E-PERAKENDECİLİK

Mobil alışverişin, elektronik alışverişe göre daha yüksek değer yükleyen bir takım özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler; hareketlilik, kolaylık, yerelleştirme ve ki- şiselleştirmedir.

Dolaysızlık, tüketicilerin herhangi bir aracıya ihtiyacı olmadan, direkt olarak işletmelerin ürün ve hizmet- lerini satın alabilmeleriyle ilişkilendirilmektedir.

Çalışmalar mobil alışverişle yaş, eğitim seviyesi ve cinsiyet arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Söz konusu araştırmalar, demografik etkenlere göre mobil alışverişin kabul edilmesinde farklılıklar olduğunu ortaya koymaktadır.

Uyumluluk, mobil teknolojinin, tüketicilerin değerleriyle, geçmiş deneyimleriyle ve ihtiyaçlarıyla tutarlı olması anlamına gelmektedir.

Algılanan Eğlence Faydası, "Hazcı Etkiler" den birisidir.

Öznel normlar belirli bir davranışın gösterilip gösterilmemesine yönelik aile, arkadaşlar ve toplumun baskıları olarak ifade edilmektedir. Öznel normlar, saygınlık, farklılık, gruba aidiyet, çevrenin beklenti ve yönlendirmeleri ve sosyal etki konularını kapsamaktadır.

Plansız satın alma eğlence gibi hazcı nedenlerle satın alınırlar.

İlgilenim, tüketicilerin belirli bir ürüne veya markaya verdiği önem derecesidir.

Kızgınlık: Mobil araçlara gönderilen mesajlar ve reklamlar, her zaman için tüketiciler tarafından olum- lu karşılanmaz. Kişisel zamanlarının kaybı olarak değerlendirildiğinde, tüketiciler açısından reklama yönelik olumsuz bir tutum söz konusu olmaktadır.

Kişilerin hayat tarzı, mobil alışverişin belirleyicilerinden biridir. Tek yaşayan kişilerin, ürünlerin teslim edilmesi için bekleme şansının olmaması, çevrimiçi veya mobil alışveriş eğilimini azaltan bir etki göstermektedir. Bununla birlikte, mobil alışverişte siparişin verilmesi ve mağazadan istenilen saatte teslim alınması imkânı, kişileri mobil alışveriş konusunda olumlu şekilde etkilemektedir.

1973 yılında Motorola şirketinde çalışan mühendis Martin Cooper’ın ilk mobil aramayı gerçekleştirmesinden bu yana, mobil hizmetlerdeki gelişim baş döndürücüdür.

Aynı anda farklı yerlerde olabilme, mobil alışverişin en belirleyici etkisi olarak değerlendirilebilir.

Yerelleştirme, mobil araçların, doğal olarak da kullanıcılarının yerlerinin belirlenmesi ve buna göre faaliyetlerin spesifik hâle getirilmesi olarak değerlendirilmektedir. Örneğin; bir mağaza, bir potansiyel tüketicinin yerini belirleyebilir ve tüketiciyi çekebilmek için mesajlar gönderebilir.

Kullanım ve Doyum Teorisi (Uses and Gratification Theory), kişilerin kendini ifade etmesini ve eğlenceyi temel alan bir model olarak öne çıkmaktadır ve tüketicilerin kullandıkları mobil araç ile kendini ifade ettiğini öne sürmektedir.

Mobil alışveriş için kabul edilen ve uygulanan teorik modellerden bir diğeri Birleştirilmiş Teknoloji Kabul ve Kullanım Modeli’dir. Bu model, birçok modelin sentezlenmesinden sonra oluşturulmuş bir modeldir. Daha önceden geliştirilmiş olan teknoloji kabul teorilerinin sentezi olan modeldeki değişkenler; performans beklentisi, çaba beklentisi,
sosyal etkiler ve kolaylaştırıcı etkilerdir.

Mobil araçları kullananların, hem nicelik hem de nitelik açılarından daha düşük seviyede bilgi almaları, mobil alışverişte olumsuz bir durum olarak öne çıkmaktadır. Araştırma maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle de mobil tüketiciler, daha yoğun olarak daha önce aldıkları veya bildikleri ürünleri satın alma eğilimindedirler. Bu durum, bilinen markaların daha yüksek avantaja sahip olmaları anlamına gelmektedir.

Eğitim düzeyi arttıkça kişilerin internet kullanımında artış olmaktadır. Bununla birlikte, eğitim düzeyinin artması, kişilerin zaman sorununu ortaya çıkardığı için internette
gezinme süresinde düşme görülmektedir. Yüksek eğitim seviyesine sahip olan tüketicilerin özellikle mobil alışverişte çok daha yüksek kullanma eğiliminin olduğu görülmektedir. Bunun temel nedeni olarak mobil uygulamalara, risklere ve risklere karşı korunmaya yönelik olarak daha fazla bilgi sahibi olmaları gösterilmektedir. Ayrıca, eğitim seviyesi
arttıkça gelir düzeyinin de artmasıyla, daha sık mobil alışveriş yapılmaktadır. Düşük eğitim düzeyine sahip olan tüketicilerin ise mobil alışverişi daha riskli gördükleri bu nedenle daha düşük kullanım düzeyine sahip oldukları söylenebilir.

Uyumluluk, mobil teknolojinin, tüketicilerin değerleriyle, geçmiş deneyimleriyle ve ihtiyaçlarıyla tutarlı olması anlamına gelmektedir. Uyumun yüksek olması, tüketicilerin mobil alışverişi kabul etme potansiyelini artıracaktır.

Öznel normlar belirli bir davranışın gösterilip gösterilmemesine yönelik aile, arkadaşlar ve toplumun baskıları olarak ifade edilmektedir.

Güven, mobil alışverişte de önemli bir değişken olarak tatmin üzerinde etki göstermektedir.