E-İŞ SÜREÇLERİ - Deneme Sınavı - 4

İş zekâsı sisteminin temel bileşenleri şunlardır:

İş zekâsı, stratejik düzeyde karşılaştırmalı raporlar, gelişimleri izlemeye yarayan simülasyonlar ve gelecekteki sonuçları tahmin gibi bazı varsayımlar oluşturularak işletme amaç ve hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olabilecek kararların alınmasına yardımcı olmaktadır

Taktik düzeyde iş zekâsı sistemleri satış, finans, gelir veya yönetim kararları için çözümler önermektedir. İş zekâsı sistemi sayesinde işletmelerin gelecekteki işlemleri iyileştirilebilmekte, işletme performansı örgütsel, finansal veya teknolojik anlamda uyumlaştırılabilmektedir.

İşletmeler iş zekâsı donanım ve yazılımlarını edindikten sonra iş zekâsı sistemini uygulamak için kullanıcıların eğitimleri de dahil olmak üzere tek seferlik büyük bir maliyete katlanmak durumundadır. Bunlar iş zekasının uygulama maliyetleridir.

İş zekası uygulamalarının işletmeler için birçok faydası olmasına karşın her işletmede iş zekası uygulaması sonucu doğrudan başarının elde edilebileceği yargısına varmak yanlış olacaktır. İşletmelerin iş zekâsı uygulamalarından başarı elde edebilmelerinde bazı kolaylaştırıcı koşulların rolü önemlidir. Watson ve Wixom (2007, s. 98)’a göre bu koşullar şunlardır:

Bir veya daha fazla web sitesinden web kaynaklarıyla kullanıcı etkileşimleri ve tıklama davranışları sonu­cunda toplanan veya üretilen ilişkili verilerden oto­matik olarak desenlerin bulunması ve analiz edil­mesi web madenciliği olarak adlandırılmaktadır.

Bölüm içinde iş zekasına ilişkin "İşletmenin iç ve dış kaynaklarından sağladığı çeşitli verilerin bilgilere dönüştürülmesini sağlamak için yardım almasıdır." şeklinde bir tanımlamaya yer verilmemiştir. Doğru cevap C'dir.

İş zekası kavramı içerisinde birbirlerini tamamlayan ancak içerikleri bakımından birbirinden farklı üç kavramdan söz edilmektedir. Bunlar; veri (data), malumat (information) ve bilgi (knowledge) olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

En genel anlamda karar verme süreci beş temel aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamaları şu şekilde sıralamak mümkündür;

Doğru cevap D'dir.

İş zekası sisteminin yapısında temel olarak altı bileşen bulunmaktadır. Bunlar veri kaynakları, veri ambarları ve veri martları, veri araştırması, veri madenciliği ve  optimizasyondur. Doğru cevap B' dir.

Bu terimi ilk kez kullanan kişi IBM araştırmacısı Hans Peter Luhn olmuştur. Doğru cevap B'dir.

İş zekası "verinin malumata ve daha sonra bilgiye dönüşüm sürecidir" (Golfarelli vd., 2004, s. 1) Doğru cevap C'dir.

Veri, "bir araştırmanın, bir tartışmanın, bir muhakemenin temeli olan ana öge" (TDK) şeklinde tanımlanmaktadır. İngilizcesi "information" olan malumat, "datanın bazı kriterler kullanılarak anlamlı hale getirilme sürecidir." İngilizcesi "knowledge" olan bilgi ise "değişik malumatın belli bir amaç doğrultusunda birleştirilmesiyle oluşan, bazı kararlara esas teşkil edecek malumat toplamıdır" (Koçel, 2015, ss. 34-35) Sıralama Veri (Data)- Malumat (Information)- Bilgi (Knowledge) şeklinde olmalıdır.

Programlanmış kararlar, işletmelerin sürekli olarak karşılaştıkları sorun veya olaylar karşısında benzer durum ve koşullar için tekrarlanarak uygulayabildikleri kararlardır. Doğru cevap B'dir.

Alternatif Belirleme: Karar verme sürecinin üçüncü aşaması olan bu aşamada işletmede önceden belirlenen sorunları ortadan kaldırabileceği ya da işletmeyi istenen amaca ulaştırabileceği düşünülen tüm seçenekler liste haline getirilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Veri madenciliği: Dördüncü aşama olan bu aşamada amaç, bilgi ve malumatın veriden çıkartılmasıdır: Doğru cevap A'dır.

Bilgi Depolama: Bilgi ediniminden sonra gelen bu ikinci aşama, bilginin bireysel ve örgütsel hedeflere ulaşmak amacıyla daha sonra kullanılmak üzere saklanmasını kapsamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Çalışanların iş ile ilgili bilgileri kolayca istedikleri şekle dönüştürebilmeleri bilgi yönetiminin değil, iş zekası sisteminin faydalarından biridir. Doğru cevap D'dir.

Türkçesi "Çevrimiçi Analitik İşleme" olan OLAP en genel anlamda bir işletmeye bir durumun ne olduğunu ve neden o şekilde olduğunu gösteren yazılımdır. Doğru cevap E'dir.

Bilgi uygulaması bilgi yönetiminin süreçlerinden biridir. Doğru cevap A'dır.