DÜNYA MUTFAKLARI I - Deneme Sınavı - 9

İnka Uygarlığı tarım teknikleri açısından çok gelişmişti. Üç farklı teknikle ileri tarım
yapmaktaydılar;
• Teraslama
• Waru waru
• Quchakuna

Teraslama: İnkalar daha fazla tarım ürünü elde edebilmek için dağ yamaçlarına basamak şeklinde teraslar inşa etmişlerdir.

Waru waru: Bu tarım tekniğinde İnkalar toprak zeminin etrafında derin kanallar
açarak düz arazilerde yağmur sularının bu kanallara toplanmasını sağlamışlardır.

Quchakuna: Bugün bu kelime lagün anlamına gelmektedir. Bu yöntemle yağmur sezonunda stratejik noktalar belirlenerek yağmur suyunun depolanması için yapay lagünler oluşturulur. Doğru cevap B'dir.

Güney Amerika’nın Büyük Okyanus kıyılarında yapılan kazılarda tütün, patates, fasulye,
biber, domates, balkabağı gibi ürünlerin kalıntılarına rastlanmıştır. Dolayısıyla bu ürünlerin anavatanı olarak Güney Amerika söylenebilir. Amerika’nın keşfedilmesi ve yaşanan tarihi süreç sonunda tarımsal ürünlerde kıtalararası paylaşımlar söz konusu
olmuştur.

Bolivya’da Güney Amerika ülkelerinin genelinde olduğu gibi ete dayalı bir mutfak kültürü hâkimdir. Ana yemekleri mutlaka kırmızı et, tavuk veya balıktan oluşmaktadır.

Ekvador ise tarımsal zenginlik ve Güney Amerika’nın baharatlı mutfağının buluşmasıyla
oldukça zengin bir mutfağa sahiptir.

Şili Mutfağı’nın temel ögelerini ülkenin topografik yapısı belirlemiştir. Deniz ürünleri,
sığır eti ve bölgeye özgü sebze ve meyveler ülke mutfağının temellerini oluşturmaktadır.

Venezuela Mutfağı genel anlamda et, balık ve pirinç ağırlıklı yemeklerden oluşmaktadır.  Ülke mutfağının en vazgeçilmez gıda maddesi küçük siyah kuru fasulyedir. 

Metin incelendiğinde Bolivya ve Şili mutfağına dair bilgilerin yanlış olduğu görülmektedir. Doğru cevap C'dir.

Manioc: Mayalar’da Manioc bitkisi kolayca yetişen bir bitkidir. Nişasta ve lif içeriğiyle değerli bir bitki olup keşif öncesi ve sonrası değerini hiç kaybetmemiştir.

Amaranth: Pirinç ve mısır gibi son derece besleyici bir tahıldır. Aztekler Amaranth bitkisinin doğaüstü güçleri olduğuna inanırlardı. Dini törenlerde, kurban edilen insan kanı ya da bal ile Amaranth tohumları karıştırılır ve yenilirdi.

Koka (Erythroxylon coca): Tüm törenlerde kullanıldığından İnkalar için önem taşıyan bir
bitkidir. İnkalar çok çalıştıkları için açlığı ve susuzluğu baskılamak, ağrı ve yorgunluğu gidermek ve keyif verici olarak koka yaprağı çiğnerlerdi.

Olluco: Bir çeşit patates olan bu ürün çok lezzetlidir. Olluco kaynatılarak ezilir ve çorbalarda kullanılır, kuru lama eti ile yemeği pişirilir. İnkalar’dan günümüze kadar gelmiş olan bu ürün Peru pazarlarında bulunabilmekte ve 70’in üzerinde türü bilinmektedir.

Kinoa: İnkalar’ın ‘tahıl ana’ adını verdikleri mükemmel bir tahıldır. Arkeolojik verilere göre günümüzden 3000 ila 4000 yıl önce Bolivya, Peru, Ekvador ve Kolombiya’nın And Dağları üzerindeki yörelerinde Kinoa tarımına başlanmıştır.

Doğru cevap E'dir.

Locro; domuz eti, fasulye, pastırma, soğan, kabak ve mısır karışımından yapılarak
güveçte pişirilir. Karbonado; taze sebze, elma, şeftali ve sığır eti ile pişirilir. Cazuela
Gaucho; tavuk ve kabak güveçte pişirilir. Bu yemekler birbirine benzer niteliktedir. Popüler atıştırmalıklar ise humitas; mısır köftesi, empanadas; içi kıyma, peynir, jambon ve tavuk doldurulmuş hamur işi veya tamales; etli mısır ekmeğidir. Bu yemeklere günümüz mutfaklarında da rastlanmaktadır.Sığır etinin çok farklı kesimleri vardır. En mükemmel örnekler ise, Lomo (bonfile) ve bife de chorizo’dur. “Costillas” (kaburga) kesim şeklinden dolayı gerçek bir “asado” kabul edilir. Metin incelendiğinde Costillas'ın yemek değil kesim şekli olduğu görülmektedir. Doğru cevap E'dir.

İngiliz mutfak kültüründe kahvaltı günün başlangıç yemeğidir. İçeriğinde, başlıca iki malzeme vardır. Yumurta ve domuz pastırması bu iki malzemeyi oluşturur. Öğle yemeğinde bir pubda taze ekmek, peynir (sosis veya domuz eti de olabilir) salata ve turşu yer almaktadır.  İngiltere’nin akşam yemeği de zengin bir içeriğe sahiptir. Örneğin; İskoç usulü füme sombalığı, Colchester istiridyeleri, tereyağda baharatlarla kızartılıp toprak kaplarda bekletilmiş karides gibi. İngiltere’nin beş çayı ünlüdür ve 150 yıldan daha fazla bir zamandır, geleneksel olarak, akşamüstü dört civarında yapılan popüler bir etkinliktir. Kuşluk yemeği Kosava’ya özgüdür. Bu yemek kahvaltıdan farklıdır. Kuşluk, öğleye doğru yenir ve bu yemekte kişiyi tok tutacak gıdalar tercih edilir.

Özellikle bölgenin endemik bitkilerinden olan mısır ve fasulye türleri protein ve enerji kaynağı olarak sıklıkla kullanılmaktaydı. Doğru cevap C'dir.

Birleşmiş Milletler Yiyecek ve Ziraat Örgütüne göre Guatemala'da yaşayan insanların dörtte biri sağlıklı beslenememektedirler. Doğru cevap D'dir.

Kuzey Amerika’da Cajun ve Creole Mutfağı olarak bilinen mutfak türü yaklaşık olarak 12 eyalette ağırlıklı olarak
uygulanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

B, C, D, E şıklarında yer alan ifadeler istilalar sonucu mutfak kültüründe yaşanan değişimlere yönelik bilgi içermektedir. A şıkkında ise bölgenin coğrafi özelliklerinin mutfak kültürü üzerindeki etkisi ile ilgili bilgi verilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yer fıstığı yağı, Kuzey Amerika ülkelerinde kızartmalık olarak kullanılan en popüler yağdır. Doğru cevap A'dır.

Guatemala’da “fiambre” denildiğinde yaklaşık 50 çeşit ürünle yapılan bir tür salata akla gelir. Bu salatanın ana maddesi
mayalanmış lahanadır. Kırmızı veya beyaz lahanayla yapılabilen salata, kırmızı lahanadan yapıldığında “fiambre Colorado”, beyaz lahanayla yapıldığında “fiambre blanco” adını alır. Doğru cevap E'dir.

“Fiestas Civicas” adı verilen bu etkinliklerde “gallos”, genellikle tatlandırılmış mısır ve patates ezmesiyle karıştırılmış tavuk, domuz, pirinç, zeytin, havuç, bezelye ve acı biberle doldurulan, kare şekli verilerek mısır yaprağına sarılarak hazırlanan “tamales”ler, “chicharrones” ve “chorrads” kolaylıkla bulunan yemek türlerindendir.Doğru cevap E'dir.

Kosta Rika’da kahve ve eritilmiş şeker kamışından yapılan “agua dulce” meşhurdur. Doğru cevap C'dir.

Tatlı olarak çok fazla alternatife sahip olmayan Kosta Rika Mutfağı’nda havuç şekeri “chiverre”, sütlü şeker “cajitas” ve portakallı kuru kek “queque seco” popülerdir. Queque seco meyve değil portakallı kuru kektir. Doğru cevap D'dir.

Çin-Amerikan Mutfağı’nda kullanılan teknikler genellikle karıştırarak kızartma tekniği (stir-fry) ve hızlı pişirme (flash-fry) olarak uygulanır. Doğru cevap B'dir.

Akçaağaç şurubu Kanada mutfağı'nın vageçilmez bir ögesidir.

İnka uygarlığı millattan sonra 1200-1535 yılları arasında Güney Amerika’da Peru ve Şili’de hüküm sürmüştür. İnka Uygarlığı’ndan önce bu bölgede farklı uygarlıklar yaşamaktaydı. Chinchero Uygarlığı (MÖ 6000). Bu uygarlık Mısırlılar’ın yaptığı gibi ölülerini
mumyalamaktaydılar. Diğeri; Chavin Uygarlığı’dır (MÖ 1200-400). Peru Andları’ndaki sofistike mühendisliğiyle dikkat çeken Chavin de Huantar Tapınağı’nı inşa etmişlerdir. Moche Uygarlığı (MS 200-700) büyük tapınaklar yapmıştır. Nasca Uygarlığı’nda (MS 300-800) çöle bugün Nasca çizgileri olarak ta bilinen büyük geometrik ve hayvan sembolleri çizmiştir.

Guatemala, Orta Amerika'da yer alan ülkelerden biridir.

Dünyadaki ilk patates üreticileri İnkalar’dır. Doğruluğu kesin kanıtlanmasa da patatesin mutfaklara girmesi Amerika’nın keşfinden 200 yıl sonrasına, Fransız İhtilali dönemine kadar uzanmaktadır. İnka Uygarlığı’nın Peru’ya mirası olan patates önce zehirli
sanıldığı sonra da hayvan yemi olarak kullanıldığı için insanlar tarafından tüketilmemiştir. Fakat Fransız İhtilali döneminde açlıktan kıvranan Avrupalılar hayvanların yemini yemek zorunda kalmışlardır.