EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 18

Felsefe ile eğitim arasında s›k› bir ilişki bulunmaktadır. Felsefe, eğitim için bir nitelik ve de¤erler sistemi gelifltirirken e¤itim de bunlar›n nas›l elde edilece¤ini, insanlara nas›l kazand›r›laca¤›n› amaç edinen bir etkinlikler alan› olarak ortaya ç›kmaktad›r. Felsefenin de e¤itimin de temelinde insan vard›r.

Bilgi Öğretisi (Epistemology): Bilgilerimizin köken ve niteliğini inceleyen felsefe dalıdır.

Öğreti başka bir deyişle doctrine öğretilen şey anlamına gelmektedir. Dinsel, felsefi ya da bilimsel konularda doğru olarak öne sürülen, doğru diye öğretilen kuramlar sistemidir. Doğru Cevap C'dir.

Ülkücülük akımı, mutlak gerçeğin fiziksel olmaktan çok ruhsal oldu¤unu savunur. Çevredeki dünyayı yadsımamakla birlikte çevredeki dünyan›n mutlak gerçek olmadığını ileri sürer. Maddeciliğin (materyalizmin) karşılığı olan bir felsefedir. Bu görüfle göre insan, ruhsal bir nesnedir ve insanın yaşamdaki başlıca amacı kendi doğasını anlatmak, göstermektir. Eğitimin amacı ise bunu yapmada ona yardımcı olmaktır. Genelde bu görüflü savunan düşünürler, gerçeğe ulaflmak için gözlem ve deneye dayanan bilimsel yöntemi izlemekten çok, sezgiye ve düşünceye dayalı bir yolu izlemenin daha do¤ru olacağını ileri sürerler. Doğru Cevap B'dir.

Yararcılık felsefesini oluşturan ögeler genelde beş noktada toplanabilir. Bunlar

şöyle sıralanabilir:

• Gerçeklik, durağan değil sürekli değişme içindedir.

• Değerler evrensel değil görecelidir.

• İnsan biyolojik ve sosyal işlevleri olan bir yaratıktır.

• Özgürlüğü ve çoğulcu katılımı içeren demokrasi, bir yaşam düzeni olarak

önemlidir.

• Tüm etkinliklerimizde eleştirel düşünme ile sorun çözmeye yönelik zekâ

büyük yer tutmalıdır.

Doğru Cevap C'dir.

Daimicilik gücünü genellikle kökleşik gerçekçilikten (klasik realismden)gerçekçilikten (klasik realismden) aldığı için çoğu yerde “kökleşik görüş” olarak nitelendirilir. Ülkücülük (idealism) akımını benimsiyenlerden de büyük ölçüde destek bulmuştur. Doğru Cevap B'dir.

Bu akımın temel özellikleri şöyle sıralanabilir:

• Eğitim ve öğretim, öğrencilerin yaşantı ve etkinliklerine dayandırılmalı, öğrenci odaklı olmalıdır.

• İçinde yaşadığımız dünya sürekli değişip gelişmektedir. Buna uyum sağlayabilmek

için çocuğa sorun çözme becerisi kazandırılmalıdır.

• Okul, yaşama hazırlık yeri olmaktan çok gerçek yaşamın kendisi olmalıdır.

Eğitimin bir görevi de öğrencinin içinde yaşadığı topluma etkin biçimde katılmasını sağlamaktır.

• Öğretmenin görevi öğrencilerini yönetmek yerine onlara kılavuzluk etmektir.

Öğretmen yalnızca anlatan, açıklayan ve sürekli konuşan bir kimse de-

¤il yol gösteren, yardım eden, olanak tanıyan bir görevi üstlenmelidir.

• Okul, öğrencileri yarışmaya yönlendirmekten çok işbirliğine  özendirecek

yaklaşımları benimsemelidir. Eğitimde işbirliği yaparak öğrenme, yarışmaya

göre daha değerlidir.

• Eğitim ortam› demokratik olmalıdır. Çünkü demokrasi, düşüncelerin ve insan

kişiliklerinin birbirini özgürce etkilemesine olanak verir. Gelişme için de

bu gerekli bir koşuldur.

Doğru Cevap D'dir.

Epistemology, bilgilerimizin köken ve niteliğini inceleyen felsefe dalıdır. Bilgiyi evrensel bir biçimde inceler ve bilme sürecinin niteliğini bulmaya, çözümlemeye çalışır. Doğru cevap A’dır.

Axiology, değer öğretisi, değerlerle ilgilenir. Değerlerin kaynağı, niteliği, sınışanması ve insanlıkla ilişkisi üzerinde durur. Çeşitli değerler ve değer kuramları vardır. Doğru cevap B’dir.

Varlık Öğretisi (Ontology): Bu kavramı ilk kez ortaya atan eski Yunan filozofu Aristotelestir (M.Ö. 384-322). Aristoteles buna “ilk felsefe” adını vermiştir. Bu öğreti, mutlak gerçeğin doğasını inceler. Doğru cevap C’dir.

Yunancadaki “logike” sözcüğünün karşılığıdır. Günümüzde “mantık” kavramı; tutarlı ya da doğru düşünme, akıl yürütme gibi özellikleri içinde bulundurur. Düşünme ise önermeler arasında bağ kurarak bilinenden bilinmeyeni elde etme süreci ve bu sürecin sonunda oluşan üründür. “Mantık” için kısaca “doğru düşünce incelemesi” denebilir. Doğru cevap D’dir.

Yararcılık, alanyazında deneyselcilik (experimentalism) ya da işlevselcilik (functionalism) gibi adlarla da anılan geleneksel deneyci (empiric), İngiliz düşünce sistemine bağlı bir Amerikan felsefesidir. Yararcılık felsefesini oluşturan ögeler genelde beş noktada toplanabilir. Bunlar şöyle sıralanabilir:

Doğru cevap E’dir.

Şıklarda verilen Gerçekçilik, Ülkücülük, Varolçuluk, Yararcılık başlıca felsefe akımları arasında yer alır. Daimicilik ise başlıca eğitim felsefeleri arasındadır.

Esasicilik, temelde bir eğitim hareketi olarak ortaya çıkan, hiçbir felsefi akıma bağımlı olmayıp birçok felsefi görüşle uyum içinde bulunan bir anlayışı simgeler. Çeşitli yönlerden daimicilikle örtüştüğü görülür. Doğru cevap B’dir.

İlerlemecilik, yararcılık dediğimiz düşünce sisteminin (pragmatik felsefenin) eğitime uygulanmasıyla oluşmuştur. Bu görüş, geleneksel eğitimin aşırı biçimselciliğine; sıkı, amaçsız alıştırmaların yer aldığı öğ-retmen odaklı öğretim etkinliklerine ve öğrencilerin edilgin bulunduğu bir eğitim anlayışına karşı çıkmıştır. Bunlara karşılık öğrenci odaklı öğrenmeye, sorun çözmeye ve yaşantılar yoluyla öğrenmeye önem veren; sürekli değişme ve gelişmeyi temel alan ve gelişime dayalı bir toplum yapısını savunan eğitimcilerce geliştirilmiş çağdaş bir düşünce akımı olarak görülür. Doğru cevap C’dir.

Diamicilik (Perennialsim) eğitim felsefesi, gücünü genellikle kökleşik gerçekçilikten (klasik realismden) aldığı için çoğu yerde “kökleşik görüş” olarak nitelendirilir. Ülkücülük (idealism) akımını benimsiyenlerden de büyük ölçüde destek bulmuştur. Doğru cevap D’dir.

Yeniden Yapılanmacılık (Reconstructionism): Son gelişen eğitim akımları ndan biri olan yeniden yapılanmacılık, alanyazında “yeniden kurmacılık” ya da “yeniden inşacılık” olarak da yer alır. Temeli yararcı felsefeye dayandığından ilerlemecilik akımının devamı olarak görülür. Bu nedenle ilerlemeciliğin benimsediği ilkeleri genelde tümüyle destekler. Bu akıma göre, çağın kültürel bunalımlarına göğüs gerebilmek için toplumu yeniden düzenlemek ve güçlü, birleşmiş, tutarlı değerlere dayalı yeni bir dünya uygarlığı kurmak gerekir. Doğru cevap E’dir.

Felsefenin uğraş alanlarını şu başlıklar altında ele almak olanaklıdır 

Varlık Öğretisi (Ontology),

Bilgi Öğretisi (Epistemology),

De¤er Öğretisi (Axiology)

Mantık (Logic).

Türkiye Cumhuriyeti ulusal eğitiminin felsefi temellerinin genel bir değerlendirmesi yapılacak olursa işe koşulan eğitim sisteminin, genelde, yararcı (pragmatik) felsefeye ve onun eğitimdeki karşılığı olan ilerlemecilik akımına dayandığı söylenebilir. Günümüze de¤in gerçeklefltirilen tüm eğitim hareketleri, ilerlemeci eğitim akımının özelliklerini benimsemenin yanı sıra zaman zaman ülkücü (idealist) ve gerçekçi (realist) felsefelere dayalı daimici (perennialist) ve esasici (essentialist) eğitim akımlarına da bağlılığını sürdürmüştür. Doğru Cevap C'dir.

Yararcılık: Alanyazında deneyselcilik (experimentalism) ya da işlevselcilik (functionalism) gibi adlarla da anılan geleneksel deneyci (empiric), ingiliz düşünce sistemine bağlı bir Amerikan felsefesidir.