EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 22

Cumhuriyetin ilk yıllarında milli, bilimsel, çağdaş ve laik eğitim anlayışı doğrultusunda çalışmalar yapılmış, yeni bir eğitim sistemi oluşturmak için kimi yasal düzenlemelere gidilmiştir. Örneğin, 3 Mart 1924 günü kabul edilen “Tevhid-i Tedrisat” (Öğretimin Birleştirilmesi) yasası ile “ümmet birliği” anlayışını temel alan eğitim kurumları kaldırılmış, milli eğitimdeki farklı gelişmelere son verilmiştir. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Tarihin değişik işlevleri bulunmaktadır. Bu işlevler şöyle sıralanabilir (Öksüzoğlu, 1999, s.109):

Geçmişi ve bugünü anlama, sürekli bir akış içinde yaşadığımızı hissettirme, evrim kavramına ulaşma, neden-sonuç ilişkisini bulma

Toplumu çözümleme ve anlamaya yardımcı olma

Ulusal kimliği bilme ve ona sahip çıkma bilinci oluşturma

Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Tarih öğretimi;

• Bireyin insanlık tarihinde kökenlerini aramasına ve geçmişle gelecek arasında bir süreklilik içerisinde kendini görmesine yardım eder.

• İnsanın doğası ile ilgili geniş bir görüş açısı geliştirmesine katkı sağlar.

• Bireyin belli bir dünya görüşü oluşturmasına ve uluslararası anlayış geliştirmesine katkı sağlar.

• Geçmişte insanlar tarafından yapılan hataları görmeyi sağlar.

• Çağdaş sosyal, siyasal ve ekonomik sorunların nedenlerini araştırmayı ve anlamayı sağlar.

• Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmesine katkı sağlar.

• Sosyal Bilimler alanının öğretiminde önemli bir rol oynar.

• Öğrencilerin uygarlığın yararlarını anlayıp değerlendirmelerine yardım eder.

• Öğrencilerin birçok yazınsal eseri tanımasına olanak sağlar.

• Öğrencilerin insanlığın elde ettiği başarılarla tanışmalarına olanak verir.

• Öğrencilerin geçmişte ortaya çıkmış olan büyük düşüncelerin bugün uygulanışını gözlemesine yardım eder.

• Bir insanın toplumu anlayabilmesi için gerekli olan temeli oluşturmasına yardım eder.

• Değerleri ve inançları inceleyebilmek için çok iyi bir kaynak olabilir.

• Öğrencilerin, toplumu ve insan davranışlarını incelemede düzenleyici bir role sahip olan kronolojiyi benimsemelerine katkıda bulunur.

• İnsana entellektüel bir mutluluk yaşama olanağı sağlar.

Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Eğitim tarihi, eğitimsel geleneğin köklerini, geçmişteki toplumsal ortamın koşullarına göre değerlendirerek günümüze yansıtmaya çalışan bir bilim dalıdır. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Örneğin; çocuklarla ilgilenen, onları gezdiren ve okula götüren kölelere “pedagog” adı verilirdi (Varış ve diğerleri, 1991, s. 156).

Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Roma döneminde eğitimin temel özelliği, söyleve (hitabeye) önem verilmesidir. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

17. ve 18. yüzyıllarda, yöntem bilimin de katkılarıyla, doğa bilimleri hızlı bir gelişme göstermiştir. Bu yüzyıllar, yöntem çağı olarak kabul edilmektedir. Başta Descartes olmak üzere bu yüzyılın düşünür ve eğitimcileri özellikle “yöntem” üzerinde durmuşlarlardır. Yöntemin uygulandığı başlıca alan ise “öğretim” olmuştur. Bu kavram o yıllarda pedagojinin önemli bir uğraşı alanı olmuştur (Varış ve diğerleri, 1991, s. 160).

Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Montessori’ye göre çocukların özgürlüğü, eğitimin odak noktası olmalıdır. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Eski Türklerde eğitimin özellikleri şöyle sıralanabilir: • Orta Asya’daki coğrafi koşullar, Türklerin yaşama biçimi ile eğitim anlayış ve uygulamalarını etkilemiştir. • Eski Türklerde eğitimde yiğitlik, cesaret, bilgelik, kahramanlık, itaat önemli değerler olarak benimsenmiştir. Eğitim yoluyla hem cesur hem bilge olan alp insan tipi yetiştirmeye önem verilmiştir. • Eski Türklerde çocukların eğitiminde töre önemli bir rol oynamıştır. Töre, çocukların güçlü ve iyi birer asker olarak yetiştirilmesini öngörmüştür. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

1973 yılında çıkarılan 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Yasası eğitim açısından önemli bir yere sahiptir. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Türkiye’de de 1997’de ilköğretimin sekiz yıla çıkarılmasına paralel olarak program geliştirme çalışmaları bağlamında 2004 yılına gelinceye kadar kimi derslerin programları yeniden hazırlanmıştır. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Eğitim tarihi, geçmiş çağlarda oluşan ulusal ve uluslararası eğitim çalışmalarını inceleyerek ve değerlendirerek bugünün eğitimine ışık tutmaya çalışan bir bilim dalıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

18. yüzyılın büyük eğitimcilerinden biri olan Jean Jack Rousseau (1712-1778), eğitimde bireyin hak ve yeteneklerinin gelişmesini savunmuş ve çocuğa saygı gösterilmesini istemiştir. Rousseau, çocuğun toplum baskısından uzak, özgürce yetiştirilmesini; çocuğun bireysel özelliklerine saygı gösterilmesini ve onların ilgilerine göre eğitilmelerini istemiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Bu dönem eğitimcilerine göre çocuk, eğitimcilerin elinde şekillenmesi gereken “boş bir levha” olarak görülmüş; bu nedenle, çocukların kötü olarak nitelendirilen özelliklerinin yanlış eğitim ya da kötü toplumsal, ekonomik ve kültürel koşullardan kaynaklandığı düşünülmüştür. Çocuğun boş bir levha olarak kabul görmesi, kalıtımsal özelliklerinin göz ardı edilmesi anlamına gelmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Göktürklerde, Orhun Yazıtları’nda da belirtildiği gibi, eğitime egemen olan temel değerler; bilgelik, alplik, kahramanlık, bağımsızlık ve halkın mutluluğunun sağlanmasıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Soruda açıklaması verilen uygulama, ahilik anlayışıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sıbyan mektepleri Osmanlı Dönemi'ne ait ilköğretim düzeyindeki okullardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Cumhuriyetle birlikte yeni Türk harflerinin kabul edilmesiyle birlikte tüm ülkede okur-yazarlık kampanyası başlatılmış, Millet Mektepleri ile Halkevleri ’nin açılmasıyla okur-yazar oranında hızlı bir artış sağlanmıştır. Diğer seçeneklerdeki kurumlar Osmanlı Devleti zamanında açılmışlardır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Enderun Mektebi saray, ordu ve hükümet işlerinde çalışacak yönetici ve devlet adamı yetiştirmek için saray içinde kurulan okuldur. 1455 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulmuştur. Okul, 6 odadan oluşuyordu ve her oda, saraydaki değişik işlere eleman yetiştiriyordu. Programlarında resim, müzik, süsleme vb. kültür sanat etkinlikleri, spor etkinlikleri, protokol kuralları gibi etkinliklere yer veriliyordu. Enderun mektebi, pek çok devlet adamı, şair, yazar, mimar, kazasker vb. yetiştirmiş, 1909 yılında kapatılmıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Darül Muallimin-i Ali (Yüksek Öğretmen Okulu) Osmanlı Döneminde kurulmuş olmakla birlikte, orduda yapılan yenilikler kapsamında değildir. Doğru yanıt B seçeneğidir.