DÜNYA EKONOMİSİ

Bu model kökenlerini biraz Konfüçyüsçülük’te, biraz feodalizmde, biraz da İkinci Dünya Savaşı sonunda Japonya’ya empoze edilen New Deal Amerikan Sanayiciliği’nde bulur. Daha çok Japonya, Kore, Tayvan ve Asya’nın yeni sanayileşen ekonomilerinde uygulamaları görülen bu model, ekonomik gelişme için uzun vadeli ulusal stratejileri içerir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Gerçek bir ekonomi kuramı olabilmesi için, ekonomik davranışı dört tür ekonominin hepsinde önceden tahmin ve kontrol edebilen ve birleştirici nitelikte olan tek bir ilke gerekmektedir. Birey ve firmaların mikro ekonomisinde; ulusal devletin makro ekonomisinde; uluslaraşırı işletmeler ekonomisinde ve dünya ekonomisinde. Bu tür birleştirici bir ilke olmazsa ekonomi bilimi bize ancak spesifik olayların kuramsal temellerini ve spesifik sorunların çözümlerini verebilir. Bu durumda doğru yanıt E seçeneğidir.

Sıcak para akışları ülkeleri “iflas” programları uygulamaya, örneğin faiz oranlarını reel ekonomiyi felce uğratacak şekilde astronomik düzeylere çıkartmaya ya da para kurunu bir gecede ticaret paritesinin altında kalacak şekilde devalüe etmeye, dolayısıyla enflasyonist baskılar yaratmaya zorlamaktadır. Günümüzün para akışlarının itici gücü genelde daha çok getiri elde etme beklentisi değil, ivedi spekülatif karlar sağlama beklentisi olmaktadır.

Doğu Asya mucizesinin sekiz ülkesi de işleri kendi tarzlarında ve farklı yollardan yürütmektedir. Ama hepsi aynı iki politikayı izlemektedir: Birincisi, içeride parasal istikrarın temellerini pekiştirerek, eğitimli bir iş gücü yetiştirerek ve tasarruf oranlarını yükselterek doğru ekonomik iklimi yaratmak; ikincisi ise, dünya ekonomisinde performans göstermeyi ekonomi ve firma politikasının birinci önceliği hâline getirmektir. Bu durumda doğru yanıt E seçeneğidir.

Son kırk yılda alınan sonuçlardan  korumacılığın aslında çoğu zaman işe yaramadığı ortaya çıkmıştır. Korumacılık çoğu zaman istihdamı koruma amaçlı kullanılmıştır. Ancak son kırk yılın deneyimi korumacılığın bunu da  sağlayamadığını göstermiştir. Bunun dışında korunan alanlar rekabetten uzak kaldığı için hantallaşıp verimsizleşmekte ve bu alanlarda karteller oluşmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sadece yukarıda verilen bilgiler kullanıldığında gelişmekte olan ülkelerin yüksek büyüme kaydettiği sonucuna varılabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

1980’lerin başında Friedman'ın öncülüğünde monetarist politikalara geri dönülmüştür. Plana göre sıkı para politikaları ve yüksek faiz uygulaması ile fiyatlar geri çekilecek, hükümetin piyasaya müdahalesi azalacak, devlet işletmeleri satılacak ve “sihirli elin” işleyişinin önündeki engeller kalkacaktı. Bu görüşü destekleyen rasyonel beklentiler teorisine uygun olarak da hükümet politikalarını bir kere belirledikten sonra ne pahasına olursa olsun bunları değiştirmeyeceğini açıklayacak, bu konuda piyasayı da ikna edecekti. Bu doğrultuda hükümetlerin piyasayı kontrol etmesi Friedman 'ın görüşleri açısından istenmeyen bir durumdur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Monetarizmin ekonomide yarattığı hareketlilik 1987’de borsa krizi, 1990’da resesyon ve 1992’de Avrupa para krizi ile ve hüsranla bitmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Dış ticaret teorisine ilk olarak 16.yüzyılın ortasında mekantalizm hakim olurken bunu sırasıyla “mutlak üstünlük”, “karşılaştırmalı üstünlük”, “faktör oranları teorisi” ve son olarak “yeni ticaret teorisi” izlemiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Keynesçilerin etkisi altındaki ekonomi teorisi, egemen devletin hâlâ ekonomik hayata hâkim ve dolayısıyla ekonomi politikası için tek geçerli birim olduğunu varsaymaktadır. Bu sebeple milli ekonomiler Keynesyen ekonomi politikaları için daha uygundur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Dünyadaki siyasi – ekonomik – sosyal değişimler ele alındığında “Soğuk Savaş Dönemi” sonrası yılları 3 döneme ayırarak ele almak mümkündür.
1. Dönem: 1991-2000 arası – Batının Zafer Yılları
• Global Kapitalizmin Zaferi
• Rusya’nın Geçiş Dönemi Krizi
• Tek-Kutuplu Dünya – ABD hegemonyasının zirvesi
• Batı’nın komünizm sonrası Doğu Avrupa’ya yayılışı
• Global Neoliberal Rejimin Oluşumu
2. Dönem: 2001-2008 arası – ABD’nin Hegemonyasının Test Edildiği Yıllar
• İslam Dünyasından Meydan Okuma ve Bush’un Yanıtı
• Çok-Kutuplu Sistemin Gelişimi
• Rusya’nın Yeniden Doğuşu
• ABD Hegemonyasındaki Göreceli Düşüş
3. Dönem: 2008- …
• Global Ekonomik Kriz
• Yavaş Yavaş Yayılan İflaslar ve Amerikan Politikalarında Oluşan Açmazlar
• Avrupa Birliği Bütünleşmesindeki Krizler
• Çin’in Global Güç Olarak Yükselişi
• Rusya’nın Batı’yla İlişkilerine Sıfırdan Başlaması, doğru cevap E'dir.

1930 lu yıllara kadar iktisat teorisine yön veren Adam Smith ve “Klasik İktisat Okulu” vardır. 1930’lu yıllara, yani büyük depresyona kadar, gelişmiş ülkelerde hâkim olan bu ekonomik düşünceye göre çok sayıdaki firmanın karlarını arttırma savaşı ile yine çok sayıdaki tüketicinin kendi ihtiyaçlarını karşılama çabası arasındaki kendiliğinden oluşan etkileşim giderek arz ve talebin istikrarlı bir dengeye ulaşmasına yol açar. Böylece eğer fiyatlar serbestçe oluşuyorsa mallar eninde sonunda satılır ve tüm işçiler, eğer kabul ederlerse, piyasanın kendilerine biçtiği ücretten iş bulur. Klasikler piyasayı sihirli, görünmeyen ama her şeyi düzenleyen bir ele benzetiyorlardı. Hükümetlerin tek görevleri ise piyasanın sağlıklı işlemesi için gerekli kurumsal ve parasal araçları sağlamaktı. 1929 depresyonu sırasında hızla artan işsizlik ve iflaslar karşısında bu görüşler iflas etti ve giderek reddedildi. Doğru cevap B'dir.

Milton Friedman Keynesçi politikaların tam tersini savunuyor, “Hükümetlerin işsizliği azaltmak ve büyümeyi arttırmak için yaptıkları müdahaleler ve yüksek hükümet harcamaları, orta vadede tam aksi bir sonuca yol açar.” diyordu. Friedman’a göre “Ürettiğimizden fazla harcarsak kaçınılmaz olarak enflasyon artacaktı.” Hükümet müdahalesi piyasayı çarpıtıyor, enflasyona yol açıyordu. Bu da piyasada istikrarsızlık yaratacak ve giderek işsizliğe yol açacaktı. İşsizlikle değil, enflasyonla mücadeleye öncelik vermek gerekiyordu. Muhalefet partileri bu görüşleri pek sevdiler. Bunlara sarılıp iktidardaki partilerin nasıl her şeyi berbat ettiğini gösterdiler. Özel sektör bu görüşlere sarılıp sendikaları eleştirdi. Sendikalar yüksek ücret isteyerek piyasayı çarpıtıyor ve işsizliğe yol açıyorlardı. Basın da Friedman’ı çok sevmişti. Çünkü görüşleri sokaktaki herkesin anlayacağı kadar basitti. Herkes iktisatçı olmuştu. Friedman 1976’da Nobel Ödülü aldığında Monetarizm artık modaydı. Doğru cevap C'dir.

Günümüzde iç içe geçmiş dört tür ekonomiden bahsetmek mümkündür. Bunlar;