DÜNYA EKONOMİSİ

Uluslar üstü ilişkilerin gelişimine yön veren temel etken elektronik iletişim teknikleridir.

Sermaye, elektronik aracılarla ülkeden ülkeye anında transfer edilebilen, sınır tanımayan, tam anlamı ile küresel bir üretim faktörüdür.

Bulaşıcı hastalıklara aşılama ile çare bulmak ulus devletlerin varlığını tehdit eden gelişmelerden biri değildir.

Etkin üretimin elde edilmesini sağlamak küreselleşmenin sağladığı faydadır.

Gilpin’e göre kapitalist piyasanın küreselleştirici etkisinin yüksek olmasının koşulu jeopolitik istikrardır.

Uluslararası finans devrimi de ulus devletin egemenliğine meydan okumaktadır. Bugün
sermaye, elektronik aracılarla ülkeden ülkeye anında transfer edilebilen, sınır tanımayan,
tam anlamı ile küresel bir üretim faktörüdür. Sermayenin bu hareketliliği ulus devletlerin elini kolunu bağlamaktadır. Ulusal para ve maliye poltikalarının uygulanabilmesi
giderek güçleşmektedir. Özellkle piyasaların hiç de sıcak bakmadığı vergi politikalarını
uygulamakta daha büyük güçlükler yaşanmaktadır.

Öncelikle küresellesme sosyal güvenlik ve
refah sorununu çözemediği için ulus devlete ihtiyaç devam etmektedir. Ülke halklarının
sosyal güvenliği ulus devletlerin sorumlulugundadır. Ancak burada sözü edlen ulus devlet,
sosyal ulus devlettr. Çünkü lberal devlet anlayısı sosyal güvenlkle İlgilenmemekte ve
piyasa mekanizmalarının bütün soruları çözeceğine inanmaktadır.

Vatandas yetiştirme kimin sorumluluğunda olacaktır. Çocuklara ülkelerinin dilini, tarihini, kültürünü kim öğretecektir. Küreselleşme bu işleri yerine getirmemektedir. Dil olarak İnglizce ve Amerkancayı kullanmaktadır. Egitim açısından da ulus
devletlerin varlıgının devam etmesi gerekmektedir.

Glipin’e göre Amerikan hegemonyası, dünya piyasalarındaki Asyalı ve Avrupalı üret-
clerle rekabet edemediği için giderek azalmaktadır. Amerka’nın lider ülke olarak rolünü
oynamakta güçsüz kalması, dünya ekonomisinin ülkeler arasındaki merkantilist uygulamalardan
kaynaklanan savas alanına dönüştürmektedir.

Yazar Emre Kongar'a göre Türkiye’nin hedefi gayet açıktır. Almıs basını giden Batı’yı yakalayabilmek
için laik ve demokratik sosyal hukuk devletinin gereklerini bir an önce yerine getirmelidir.

Modern ulus devletler 1500’lerden itibaren modernleşme ve sanayilesme sürecine giren Avrupa kıtasında ortaya çıkmıstır.

Ulusal kimliği yücelten bilinci yaratabilmek için bayrak, ulusal marş, tarihi şahsiyetler ve olaylar, ulusal günler gibi semboller önem kazanmaktadır. Din ise ulus kimliğini yücelten bir sembol değildir.

XIX. yüzyılda uluslararası ilişkiler modelinin anahtar ilişkileri savaş, birleşme, diplomasi ve sömürgecilik olmuştur. XX. Yüzyılda bu ilişkiler ticaret, mâli yönetim ve kültürel ilişkileri de içerecek şekilde genişletilmiştir.

Ulus devletlerin global nüfus patlamasına çare bulmak, sera etkisine son vermek, döviz ticaretini durdurmak, yabancı ülkelerdeki otomasyona dayalı fabrikaları, biyoteknolojiye dayalı tarımsal üretimi yasaklamak ellerinden gelmemektedir. Uluslararası terörizm ve uyuşturucu gibi tehditlerle basa çıkamamaktadırlar. Nükleer savaş ve geniş kapsamlı konvansiyonel savaş gibi eski tehditlerin yanında asimetrik savaş gibi yeni tehditler doğmaktadır.

Öncelikle küreselleşme sosyal güvenlik ve refah sorununu çözemediği için ulus devlete ihtiyaç devam etmektedir. İkinci olarak vatandaş yetiştirme kimin sorumluluğunda olacaktır. Çocuklara ülkelerinin dilini, tarihini, kültürünü kim öğretecektir. Küreselleşme bu isleri yerine getirmemektedir. Üçüncü olarak ülkeler arası toprak ve savunma sorunları hâlâ devam etmektedir.

ABD farklı uluslardan insanların biraraya geldiği bir devlettir.

Milliyetçilik, millet veya ulus olarak tanımlanan bir topluluğun yasama ve ilerleme ülküsünün toplumların ve insanlığın gelişmesini sağladığına inanan görüştür. 19. yüzyıl baslarından itibaren Avrupa’da, 20. Yüzyılda ise tüm dünyada egemen siyasi düşünce tarzı olmuştur. Günümüzde Anglosakson kültürüne bağlı toplumlarda ve Avrupa Birliği düşüncesini savunan çevrelerde olumsuz bir anlam yüklenmiştir.

Soğuk savaş, İkinci Dünya Savası sonrasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında sürdürülen sürekli gerginlik ve sınırlı çatışma biçimidir. Soğuk savaş, 1917’de başlayan Doğu-Batı çekişmesinin bir ürünüdür. 1985 yılında, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB), Komünist Parti Genel Sekreterliğine Mikhail Gorbaçov’un gelmesi ile iki blok arasındaki buzlar erimeye başladı. 1989 yılında Doğu Avrupa’da başlayan rejim değişikliği ve soğuk savası simgeleyen Berlin Duvarı’nın yıkılması ile II. Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan süreç sona ermeye basladı.1991’de SSCB’nin çökmesiyle soğuk savaş sona erdi.

Tarihsel olarak, dünya ekonomisine liberal hegemonyanın hâkim olduğu iki farklı dönemden geçilmiştir. Bu nedenle küreselleşmenin ve piyasalaşmanın doruğa çıktığı iki dönem yaşanmıştır. Birincisi İngiltere’nin XIX. yüzyılın önemli bir kısmında hâkim süper güç olduğu dönemdir. Bu dönem uluslararası ilişkilerin genellikle diplomasi ile yürütüldüğü, ülkeler arası güven ve düzenin nispi olarak daha yüksek düzeylere ulaştığı bir dönem olmuştur. Bir yandan da küresel emperyalizm ve tehditler aracılığı ile birleşmelerin gerçekleştiği bir dönem olma özelliğine de sahiptir. Liberal bir süper gücün dünyaya hâkim olduğu ikinci dönem ise 1945 ve 1970 arasındaki yılları kapsayan daha kısa bir zaman aralığında yaşanmıştır. ABD’nin hâkim olduğu bu dönemde IMF, Dünya Bankası, GATT gibi uluslararası kurumlar oluşturulmuş, Marshall Planı aracılığı ile Avrupa devletlerinin dünya piyasasına yeniden girişi sağlanmıştır.

Ulus Devlet, meşruiyetini bir ulusun belli bir coğrafi sınır içindeki egemenliğinden alan devlet şeklidir. Devlet politik ve jeopolitik bir varlık, ulus ise kültürel ve/veya etnik bir varlıktır. Ulus devlet kavramı ise bu ikisini belli bir coğrafyada örtüştürür ve böylelikle kendisinden önce gelen devlet yapılarıyla büyük ölçüde farklılaşır.