DÜNYA MUTFAKLARI I

İngiltere, Birleşik Krallık’ı meydana getiren dört ülkeden en büyük ve merkezi olan ülkedir. Avrupa’nın batısında, Büyük Britanya Adası’nda bulunmaktadır. İngiltere’nin bilinen ilk yerlileri Keltlerdir.

Arnavutluk, Bosna - Hersek, Bulgaristan, Karadağ, Kosova, Makedonya ve Yunanistan ülkeleri topraklarının tamamı Balkan coğrafyası içindedir. Bu sayıya, topraklarının bir kısmı Balkanlar’da yer alan ve Balkan ülkesi sayılan Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya, Romanya, Türkiye ve yine Balkanlar’da bir parça toprağı bulunan, ancak tarihi, kültürel, siyasi nedenlerle Balkan ülkesi sayılmayan İtalya yer almaktadır.

“Restaurant” dergisinin her yıl geleneksel olarak düzenlediği “Best 50 Restaurants of the World” (Dünyanın En İyi 50 Restoranı) 2014 ödülleri, İngiltere’nin başkenti Londra’da düzenlenen bir törenle sahiplerine verilmiştir. Bu sıralamada İngiltere’den de üç yiyecek içecek işletmesi (Dinner by Heston Blumenthal, Ledbury, The Fat Duck) sıralamaya girmiştir.

Balkan mutfakları, Orta Avrupa ve Türk etkileri sayesinde tarımsal yöntemleri zengin bir şekilde kullanmayı öğrenmişler ve bölgede yüksek üretim hacmine sahip olmuşlardır. Bölgede yaşayan insanların dışarıda yemek yeme alışkanlıkları pizza, makarna(özellikle Akdeniz kültürüne ve İtalya bölgesine komşu olanların), kuzu, tavuk veya balık yemekleri üzerine yoğunlaşmaktadır. Yerel peynirlerin tüketimi fazladır. Üzüm, kiraz, elma, şeftali, armut, erik, kavun, incir ve ayva mevsiminde taze olarak ya da saklama yöntemleri ile saklanarak tüketilir. Soğuk bölgelerde lahana, ceviz ve şalgam gibi kök sebzeler kullanılmaktadır. Yerel yemeklerin oldukça basit ve mevsiminde var olan besinlerden yapılması yaygın bir alışkanlıktır. Bölge genelinde yemek yeme saatleri Avrupa’nın geri kalanı ile aynıdır. Balkan restoranlarında kullanılan birçok yerel terim Hırvatçadan türemiştir.

İngiliz kültüründe eski bir uygulama olarak ifade edilen haslet domuz ciğeri gömleğine sarılı bir çeşit sakatattan yapılmış yemektir. Manchet ya da manchant eski İngiliz kültüründe varlıklı kesimin yediği en değerli buğdaydan yapılan ekmek çeşididir.

Elbasan tava yemeği yapımında yoğurt ya da yumurta sosu kullanılmadan pişirilecek olursa, yemeği renklendirmek için de domates ya da salça yerine, yörede “boyama” adı verilen toz kırmızıbiber kullanılmaktadır.

Arnavutların temel öğünü kahvaltıdır, genelde domatesli, salatalıklı, yeşilbiberli, zeytinli ve zeytinyağlı, sirkeli, tuzlu, sebze salatası yenilmektedir. Kahvaltıda genelde bir çeşit yemek vardır. Arnavutlar öğle yemeklerinde genellikle ana yemek olarak gjellë (güveç) tercih etmektedir, ayrıca çeşitli sebze yemekleri ile domates, salatalık, yeşilbiber ve zeytinden oluşan salatalar yemeklerde tamamlayıcı olarak sunulmaktadır. Tuz, zeytinyağı, sirke veya limon suyundan yapılmış salata sosları da bulunmaktadır.

Balkan ülkeleri mutfaklarında saklama yöntemi olarak geleneksel saklama yöntemlerinin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir. Sucuk ve kurutulmuş et tüketimi fazladır. Kışların uzun geçmesi, özellikle Balkan coğrafyasının iç kesimlerinde et ağırlıklı bir beslenme biçiminin tercih edilmesi, eti çeşitli yöntemler sonucu saklama ihtiyacı doğurmuştur. Sonbaharda, kışlık sucuk ve kurutulmuş et çokça hazırlatılarak evlere getirtilir. Tüm kış boyunca tüketilir. Kurutulmuş et tüketimi de sucuk tüketimi kadar yaygındır. Aynı zamanda kavurma, kurutma, pastırma yapma, tuzlama yöntemleri de yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Süt ve süt ürünleri için peynir yaparak saklama kullanılan yöntemler arasındandır. Sebze ve meyveler için, turşu(salamura ve sirke ile saklama), salça, kurutma, ezme kurutması(pestil), reçel ve marmelat, ekşi yapma(nar ekşisi, erik ekşisi gibi), soğuk ortamlarda saklama gibi gelenekselleşmiş saklama yöntemleri dikkati çekmektedir.

Souvlaki Yunan, Elbasan tava Arnavut, Mamaliga Rumen, Pljeskavica ise Boşnak Mutfağına ait olan yiyeceklerdir. Bulgar Mutfağına ait olan ise Banitsa’dır.

Yunan kültüründe, Yunan konyağı olan metaxa yaygın bir şekilde tüketilir.

Sloven Mutfağı, Alpler, Akdeniz ve Pannonian bölgelerdeki kültürlerin ve medeniyetlerin izlerini taşımaktadır. Geleneksel Sloven Mutfağı, hububat, taze süt ürünleri, et, balık, sebze, patates, zeytin ve jambona dayanmaktadır.

İngiltere’nin bilinen ilk yerlileri Keltlerdir. Romalılar, Batı Avrupa’yı istila ederken İngiltere’yi de fethedip (MS 1. yüzyıl) adaya “Britania” adı verilmiştir.

İngiliz mutfak kültüründe önemli bir yeri olan ve dünyaca bilinen İngiliz kahvaltısı günün başlangıç yemeğidir. İçeriğinde, başlıca iki malzeme vardır. Yumurta ve domuz pastırması bu iki malzemeyi oluşturur.

Balkan ülkelerinde insanlar günde üç öğün yemek yemektedir. Ana öğün, öğle yemeğidir ve bu yemekten sonra sıcak iklimlerde yer alan bölgelerde kısa bir uyku adet haline gelmiştir.

Kosova’da yemekler iki ana öğün üzerine kurulmuştur: Kuşluk ve akşam yemeği. Kuşluk yemeği esas öğündür. Bu yemek kahvaltıdan farklıdır. Kuşluk, öğleye doğru yenir.

İngiliz mutfak kültürüne özgü yiyeceklere bakılacak olursa en çok bilinen yiyeceklerden birisi domuz kanı ve domuz yağından yapılmış black puddingtir.

İngiliz mutfak kültüründe Cheddar inek sütünden yapılmış bir çeşit kaşar peyniridir.

Balkan restoranlarında kullanılan birçok yerel terim Hırvatçadan türemiştir.

Karadağlılar’ın kıyma ve pirinçle yaptıkları yaprak sarması “Yapraci” (Japraci) ün kazanmış Türk kökenli bir yemektir.

Romanya mutfak kültüründe balık, mititei (sulu köfte) ve tokitura (et yemeği) misafirlere ikram edilen geleneksel yemekler arasında yer almaktadır.