DÜNYA MUTFAKLARI II

Sütün kaymağı alınıp kalan yağsız bölümü yoğurt çalınıp mayalanarak “kurut’ yapılmaktadır. Bu yiyecek aynı zamanda tarhananın atası sayılmaktadır.

Özbek millî yemeklerinde diğer Türk Cumhuriyetleri mutfağına nazaran daha fazla baharat kullanılır. Anason, çörek otu, safran, taze ve toz biber, karabiber, maydanoz, dereotu, Orta Asya nanesi, kungut tohumu, en çok da reyhan vb. otlar ülke genelinde yerel ve ticari mutfakta yaygın olarak tüketilmektedir. Özbek mutfağında, pilavın da özel bir yeri bulunmaktadır. Onlarca çeşidi olan pilavın her yörede ayrı ve kendine özgü yapılış şekli vardır.

Afganistan, zengin yemek kültürüyle dikkat çeken bir ülkedir. Özünü koruyan ve hemen hemen hiçbir yabancı yemek kültüründen etkilenmeyen nadir mutfaklardan birisidir. Hayvancılığın gelişmiş olması mutfaklarında ağırlıklı olarak süt, yoğurt ve özellikle de kuzu etinin kullanılmasına neden olmaktadır.

Özbek mutfağında, pilavın özel bir yeri bulunmaktadır. Onlarca çeşidi olan pilavın her yörede ayrı ve kendine özgü yapılış şekli yer almaktadır. Semerkand, Buhara, Fergana yöresi pilavları malzeme ve pişirme tekniği yönünden birbirinden farklı özelliklere sahiptir.

Bir Kazak yemeği olan Beşparmak, geleneksel olarak elle yenir. İnce bir şekilde dilimlenmiş kuzu veya koyun eti veya kare şeklinde kesilmiş et sulu erişteler ile servis edilir.

Bir Özbek yemeği olan Maş Horda, patates, soğan, havuç, yeşil biber, domates, pirinç gibi malzemelerin kullanıldığı bir çeşit çorbadır.

Karnabahar ve patates kullanılarak yapılan bu yemek Pakistan mutfağına aittir.

Maş Horda pirinç ve çeşitli sebzelerin kullanıldığı bir çeşit çorbadır ve yapımında un kullanılmaz.

Kuurma çay olarak bilinen, su karıştırılmış süte yağda kavrulmuş un konularak, tuz eklenerek kaynatılan çay "Kuurma" adı verilir ve bu çayın besin değeri oldukça yüksektir.

Türkmenler tarafından misafirleri geldiğinde veya karşılıklı ziyaretlerinde öncelikle çay ikram edilir. Çay “çeynek” adı verilen özel kaplarda içilir.

Maş bir çeşit fasulyedir ve Özbek mutfağına aittir. Doğru seçenek C'dir.

Kuda tabağı, küvey tabak, kızdar tabağı ve ayak tabağı gibi yemekler Kazak mutfağına aittir. Doğru seçenek A'dır.

Tuz ve ekmek Türkmenler için nimet sayılmaktadır. Türkmenler yeni bir eve giderken ilk önce tuz götürürler. Türkmenlerin, toy, bayram vb. belli günlerinde yaptıkları yemekler; etli çorba, pilav, çörek ile mevsimine göre kavun, karpuz ile söğüş sebzelerdir. Doğru seçenek B'dir.

İran’da çayın hazırlaması ve servisi ülkeye özgü bir sanat ve ritüeldir. Su ketri
denen kaplarda kaynatılır ve Goorih denilen demlikteki kuru çay yapraklarının üzerine dökülür. Doğru seçenek D'dir.

Kazak mutfağı ve Kırgızistan’da da en ünlü yemektir. Kırgızistan' da patates, havuç ve karabiber eklenerek yapılır. Doğru seçenek A'dır.

Kahvaltı ana öğündür. Bu kesimde kahvaltıda “Lassi” denilen ayran, taze yapılarak
hemen içilir ve yanında “Chapati” (çapati) dediğimiz yassı ekmek yenir. Doğru seçenek B'dir.

Orta Asya’da paleolitik çağlardan kalma insan yerleşiminin ilk izleri Türkmenistan’da bulunmuştur. Daha sonra Antik Pers İmparatorluğu’nun bir parçası olmuş, 10. yüzyıldan bu yana ise Türk boyları tarafından iskân edilmiştir. Türkmenler, ilk kırsal göçmenlerdir ve onlardan bazıları, 21. yüzyılda da hayata taşınabilir kubbe şeklindeki keçe çadırlarda yaşayarak devam etmektedirler. Selçuklu Türkleri, 11. yüzyılda bölgeye egemen olmuşlardır. Moğol Hükümdarı Cengiz Han, 13. yüzyılda bölgeyi fethetmiş ve 15. yüzyıl Özbek işgaline kadar yönetmiştir. 1991 yılında SSCB’nin dağılması ile Türkmenistan adı altında bağımsızlığına kavuşmuştur.

Tarihte, Özbek adına ilk kez 13.yy. sonunda rastlanmaktadır. Cengiz Han’ın kurduğu Moğol İmparatorluğu’nun (1196-1227) batı kolu olan Altın Ordu devletine mensup Türk kökenli boylardan biri, bu tarihten sonra hanları Özbek Han’ın adıyla (1282-1342) anılmaya başlanmıştır. Orta Asya’da ilk Özbek hâkimiyeti 16. yy. başında Semerkant’taki son Timur hanedanını yenerek Maveraünnehir’de kendi devletini kuran Muhammed Şeybani Han ile başlamıştır.

Orta Asya’da paleolitik çağlardan kalma insan yerleşiminin ilk izleri Türkmenistan’da bulunmuştur. Daha sonra Antik Pers İmparatorluğu’nun bir parçası olmuş, 10. yüzyıldan bu yana ise Türk boyları tarafından iskân edilmiştir. Türkmenler, ilk kırsal göçmenlerdir ve onlardan bazıları, 21. yüzyılda da hayata taşınabilir kubbe şeklindeki keçe çadırlarda yaşayarak devam etmektedirler

İran, köklü bir tarihî geçmişe sahip olan İran, MÖ 625 yılına kadar uzanan Pers ve Med İmparatorluklarının günümüzdeki varisleri olma özelliğini taşımaktadır. İran’ın tarihi; Yunanlılar, Romalılar, Büyük İskender ve de Osmanlı Devleti ile giriştiği mücadelelerle doludur.