DÜNYA MUTFAKLARI II - Deneme Sınavı - 6

Bahar Bayramı (Chun Jie) antik Çin takvimine göre her yıl ilkbaharın başlangıcında kutlanmakta ve Çin’in yılbaşısı olarak kabul edilmektedir. Bayramda yöresel yemeklerin yapılması önemlidir. Bu yemekler arasından en önemlisi bayrama özgü olan jiao zi (mantı)dir.Hamurun yaklaşık 15-18 cm çapında açılıp içine sebzeli veya kıymalı iç malzemesinin konularak hamurun uçlarının kapatılmasıyla yapılır. Hamurun bu şekilde kapatılması ailenin bir araya gelmesini simgeler. Zong zi yemeği  Duan Wu Jie Ejder Kayığı Festivalinde, ay pastası Zhong Qiu Jie Güz bayramında, Sixiwanzi  doğumun yüzünce gününde ve Nuo ise Yuan Xiao Jie fener festivalinde yapılır.

Öğünler arasında özellikle öğle ve akşam yemekleri çeşit olarak birbirinden farklı değildir ama öğle öğününde zaman sıkıntısından dolayı çabuk hazırlanan ve yenen yiyecekler tercih edilmektedir. Öğle öğününde; Liang cai (soğuk sebze), Jidan chao fan (yumurtalı pilav), la mian (etli erişteli çorba), chao mian (tavuklu yada etli erişte), suan la tu dou si (acılı ve ekşili patates sote), ba si bai shu (tatlı patates), gan chao niu he (dana etli pirinç erişte), suan la tang (tatlı-ekşili çorba), zi cai tang (deniz yosunu çorbası), xi hong shi ji dan tang (yumurtalı domates çorbası), gibi yiyecek yenilmektedir. Diğer seçeneklerde verilen yemekler daha çok akşam yemeklerinde tercih edilmektedir.

Kahvaltı (zhao fan), güneydeki insanlar genellikle çay evi tarzı yerlerde yemeyi tercih etmektedirler. Buralarda buharda pişmiş karidesli mantı (xia jiao), nar çiçeği şeklinde yengeç yumurtası ile süslenen kıymalı börek (shao mai), suda haşlama veya buharda pişirilmiş tavuk ayağı (feng zhao) yenilmektedir. Kuzeydeki insanlar ise kahvaltıda sokak yiyeceklerini tercih etmektedirler. Buğday ve mısır unu karışımından yapılan, içine yumurta, baharat, taze soğan vb. konulan gözleme şeklindeki yiyecek (jian bin guo zi) ve noodle çeşitleri, la mian çorbası tercih edilen diğer yiyeceklerdir. İçecek olarak soya sütü (dou jiang) içilmektedir. Soya sütünün yanında kızgın ateşte pişirilmiş çubuk şeklinde olan ve guo zi denilen ekmek servis edilmektedir. Geleneksel ev kahvaltılarında ise pirinç lapası, turşu, soya sosu ve çay içinde haşlanmış yumurta yenilmektedir. Bu kahvaltı yiyecekleri kuzey bölgelerinde ve kırsalda tercih edilmektedir.

Mahatma Gandi, İngiliz yönetimine karşı pasif direniş uygulamıştır. En önemli başarılarından birisi, bağımsızlık savaşını sadece orta sınıfın desteklediği bir hareket olmaktan çıkartarak, köylülere de mal etmesidir. Bunu İngilizlerin adaletsiz tuz vergisinin ve İngiliz tekstil ürünlerinin boykot edilmesi ile sağlamıştır. Hükûmetin başına gelen Gandi, bağımsızlık için mücadele verirken şiddeti reddedip sivil itaatsizlik önermiştir.

Dağların güneyinde Ganj ve İndus nehirlerinin oluşturduğu vadiler Hindistan için önemli bir yere sahiptir. Bu bölgede verimli topraklar ve çiftlikler yer alır. Pirincin kolaylıkla bulunması ve tüketilmesine karşın buğdaydan yapılmış ekmekler temel besin kaynağıdır. Baharatlar güneye göre daha az kullanılmaktadır. Ülkenin diğer kısımlarında denizlere olan kıyılar sebebiyle bolca deniz ürünleri tüketilir ama bu bölgede iklim koşulları koyun yetiştirilmesine elverişlidir. Bu yüzden keçi ve koyun eti tüketimi yoğun bir şekilde görülmektedir.

Nüfusun çoğunluğu Hindistan’ın kuzeyinde bulunmaktadır. Himalaya dağlarının karlarla kaplı olmasından dolayı kışları soğuk, yazları sıcaktır. Bu iklimde ceviz türleri ve ekin çeşitleri rahatlıkla yetişebilir. Ayrıca dağlarda bir çok yabani mantar türleri ve siyah kimyon yabani olarak yetişmektedir. Diğer seçeneklerde verilen bilgiler ülkenin güney bölümü için geçerlidir.

Budist yemek konseptlerine göre keşişler sert yiyeceklerin sadece gündoğumu ve öğle saatleri arasında tüketilmesini tavsiye ederler ve bunun insana ruhani güç verdiğine inanırlar. Et ve balık tüketimi keşişler için yasaklanmıştır. Et tüketimi sadece şu durumlarda uygun görülmektedir: Etin yakalanışı veya öldürülüşü keşişler tarafından görülmemiş olmalıdır. Eti veren insan böyle bir suçsuzluğun garantisini vermelidir. B ve E seçeneklerinde verilen bilgiler Parsis yemekleri ile ilgilidir.C ve D seçeneklerinde verilen cevaplar ise Aryan yemek inançları ile ilgilidir.

İslami hipotezlere göre beslenme konusundaki emirler Kur’an’a ve sünnetlere dayalıdır. Peygamber Hz. Muhammed’in sözleri bu konuda yol göstericidir. Domuz eti tüketimi yasaktır. Deniz mahsulleri ile kırmızı ve beyaz et tüketimi serbesttir. Ancak balık dışındaki hayvanlara ait etlerin tüketilebilmesi, islami usüllere uygun olmaları şartına bağlıdır. Alkolün her türlüsü yasaktır. Meyve ve sebzeler sıkça kullanılır.

Hint mutfağı denildiğinde akla ilk gelen baharatlardır. Baharatlar, vücut içerisinde sıcaklık oluşturan baharatlar ve sıcaklığı atan baharatlar olmak üzere ikiye ayrılır. Kırmızı biber, defne yaprağı, Hindistan cevizi, tarçın gibi baharatlar sıcak türdendir ve soğuk havalarda tüketilmesi önerilir. Baharatlar keskin ya da sönük olan aromalarına göre kullanılmalıdır ve birbiri ile uyumuna dikkat edilmelidir. Bazı istisnai durumlarda kullanılan baharatlardan bir kısmı vurgulanarak ön plana çıkarılmak istenebilir. Baharatların kullanılmadan önce kavrulması ya da ezildikten sonra kullanılması aromalarının ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca diğer sebze ve meyveler gibi bir pişirme işlemine tabi tutulduklarında daha kolay sindirilebilmekte ve ayrıca aromatik olarak daha güçlü hâle gelmektedirler.

Hint mutfağında baharatların çoğu aroma ve koku vermek için kullanılmaktadır ancak kişniş, yemeği koyulaştırmak için de kullanılmaktadır.

Korma genellikle et ile hazırlanan ve etin pişirilmeden önce ekşi süt ile marine edilmesiyle yapılan zengin baharatlı ancak acı olmayan bir yemektir. Samosa muska şeklinde, içerisine ana malzeme olarak patates ve mercimek konularak, bol baharatlı ve acı olacak şekilde hazırlanan börek çeşididir. Vindalu ise güneye ait, oldukça fazla baharat içeren ve acı olan, genellikle kaz gibi yağlı etler ile hazırlanan bir yemektir. Hajar Ka Halva ve Jalebi tatlıdır.

Hindistan’da  içecekler kendi içlerinde sınıflara ayrılmaktadır: hoş kokulu içecekler, besleyici içecekler, tarçın ve kakule gibi aromatik baharatlarla süslenmiş ya da fesleğen gibi taze otlar ya da gül ve sandal ağacı esanslarıyla süslenmiş içecekler. Yemeklerden sonra sunulan içeceklerde belirli bir sunuş şekli bulunmamaktadır.  İçecekler günün herhangi bir saatinde tüketilebilmektedir. Genellikle şekerleme veya iştah acıcı aperatifler ile birlikte sunulmaktadır. Massala Chai zencefil, tane karabiber,çubuk tarçın, kakule, sarımsak, Hint çayı, süt ve şekerle yapılan bir içecektir. Tandoori Murghi ve Shan Jahani Birjani ana yemek, Kheer tatlı, Chapatis ise bir hamur işidir.

Çin Halk Cumhuriyeti, Doğu Yarım Kürede ve Doğu Asya’da, Pasifik Okyanusunun kıyısında yer almaktadır. Ülke, kuzeyde Moğolistan: kuzeydoğuda Rusya; kuzeybatıda Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan; batı ve güneybatıda Afganistan, Pakistan, Hindistan, Nepal, Sikkim ve Bütan; güneyde de Myanmar, Laos ve Vietnam ile çevrilidir. Doğru cevap A'dır.

Çin’de çok sayıda nehir bulunmakla birlikte, doğu ve batı kısmında birbirinden farklıklar göstermektedir. Batı kesimindeki nehirler çoğunlukla yeraltı havzaları şeklinde olup, genellikle göllere dökülmekte veya çöl kumlarına akarak kaybolmaktadır. En önemli nehirleri ise doğu bölümündedir. Doğu bölgesindeki Yangtze, Huang He (Sarı Nehir), Heilong, Zhujiang (İnci Nehri), Liaohe, Haihe, Huaihe ve Lancang nehirleri doğuya doğru akmakta ve Pasifik Okyanusu’na dökülmektedirler. Yangtze Nehri’nin orta ve aşağı kesimlerinin sıcak ve nemli iklimi, bol miktardaki yağışlar ve elverişli toprakları bu bölgeyi önemli bir tarım alanı haline getirmiştir. “Altın su yolu” olarak bilinen bu bölge batı ve doğuyu birbirine bağlayan önemli bir ulaşım yoludur. Doğru cevap C'dir.

Mieyok çorbası ana malzemesi Miyeok adı verilen yosundur, turp kullanılmaz.

Jeun Türk mutfağındaki mücvere benzeyen bir Kore yemeğidir. Ancak mücver bol yağda kızartılırken, jeun az yağda kızartılmaktadır. Öte yandan Jeun her çeşit malzeme ile yapılabilen, içine her türlü sebze konabilen bir yemektir

Bulgogi hazırlarken;

Armut ve soğanı rendeleyin. Soya sosu, sarımsak, karabiber, susam yağı ve arzuya göre şeker ya da balı ilave edin. Yeşil soğan ve kuru soğanı doğrayın. Et, sebzeler ve sosu karıştırarak bir gün bekletin. Ertesi gün teflon tavada pişirin.

MÖ 221 yılından itibaren Qin Hanedanlığının kurucusu Qin Shihaung (ilk imparator), Çin içerisindeki bağımsız prenslikleri birleştirerek ve merkezî, birleşik ve pek çok etnik gruptan oluşan gruplarla ilk hanedanlığı kurmuştur. Kurulan bu hanedanlık aynı zamanda 2 bin yıllık kölelik toplumunun sonu olarak da ifade edilmektedir. Qin hanedanının Çin’i birleştirmesi ülke tarihi açısından oldukça önemlidir. Öncelikle “Fenfeng sistemi” kaldırılmış ve “Jun Xian sistemi” kurularak adları hâlâ bugünde kullanılmakta olan il ve ilçe sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu dönemde yine bir başka önemli gelişme de kullanılan yazıların birleştirilmesidir. Çin tarihi açısından bu dönemdeki bir diğer önemli gelişme de ölçü birimlerinin birleştirilmesidir. Yazıda olduğu gibi birleşimden önce farklı uzunluk, hacim, ağırlık ölçüleri kullanılmaktaydı. Qin Shihaung tek para ve tek yasa siste mi ile ülke ekonomisinin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. Qin aynı zamanda devlet otoritesini güçlendirebilmek için “Qin Tarihi” dışındaki eski derebeyliklere ait bütün tarih kitaplarını ve Konfüçyus klasiklerini yaktırmıştır. Yine bugün bile ayakta olan ve yaklaşık 5 bin km uzunluğundaki tarihî Çin Seddi’nin yapımı bu dönemde tamamlanmıştır. Günümüzde Dünya Mirası Kültür Listesi’nde yer alan Qin Mezarları ve Yeraltı Heykel Ordusu (Tera Cota) da bu dönemde inşa edilmiştir.