DÜNYA MUTFAKLARI I

Brezilya’da beş tür iklim çeşidinin etkin olduğunu söylemek mümkündür. Bunlar: Ekvatoryal, tropikal, yarı nemli, karasal ve yüksek bölgelerde görülen tropik iklimdir. Bu farklılıklar bölgesel olarak mutfaklarına da yansımaktadır

Güney Amerika’nın doğusunda yer alan ve kıtanın en kalabalık ve en büyük ülkesi Brezilya’dır.

Maya, Aztek ve İnkalar’da sabah kahvaltı vakti birbirinden farklılık gösterirdi. İnkalar’da kahvaltı en önemli öğününü oluşturmaktadır.

Bir çeşit patates olan Olluco çok lezzetlidir. Olluco kaynatılarak ezilir ve çorbalarda kullanılır, kuru lama eti ile yemeği pişirilir.

Açık ateşte et pişirme yöntemi olarak bilinen Churrascaria, Brezilya ve civarında sıkça kullanılan bir pişirme tekniğidir.

Arjantinliler kendilerine özgü “yeşil çay” içerler. “Mate” denilen bu çay diğer çaylar gibi kaynamış sıcak su ile hazırlanmaktadır.

Ekvador’un ülke ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanmaktadır. Dünyanın en büyük muz ihracatçısı durumundadır.

Faijoada, Brezilya mutfağında temel bileşeni siyah fasulye olan bir yemektir.

Arjantin Mutfağı’nda "empanada", kıymalı puf böreği anlamına gelir.

Mayalar’ın evleri üç kısımdan, Aztekler’in evleri tek odadan oluşmaktaydı. Evler kendilerine aitti. İnkalarda ise evlerin ana odası mutfak olup evler İnka hükümetine aittir.

Tarihsel gelişim süreci içinde yaşanan değişimler sonunda günümüz Güney Amerika’sında yer alan ülkeler Arjantin, Bolivya, Brezilya, Ekvador, Falkland Adaları, Fransız Guyanası, Guyana, Kolombiya, Paraguay, Peru, Surinam, Şili, Uruguay ve Venezuela şeklinde sıralanabilir.

İnka uygarlığı millattan sonra 1200-1535 yılları arasında Güney Amerika’da Peru ve Şili’de hüküm sürmüştür. İnka Uygarlığı’ndan önce bu bölgede farklı uygarlıklar yaşamaktaydı. Chinchero Uygarlığı (MÖ 6000). Bu uygarlık Mısırlılar’ın yaptığı gibi ölülerini mumyalamaktaydılar. Diğeri; Chavin Uygarlığı’dır (MÖ 1200-400). Peru Andları’ndaki sofistike mühendisliğiyle dikkat çeken Chavin de Huantar Tapınağı’nı inşa etmişlerdir. Moche Uygarlığı (MS 200-700) büyük tapınaklar yapmıştır. Nasca Uygarlığı’nda (MS 300-800) çöle bugün Nasca çizgileri olarak ta bilinen büyük geometrik ve hayvan sembolleri çizmiştir.

Dünyadaki ilk patates üreticileri İnkalar’dır. Doğruluğu kesin kanıtlanmasa da patatesin mutfaklara girmesi Amerika’nın keşfinden 200 yıl sonrasına, Fransız İhtilali dönemine kadar uzanmaktadır. İnka Uygarlığı’nın Peru’ya mirası olan patates önce zehirli sanıldığı sonra da hayvan yemi olarak kullanıldığı için insanlar tarafından tüketilmemiştir. Fakat Fransız İhtilali döneminde açlıktan kıvranan Avrupalılar hayvanların yemini yemek zorunda kalmışlardır.

Güney Amerika’nın doğusunda yer alan ve kıtanın en kalabalık ve en büyük ülkesi olan Brezilya’da ulusal üretimin % 20’sini tarım oluşturmaktadır. Ülkenin başlıca ihracat ürünleri arasında soya fasulyesi ve kahve gelmektedir. Dünyanın ikinci büyük kahve üreticisi ise Kolombiya’dır. Ülke ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayalıdır. Tuz ve muz en önemli ürünlerindendir.

Guava (Psidium guajavA): Brezilya’dan dünyaya yayılmıştır. Meyvesi 15 cm çapındadır ve pek çok tohum içerir. Bitkinin dış kısmı sarı, yeşil; iç kısmın yeşil, sarı ya da kırmızı olabilir. İç kısmı kırmızı olan meyve diğer türlere göre antioksidan yönünden daha zengin ve soğuğa biraz daha dayanıklıdır.

Quinine (Cinchona officinalis): Anavatanı Peru ve Bolivya olan ve ilaç sanayiinde kullanılan Quinine tropikal ülkelerde yetiştirilir. Kabuğundan kinin/quinine/chininum çıkarılır. Gövde ve kök kabukları (Cortex ChinaE) kullanılır. Tadı acıdır.

Kolombiya’da et tüketimi ve diğer Güney Amerika ülkelerinde olduğu gibi baharat kullanımı oldukça yaygındır. Büyük Okyanus’a ve Karayipler’e kıyısı olması nedeniyle deniz ürünleri de çeşitlilik gösterir. Pilav çeşitleri ve Arepa denen küçük pideler önemli yemek çeşitlerindendir. Sarımsak ve soğan hemen hemen tüm et yemeklerinin vazgeçilmezi durumundadır.

Dünyanın en büyük kahve üreticilerinden birisi olan Brezilya’nın bazı meşhur yemekleri şunlardır: Pique a lo macho: İri parçalı etlerin ızgarada soğan, domates suyu ve patatesle birlikte pişirilmesiyle elde edilen edilir.
Silpancho: Şinitzel tarzı bir biftek türüdür. Pilav ve patatesle servis edilir.
Anticucho: Bir tür et şiştir. Patates ve baharatlı mısır sosuyla servis edilir.
Salchipapa: Bir tür kızarmış sosistir.
Saltena: Fırınlanmış et ve patatestir. Özel acı sosuyla servis edilen bir yemektir.
Picanha steak: Brezilya Mutfağı’nda önemli yer bulmaktadır.

Antik Maya Uygarlığı milattan sonra 200-900 yılları arasında yaklaşık 700 yıl sürmüştür. Meksika Körfezi, Karayip Denizi ve Pasifik Okyanusu’na sınırı olan Antik Maya Uygarlığı bugün, Meksika, Guatemala, Belize, Honduras ve El Salvador’un batısına denk düşen geniş bir alanda yer almıştır.

Arjantin Mutfağı genellikle sığır eti ağırlıklıdır. Arjantin ve Uruguay dünyada kişi başına düşen et tüketimiyle en üst sırada bulunan iki ülkedir. Eskiden beri yerli halkın hayvancılık yapması ve ana besin maddesi olarak da et tüketmeleri mutfak kültürlerini oluşturmada en büyük etken olmuştur.