E-İŞ SÜREÇLERİ - Deneme Sınavı - 6

Grup kararları çok fazla deneyimle beslenen ve demokratik kararlardır. Dezavantaj olarak fikir birliği sağlanamama riski vardır. I ve II no'lu seçenekler seçenekler kişisel kararların özelliklerindendir. Doğru cevap B'dir.

Sistem kavramı, belirli bir amaç doğrultusunda ortak özelliklere sahip ve birbiriyle, bütünle ve çevresiyle ilişkili parçalardan ve süreçlerden oluşan bir bütünü ifade eder. Diğer seçenekler iş zekasının tanımlarıdır. Doğru cevap C'dir.

İş zekası sistemlerinin karmaşıklık düzeylerini arttıran sorular: "Ne oldu?", "Niçin oldu?", "Sıradaki ne?", "Ya...ise?" ve "Nasıl?"'dır. Doğru cevap A'dır.

Bilgi yönetimi sürecinin basamakları bilgi edinme, bilgi depolama, bilgi dağıtımı ve bilgi uygulanmasıdır. Doğru cevap C'dir.

OLAP, durgun veriler ve hem bugünün hem de geçmişin verileri ile çalışan bir uygulamadır. Modellerin tanımlanmasını ve verilerin yinelenmesini sağlayan sistem ise OLAP değil, veri madenciliğidir. Diğer maddeler doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Veri araştırmaları aşamasında istatistiksel yöntemler ile birlikte sorgu ve raporlama sistemlerinden oluşan pasif bir iş zekası analizi yapmak için araçlar araştırılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

İş zekası, işletmelerin faaliyetleri ve karar vermeleri için hem iç hem de dış bilgi kaynaklarından bilgi edinmelerini, analiz etmelerini ve yaymalarını sağlayan, organize ve sistemli bir süreçtir. C şıkkı yanlıştır.

Veri (Data): Veri, “bir araştırmanın, bir tartışmanın, bir muhakemenin temeli olan ana öge” (TDK) şeklinde tanımlanmaktadır. Veri, yorumlanmaya muhtaç olan, tek başına bir anlam ifade etmeyen bir tespit, bir rakamdır.  Veriler “çevrede bulunan, kendi kendine anlam ifade etmeyen, çeşitli birikim ve oluşumlardır”. Bu nedenle veri için, malumat ve bilgi elde etmenin öncelikli kaynağı değerlendirmesini yapmak mümkündür.

Malumat: İngilizcesi “information” olan malumat, “datanın bazı kriterler kullanılarak anlamlı hale getirilmesi sürecidir” ve dataların başka birtakım unsurlarla ilişkilendirilmesi ile oluşmaktadır.

Bilgi: İngilizcesi “knowledge” olan bilgi ise “değişik malumatın belli bir amaç doğrultusunda birleştirilmesiyle oluşan, bazı kararlara esas teşkil edecek malumat toplamıdır”. Bilgiyi “toplanan verilerin kullanan için anlam taşıyan ve yarar sağlayan hale gelmiş biçimi” şeklinde tanımlamak da mümkündür.

Bilgi teknolojilerine yönelik harcamaları arttırmak, iş zekasına yönelten nedenlerden birisi değildir.

Karar verme sürecinin ilk aşaması amaç belirleme veya sorun tanımlamadır.

İş zekası sisteminin temel bileşenleri; Kararlar,  Optimizasyon (En iyi alternatin seçilmesi), Veri Madenciliği (Verilerden Öğrenme modelleri), Veri Araştırmaları (İstatistiksel analiz ve görselleştirme), Veri Ambarı / Veri Martı (Çok boyutlu küp analizi), Veri Kaynakları (Opsiyonel veri, belgeler ve dışsal veri)'dır.

Veri ambarları: Veri ambarı, iş zekasının önemli bir bileşenidir. Bu aşamada ETL (extraction, transform, load) olarak bilinen çıkarma, dönüştürme ve yükleme işlemleri gerçekleştirilmektedir. İş zekası analizlerini desteklemek üzere farklı kaynaklardan gelen veriler, veri ambarları olarak adlandırılan tabanlarında saklanmaktadır. Veri ambarları sadece kurumsal önemli verileri değil, taktiksel karar verme sürecinde kullanılan operasyonel verileri de içermektedir.

Veri madenciliği: Dördüncü aşama olan bu aşamada amaç, bilgi ve malumatın veriden çıkartılmasıdır. İleri analizler gerektiren bu aşama, tahmin yapma veya kestirimsel çözümleme olarak da adlandırılabilmektedir. Analizler yardımıyla işletmelerde olaylar veya durumlar için istatistiksel tekniklerden yararlanılarak kesin tedbirler veya önlemler öngörülebilmektedir.

Bilgi yönetimi; bilginin edinilmesi, depolanması, dağıtımı ve uygulanması süreçlerinde oluşmaktadır.

BGYS standardında işlemler güvenlik önlemlerinin belirlenip kurulması, uygulanması, etkinliğinin gözden geçirilmesi ve iyileştirilmesi süreçlerini içerir ve bu işlemler sürekli olarak tekrar edilen bir döngü şeklinde işler. Bu süreçler kısaca planla, uygula, kontrol et, önlem al yani PUKÖ döngüsünden oluşan bir risk modeliyle işler.

Arama Araçları (Motorları): Adresi bilinmeyen bir siteye, bir sözcüğün anlamına, bir kişinin bilgilerine, bir adrese, bir fotoğrafa ya da bir videoya ulaşmanın yolu arama araçlarından geçer. Arama araçları milyonlarca web sitesi arasından ilgilendiğimiz konu ve bilgiye ulaşmamızı sağlayan araçlardır.

E-postalar: İlk e-posta programı 1972 yılında kullanıldı. Uzun süre İnternet ancak uzak bir noktaya mesaj göndermekle sınırlıydı. E-posta bir mesajı bir gönderenden bir veya daha fazla alıcıya aynı maliyet ve zaman kullanımıyla ulaştırmaktadır. E-posta günümüzde en hızlı ve ucuz haberleşme aracı olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenlerle her İnternet kullanıcısının en az bir tane e-posta adresi bulunmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre 2017 yılı itibarıyla dünyada 3.7 milyar e-posta hesabı bulunmaktadır. Günde 205 trilyon e-posta gönderilmektedir ki her saniye 2.4 milyon e-posta gönderildiği anlamına gelir (lifewire.com, 26.09.2017). E-posta ile ses, görüntü, ve dokümanlar kolaylıkla aynı anda birden fazla kullanıcıya gönderilebilmektedir. Bu durum e-postanın, ticaretin en önemli araçlarından reklam ve pazarlama faaliyetlerinde yaygın olarak kullanılmasına neden olmaktadır. Günümüzde e-posta eğlence, ticari, politik amaçlar gibi birçok amaçla kullanılmaktadır.

Forum ve Sosyal Paylaşım Siteleri: İnternet forumu ya da mesaj panosu, elektronik ortamda yaratılmış bir tartışma platformu ve paylaşım sistemidir. Forum siteleri genelde bir moderatör yönetiminde, bir konuda farklı gruplardan oluşan dinleyicilerin (okuyucuların) söz sırası alarak konuşma kuralları içinde yaptıkları tartışmalardır. Forum alanına girildikten sonra ilgili kategori seçilir ve bu kategoriye bağlı olarak yeni bir konu başlığı yaratılır. Yaratılan konu başlığına diğer kullanıcılar yorumlarını (cevaplarını) yazarak düşüncelerini açıklarlar. Böyle yeni başlık açılabilmesinin yanı sıra hali hazırda bulunan bir konu başlığı ve tartışma konusu hakkındaki düşüncelerinizi de sunabilirsiniz.