmış, özellikle programlara işlerlik kazandırmak için yerli ve yabancı uzmanlardan yararlanılmıştır. Örneğin, ismail Hakkı Baltacıoğlu ve Sadrettin Celal Antel, daha çok iş ile okulu birleştiren “Üretici Okul Modeli” üzerinde durmuşlardır. John Dewey, A. Malche, Kühne ve Omar Buyse gibi yabancı uzmanlar da okul binalarından kadın eğitimine, üniversitelerin yenileştirilmesinden öğretmen yetiştirmeye değin birçok konuda önerilerde bulunmuşlardır. Doğru yanıt D'dir.

Onuncu ve On Birinci Milli Eğitim şûralarından sonra, 1981 yılında çıkarılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kurulu Yasası, yükseköğretim kurumlarını aynı şemsiye altında toplamış, daha önce Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı öğretmen eğitimi veren kurumların tümü üniversitelerin çatısı altına alınmıştır. Bu yasa ile öğretmen eğitimi, ilk kez tümüyle üniversitelerin sorumluluğuna verilmiştir. Doğru yanıt E'dir.